Vilajeti i Selanikut
Vilajeti i Selanikut (turqishtja osmane: ولايت سلانيك, romanizuar: Vilâyet-i Selânik) ishte një ndarje administrative e nivelit të parë (vilajet) e Perandorisë Osmane nga viti 1867[1] deri më 1912. Në fund të shekullit të 19-të thuhet se kishte një sipërfaqe prej 33,500 km2.[2]
| Vilajeti i Selanikut | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vilajeti i Perandorisë Osmane | |||||||||||||||
| 1867–1912 | |||||||||||||||
.svg) Flamuri | |||||||||||||||
.svg) Vilajeti i Selanikut në vitet 1867–1912 | |||||||||||||||
| Qendra | Salonica | ||||||||||||||
| Popullsia | |||||||||||||||
• 1911 | 1,347,915 | ||||||||||||||
| Historia | |||||||||||||||
| Historia | |||||||||||||||
| 1867 | |||||||||||||||
| 1912 | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Sot pjesë e | Greqia Maqedonia e Veriut Bullgaria | ||||||||||||||
.png)
Vilajeti kufizohej nga Principata (më vonë Mbretëri), e Bullgarisë në veri; Rumelia Lindore në verilindje (pas Traktatit të Berlinit); Vilajeti i Edrenesë në lindje; Deti Egje në jug; Vilajeti i Manastirit dhe sanxhaku i pavarur i Selfixhes në perëndim (pas 1881); Vilajeti i Kosovës në veriperëndim.
Vilajeti u shpërbë pas Luftërave Ballkanike dhe u nda midis Mbretërisë së Greqisë, Mbretërisë së Serbisë dhe Carisë së Bullgarisë në vitin 1913.
Ndarjet administrative Redakto
Sanxhaket e vilajetit ishin:[3]
- Sanxhaku i Selanikut (Thessaloniki, Kesendire, Karaferye, Vodina, Yenice-i Vardar, Langaza, Kılkış (quhej edhe Avrathisar), Katrin, Aynaroz, Doyran, Usturumca, Tikveş, Gevgili)
- Sanxhaku i Sirozit (Serez, Zihne, Demirhisar, Razlık, Cuma-yı Bala, Menlik, Nevrekop)
- Sanxhaku i Dramës (Drama, Kavalla, Sarışaban, Taşoz (Më vonë u gradua në sanxhak), Pravişte, Dövlen)
- Sanxhaku i Tashëzit (Fillimisht bënte pjesë në sanxhakun e Dramës, qendra e tij ishte Vulgaro)
Demografia Redakto
Sipas regjistrimit osman të viteve 1881/82-1893, vilajeti kishte një popullsi totale prej 1.009.992 banorësh, etnikisht si:[4]
- Turqit - 450.456
- Grekët - 282.013
- Bullgarët - 231.606
- Hebrenj - 41.984
- Katolikët - 2.654
- Protestantët - 329
- Armenët - 48
- Të huaj - 1.272
Sipas regjistrimit osman të vitit 1906/07, vilajeti kishte një popullsi prej 921,359 banorësh, etnikisht i përbërë nga:[5]
- Myslimanët- 419.604
- Grekë ortodoks - 263.881
- Bullgarë ortodoks - 155.710
- Hebrenj - 52.395
- (Vllehët) - 20.486
- Ciganët - 4.736
- Grekë katolikë - 2.693
- Armenë orientalë - 637
- Protestantë - 329
- Armenë katolikë - 58
- Latinët - 31
- Sirianët - 4
- Të huaj - 795
Sipas një vlerësimi të Aram Andonjan në vitin 1908, në vilajet kishte shpërndarjen e mëposhtme etnike:[6]
- Bullgarë ortodoks - 446,050
- Turq myslimanë - 333,440
- Grekë ortodoks - 168,500
- Bullgarët myslimanë - 98,590
- Hebrenj- 55,320
- Vllehët ortodoks - 24,970
- Ciganë musliman - 22,200
- Të përzier- 16,320
Governors Redakto
- Mehmet Akif Pasha (qershor 1867 - shkurt 1869)
- Mehmed Sabri Pasha (shkurt 1869 - shtator 1871)
- Kekimbashi Ismail Pasha (shtator 1871 - maj 1872)
- Hurshid Pasha (maj 1872 - gusht 1872)
- Kücük Ömer Fevzi Pasha (hera e parë) (August 1872 - maj 1873)
- Mehmet Akif Pasha (hera e tretë) (maj 1873 - shtator 1873)
- Ahmed Midhat Sefik Pasha (tetor 1873 - shkurt 1874)
- Kücük Ömer Fevzi Pasha (hera e dytë) (shkurt 1874 - shtator 1875)
- Baytar Mehmed Refet Pasha (dhjetor 1875 - qershor 1876)
- Mustafa Esref Pasha (qershor 1876 - prill 1877)
- Cerkez Nusret Pasha (qershor 1877 - dhjetor 1877)
- Ibrahim Halil Pasha (dhjetor 1877 - korrik 1878)
- Halil Rifat Pasha (korrik 1878 - mars 1880)
- Abidin Pasha (mars 1880 - qershor 1880)
- Lofçali Ibrahim Dervish Pasha (gusht 1880 - janar 1882)
- Ismail Hakki Pasha (mars 1882 - shtator 1885)
- Hasan Hakki Pasha (shtator 1885 - gusht 1886)
- Abdullah Galib Pasha (gusht 1886 - gusht 1891)
- Mustafa Zihni Pasha (tetor 1891 - nëntor 1895)
- Hasan Fehmi Pasha (hera e parë) (1895)
- Ramazanoglu Hüseyin Riza Pasha (janar 1896 - janar 1899)
- Haci Hasan Refik Pasha (janar 1899 - maj 1901)
- Biren Mahmud Tevfik Beg (maj 1901 - maj 1902)
- Hasan Fehmi Pasha (hera e dytë) (maj 1902 - shtator 1904)
- Mehmed Sherif Ra'uf Pasha (shtator 1904 - gusht 1908)
- Ali Danis Beg (gusht 1908 - shtator 1909)
- Pirizade Ibrahim Hayrullah Bey (shtator 1909 - janar 1912)
- Kadri Huseyin Kazim Bey (janar 1912 - 8 gusht 1912)
- Ali Ferid Pasha (gusht 1912 - shtator 1912)
Referimet Redakto
- ^ Rumelia në Encyclopædia Britannica
- ^ Europe nga Éliseé Reclus, page 152
- ^ Selanik Vilayeti | Tarih ve Medeniyet
- ^ Kemal Karpat (1985), Ottoman Population, 1830-1914, Demographic and Social Characteristics, The University of Wisconsin Press, p. 158-159
- ^ Kemal Karpat (1985), Ottoman Population, 1830-1914, Demographic and Social Characteristics, The University of Wisconsin Press, p. 168-169
- ^ Defeat in Detail: The Ottoman Army in the Balkans, 1912-1913; Edward J. Erickson; Greenwood Publishing Group, 2003; p.41