Darvinizmi social
Darvinizmi social është zbatimi i konceptit evolucionar të seleksionimit natyror në shoqërinë njerëzore. Termi në vetvete doli në vitet 1880, dhe fitoi një njohje të përhapur kur u përdor pas vitit 1944 nga kundërshtarët e këtyre mënyrave të të menduarit. Shumica e atyre që janë kategorizuar si darvinistë social nuk u identifikuan nga një etiketim i tillë. [1]
Studiuesit diskutojnë masën në të cilën ideologjitë e ndryshme sociale darviniste pasqyrojnë pikëpamjet e Charles Darvinit mbi çështjet sociale dhe ekonomike të njeriut. Shkrimet e tij kanë pasazhe që mund të interpretohen si kundërshtim i individualizmit agresiv, ndërsa pasazhet e tjera duket se e promovojnë atë. [2] Pikëpamjet e hershme evolucioniste të Darvinit dhe kundërshtimi i tij ndaj skllavërisë binin në kundërshtim me shumë nga pretendimet që darvinistët socialë përfundimisht do të bënin për aftësitë mendore të indigjenëve të varfër. [3] Pas botimit të Origjinës së Specieve në vitin 1859, një pjesë e vogël e ndjekësve të Darvinit, drejtuar nga Sir John Lubbock, argumentoi se seleksionimi natyror ndaloi së paturi ndonjë efekt të dukshëm tek njerëzit kur shoqëritë e organizuara u formuan. [4] Por disa studiues argumentojnë se pikëpamja e Darvinit ndryshoi gradualisht dhe përfshiu pikëpamjet e teoricienëve të tjerë si Herbert Spencer. [5] Spencer publikoi [6] idetë e tij evolutive Lamarckiste rreth shoqërisë përpara se Darvini botoi hipotezën e tij në vitin 1859, dhe të dy Spencer dhe Darvini promovuan konceptet e tyre të vlerave morale. Spencer mbështeti kapitalizmin laissez-faire në bazë të besimit të tij lamarkian që lufta për mbijetesë nxiti vetë-përmirësimin e cila mund të trashëgohet. [7] Një përkrahës i rëndësishëm në Gjermani ishte Ernst Haeckel, i cili e popullarizoi mendimin e Darvinit (dhe interpretimin e tij personal të tij) dhe e përdori gjithashtu për të kontribuar në një besim të ri, lëvizjen moniste.
- ^ Hodgson 2004, pp. 428–30
- ^ Bowler 2003, pp. 300–01
- ^ Adrian Desmond and, James Richard Moore (2009). Darwin's Sacred Cause: How a Hatred of Slavery Shaped Darwin's Views on Human Evolution. New York: Houghton Mifflin Harcourt.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Eddy, Matthew Daniel (2017). "The Politics of Cognition: Liberalism and the Evolutionary Origins of Victorian Education". British Journal for the History of Science (në anglisht). 50 (4): 677–699. doi:10.1017/S0007087417000863. PMID 29019300.
- ^ Claeys, Gregory (2000). "The 'Survival of the Fittest' and the Origins of Social Darwinism". Journal of the History of Ideas (në anglisht). 61 (2): 223–40. doi:10.1353/jhi.2000.0014.
- ^ Spencer, Herbert (1852). "4"A Theory of Population, Deduced from the General Law of Human Fertility". Westminster Review. 57: 468–501.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Bowler 2003, pp. 301–02