Justiniana Prima
Justiniana Prima është një qytet i vjetër Ilir i themeluar në kohën bizantine nga Justiniani I.
Përmbledhje Redakto
Justiniana Prima u ndërtua nga perandori i madh dardan pranë vendit të lindjes, Tauresiumit, me qëllimin për të krijuar një qendër të madhe urbane dhe një kryeqytet të ri të provincës së Ilirikut. Tauresiumi ishte sipas kronistit Prokopi i Cezaresë një vendbanim i vogël pranë fortesës së Bederianës në Dardani. [1]
Në shqip emri ka kuptimin "qyteti i parë i quajtur sipas emrit të Justinianit". Një qytet i dytë i emërtuar sipas perandorit dardan është Ulpiana, e cila pas rindërtimit të kryer gjatë viteve të para të sundimit të Justinianit u quajt Justiniana Secunda. Në vitin 535, Justiniani vendosi ta ngrejë Justiniana Primën në rangun e Peshkopatës dhe t’i japë Kishës ilire Autoqefalinë, por dhjetë vjet me pas u detyrua prej protestave të Papa Agapetusit, që të ripranojë juridiksionin e mëparshëm të Romës mbi vendin.[2] Qyteti Justiniana Prima është shkatërruar nga ushtritë avare në gjysmën e parë të shekullit VII. Rrënojat janë zbuluar në jug të qytetit të Nishit në një vend të emërtuar Caričin Grad.[3]
Shih edhe Redakto
Literatura Redakto
- William Bowden (2003), "Theory and practice in late antique archaeology", pp. 207–220, BRILL.
- Bulić, Dejan (2013). "The Fortifications of the Late Antiquity and the Early Byzantine Period on the Later Territory of the South-Slavic Principalities, and their re-occupation". The World of the Slavs: Studies of the East, West and South Slavs: Civitas, Oppidas, Villas and Archeological Evidence (7th to 11th Centuries AD) (në anglisht). Belgrade: The Institute for History. fq. 137–234. ISBN 9788677431044.
- Curta, Florin (2001). The Making of the Slavs: History and Archaeology of the Lower Danube Region, c. 500–700 (në anglisht). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9781139428880.
- Curta, Florin (2002). "Limes and Cross: the Religious Dimension of the Sixth-century Danube Frontier of the Early Byzantine Empire". Старинар (në anglisht). 51 (2001): 45–70.
- Curta, Florin (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250 (në anglisht). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521815390.
- The Afterlife of the Roman City (në anglisht). Cambridge University Press. 2014. ISBN 9781107069183.
- J. A. S. Evans (2002). The Age of Justinian: The Circumstances of Imperial Power, pp 96–97, 189, 227-228 (në anglisht). ISBN 9781134559763.
- Joachim Henning (2007). Post-Roman Towns, Trade and Settlement in Europe and Byzantium: Byzantium, Pliska, and the Balkans (në anglisht). Walter de Gruyter. ISBN 9783110183580.
- Vujadin Ivanišević (2012). BARBARIAN SETTLEMENTS IN THE INTERIOR OF ILLYRICUM: THE CASE OF CARIČIN GRAD (në serbo-kroatisht).
- Vujadin Ivanišević, Caričin Grad / Justiniana Prima (Serbia) – excavations in a Byzantine city of the 6th century A.D.
- Janković, Đorđe (2004). "The Slavs in the 6th Century North Illyricum". Гласник Српског археолошког друштва (në anglisht). 20: 39–61.
- A. D. Lee (2013). From Rome to Byzantium AD 363 to 565: The Transformation of Ancient Rome (në anglisht). Edinburgh University Press. ISBN 9780748668359.
- Meyendorff, John (1989). Imperial unity and Christian divisions: The Church 450-680 A.D. (në anglisht). Crestwood, NY: St. Vladimir's Seminary Press. ISBN 9780881410556.
- Mócsy, András (2014) [1974]. Pannonia and Upper Moesia: A History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire (në anglisht). New York: Routledge. ISBN 9781317754251.
- Tamara Ognjević. THE SHEPHERD AS THE PERSONIFICATION OF RULER AND PRIEST An iconographical analysis of a scene from an early-Byzantine floor mosaic in the southern basilica of Caričin Grad (PDF) (në anglisht).
- Petrović, Vladimir P. (2007). "Pre-Roman and Roman Dardania: Historical and Geographical Considerations" (PDF). Balcanica (në serbo-kroatisht). Balkanološki institut SANU. 37: 7–23.
- Popović, Radomir V. (1996). Le Christianisme sur le sol de l'Illyricum oriental jusqu'à l'arrivée des Slaves (në frëngjisht). Thessaloniki: Institute for Balkan Studies. ISBN 9789607387103.
- John Rich (2002). The City in Late Antiquity (në anglisht). Routledge. ISBN 9781134761364.
- Sarantis, Alexander (2016). Justinian's Balkan Wars: Campaigning, Diplomacy and Development in Illyricum, Thrace and the Northern World A.D. 527-65 (në anglisht). Prenton: Francis Cairns Publications Ltd. ISBN 9780905205588.
- Sarris, Peter (2006). Economy and Society in the Age of Justinian (në anglisht). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9781139459044.
- Turlej, Stanisław (2016). Justiniana Prima: An Underestimated Aspect of Justinian's Church Policy (në anglisht). Krakow: Jagiellonian University Press. ISBN 9788323395560.
- Zeiller, Jacques (1918). Les origines chrétiennes dans les provinces danubiennes de l'Empire romain (në frëngjisht). Paris: E. De Boccard.