Lista e Trashëgimive Botërore në rrezik

artikull-listë e Wikimedias

Lista e trashëgimisë botërore në rrezik është përpiluar nga ana e organizata e Kombeve të Bashkuara për Arsim, Shkencë dhe Kulturë (UNESCO) përmes Komitetit për Trashëgimisë Botërore sipas nenin 11.4 të Konventës së Trashëgimisë Botërore, e cila ishte themeluar në vitin 1972 për të përcaktuar dhe për të menaxhuar Vendet e Trashëgimisë Botërore. Hyrjet në listën janë Vende të Trashëgimisë Botërore të kërcënuara, për konservimin e të cilave nevojiten ndërhyrje të mëdha  dhe për të cilat "është kërkuar ndihmë".[1] Lista synon të rrisë ndërgjegjësimin ndërkombëtar për kërcënimet dhe të inkurajojë masat kundërshtuese.[2] Kërcënimet në një vend mund ose të provohen si kërcënime të menjëhershme ose rreziqe potenciale që mund të kenë efekte negative në një vend.

A photograph of a fourteen-pointed, silver star with a hole in the middle all attached to a floor above which is draped a purple cloth
Kisha e Lindjes së Krishtit, tradicionalisht konsiderohet si vendlindja e Jezusit, është një nga disa vendet që janë përcaktuar si Vende të Trashëgimisë Botërore dhe Trashëgimisë Botërore në Rrezik në të njëjtin vit.
Butrinti për shkak të menaxhimit të dobët dhe mirëmbajtjes, ishte në listën e vendeve të rrezikuara në vitet 1997–2005.

Në rastin e zonave natyrore, rreziqet e konstatuara përfshijnë rënien serioze të popullsisë së një specieje të rrezikuar ose të tjerave të vlefshme ose përkeqësimin e bukurisë natyrore ose vlerën shkencore të një vendi të shkaktuar nga aktivitetet njerëzore si prerja, ndotja, vendbanimi, minierat, bujqësia dhe veprat e mëdha publike. Rreziqet e konstatuara për vendet kulturore përfshijnë përkeqësimin serioz të materialeve, strukturën, stolitë ose koherencën arkitektonike dhe humbjen e origjinalitetit historik ose rëndësisë kulturore. Rreziqet potenciale për vendet kulturore dhe natyrore përfshijnë projekte zhvillimi, konflikte të armatosura, sisteme të pamjaftueshme të menaxhimit ose ndryshime në statusin ligjor mbrojtës të vendeve. Në rastin e vendeve kulturore, ndryshimet graduale për shkak të gjeologjisë, klimës ose mjedisit gjithashtu mund të jenë rreziqe potenciale.[3]

Para se një vend të regjistrohet në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik, vlerësohet gjendja e saj dhe një program potencial për masa korrigjuese zhvillohet në bashkëpunim me shtetin palë të përfshirë. Vendimi përfundimtar mbi mbishkrimin e bën komisioni. Mbështetja financiare nga Fondi i Trashëgimisë Botërore mund të ndahet nga komisioni për vendet e listuara. Gjendja e konservimit shqyrtohet në baza vjetore, pas së cilës komisioni mund të kërkojë masa shtesë, fshirjen e vendit nga lista nëse nuk ka më kërcënime ose të shqyrtojnë fshirjen nga Lista e Trashëgimisë Botërore në Rrezik dhe Lista e Trashëgimisë Botërore. Nga dy ish vendet e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, "Lugina e Elbe e Drezdenit" u ç'regjistrua pasi u vendos në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik, ndërkohë që "Streha e Oryx arab" u largua nga lista në mënyrë të drejtpërdrejtë.[4][5] Që nga viti 2016, janë regjistruar 55 vende (18 natyrore, 38 kulturore) në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik.[6]Disa vende janë përcaktuar si Vende të Trashëgimisë Botërore dhe Trashëgimisë Botërore në Rrezik në të njëjtin vit, të tilla si Kisha e Lindjes, tradicionalisht e konsideruar si vendlindja e Jezusit. Të organizuara nga rajonet e UNESCO-s, 21 nga vendet e listuara gjenden në shtetet arabe (nga të cilat 7 janë të vendosura në Siri dhe 5 në Libi), 17 në Afrikë (nga të cilat 5 janë në Republikën Demokratike të Kongos), 7 në Amerikën Latine dhe Karaibet, 6 në Azi dhe Paqësor, dhe 4 në Evropë dhe Amerikën e Veriut (të gjitha deri në vitin 2016). [7] Shumica e vendeve natyrore të rrezikuara (13) ndodhen në Afrikë.[8]

Në disa raste, lista e rrezikut ka ndezur përpjekjet e ruajtjes të vendeve dhe ka nxitur lirimin e fondeve, duke rezultuar në një zhvillim pozitiv për vende si Ishujt Galapagos dhe Parkun Kombëtar Yellowstone, të cilat të dyja janë hequr më pas nga Lista e Trashëgimisë Botërore në Rrezik. Përkundër kësaj, vetë lista dhe zbatimi i saj nga UNESCO kanë qenë fokusi i kritikave.[9][10]Në veçanti, shtetet palë dhe aktorë të tjerë të Vendeve të Trashëgimisë Botërore kanë vënë në pikëpyetje autoritetin e Komitetit për të deklaruar një vend në rrezik pa pëlqimin e tyre.[11] Deri në vitin 1992, kur UNESCO vendosi një precedent duke vendosur disa vende në listën e rrezikut kundër dëshirave të tyre, shtetet palë do të kishin paraqitur një program masash korrigjuese përpara se një vend të mund të radhitet.[12] Në vend që të përdoret sipas qëllimit, Lista e Trashëgimisë Botërore në Rrezik perceptohet nga disa shtete si një listë e zezë dhe sipas Christina Cameron, profesoreshë në Shkollën e Arkitekturës, Kryetare e Hulumtimeve të Kanadasë për Trashëgiminë e Ndërtuar, Universiteti i Montrealit, është përdorur si mjet politik për të tërhequr vëmendjen e shteteve palë.[13][14] Bashkimi Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës (IUCN) vë në dukje se UNESCO ka referuar Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik (pa shënuar në fakt vendin) në një numër rastesh ku kërcënimi mund të adresohet lehtësisht nga shteti palë.[15] Bashkimi gjithashtu argumenton që mbajtja e një vendi të listuar si të rrezikuar gjatë një periudhe të gjatë është e diskutueshme dhe se në këto raste duhet të kërkohet mekanizma të tjerë për ruajtjen.[16]

Vendet aktualisht të listuara Redakto

Legjenda e tabelës
Emri: si të listuar nga Komiteti i Trashëgimisë Botërore[17]
Lokacioni: në qytetin ose në nivel provincial dhe emri i vendit, me koordinatat; kolona renditet sipas shtetit
Kriteret: nën të cilat vendi është listuar
Zona: në hektarë dhe akër nëse janë dhënë nga UNESCO
Viti (WHS): viti në të cilin u regjistrua në Listën e Trashëgimisë Botërore
Të rrezikuara: viti kur u paraqit në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik
Arsyeja: kërcënimet për vendin që e nxiti UNESCO-n të listoj atë si në rrezik
  * Vend i trashëgimisë botërore ndërkufitar/ose që ndahet nga më shumë se një shtet
Emri Imazh Lokacioni Kriteret Zona
ha (akër)
Viti (WHS) I rrezikuar Arsyeja Refs
Abu Mena   EgyAbusir,
  Egjipt
30°50′30″N 29°39′50″E / 30.84167°N 29.66389°E / 30.84167; 29.66389 (Abu Mena)
Kulturor:
(iv)
182 (450) 1979 2001- Në vend janë krijuar shpella të shkaktuara nga balta në sipërfaqe, e cila bëhet gjysmë e lëngshme kur përzihet me "ujë të tepërt" [18][19]
[20]
Rezervatet Natyrore Air dhe Ténéré   Nigeri1Departamenti Arlit,
  Nigeri
18°17′N 8°0′E / 18.283°N 8.000°E / 18.283; 8.000 (Air and Ténéré Natural Reserves)
Natyror:
(vii), (ix), (x)
7,736,000 (19,120,000) 1991 1992- Konflikti ushtarak dhe shqetësime civile në rajon, si dhe reduktim i popullsisë së kafshëve të egra dhe degradimi i mbulesës së vegjetacionit [21][22]
Qyteti i lashtë i Halepit   Governorati Halepit,   Siri
36°14′0″N 37°10′0″E / 36.23333°N 37.16667°E / 36.23333; 37.16667 (Ancient City of Aleppo)
Kulturor:
(iii)(iv)
350 (860) 1986 2013- Lufta civile në Siri, aktualisht mbahet pjesërisht nga rebelët dhe qeveria. Bombardimet e vazhdueshme të bëra nga qeveria dhe sulmet me armë zjarri nga rebelët rrezikojnë themelet. [23]
Qyteti i lashtë i Bosra   Governorati Daraa,   Siri
32°31′5″N 36°28′54″E / 32.51806°N 36.48167°E / 32.51806; 36.48167 (Ancient City of Bosra)
Kulturor:
(i)(iii)(vi)
1980 2013- Lufta civile në Siri, mbahet nga qeveria. [24]
Qyteti i lashtë i Damaskut   Governorati i Damaskut,   Siri
33°30′41″N 36°18′23″E / 33.51139°N 36.30639°E / 33.51139; 36.30639 (Ancient City of Damascus)
Kulturor:
(i)(ii)(iii)(iv)(vi)
86 (210) 1979 2013- Lufta civile në Siri, bombardimet me granada dhe luftimet armë zjarri nga rebelët, nga periferitë e afërta të Jobarit, rrezikojnë themelet. [25]
Fshatrat e lashtë të Sirisë Veriore     Siri
36°20′3″N 36°50′39″E / 36.33417°N 36.84417°E / 36.33417; 36.84417 (Ancient Villages of Northern Siri)
Kulturor:
(iii)(iv)(v)
12,290 (30,400) 2011 2013- Lufta civile në Siri, disa mbahen nga rebelët. Raportet e plaçkitjeve dhe shkatërrimeve nga grupet ekstremiste. [26]
Vendi arkeologjik Kireneas   LibJebel Akhdar,
  Libi
32°49′30″N 21°51′30″E / 32.82500°N 21.85833°E / 32.82500; 21.85833 (Archaeological Site of Cyrene)
Kulturor:
(ii), (iii), (vi)
1982 2016- Lufta civile në Libi, prezenca e grupeve të armatosura, që tashmë kanë shkaktuar dëmtime dhe mund të vazhdojnë të dëmtojnë edhe më tej. [27][28]
Vendi Arkeologjik i Leptis Magna   LibKhoms,
  Libi
32°38′18″N 14°17′35″E / 32.63833°N 14.29306°E / 32.63833; 14.29306 (Archaeological Site of Leptis Magna)
Kulturor:
(i), (ii), (iii)
1982 2016- Lufta civile në Libi, prezenca e grupeve të armatosura, që tashmë kanë shkaktuar dëmtime dhe mund të vazhdojnë të dëmtojnë edhe më tej. [28][29]
Vendi Arkeologjik i Sabratha   LibSabratha,
  Libi
32°48′19″N 12°29′06″E / 32.80528°N 12.48500°E / 32.80528; 12.48500 (Archaeological Site of Sabratha)
Kulturor:
(iii)
1982 2016- Lufta civile në Libi, prezenca e grupeve të armatosura, që tashmë kanë shkaktuar dëmtime dhe mund të vazhdojnë të dëmtojnë edhe më tej. [28][30]
Ashur (Qal'at Sherqat)   IrakSalah ad Din,
  Irak
35°27′24″N 43°15′45″E / 35.45667°N 43.26250°E / 35.45667; 43.26250 (Ashur)
Kulturor:
(iii), (iv)
70 (170) 2003 2003- Një rezervuar i planifikuar që do të kishte përmbytur pjesërisht vendin u pezullua pas Luftës së Irakut nga administrata e re; Mungesa e mbrojtjes adekuate [31][32]
Katedralja Bagrati dhe Manastiri Gelati   GeorImereti,
  Georgia
42°15′44″N 42°42′59″E / 42.26222°N 42.71639°E / 42.26222; 42.71639 (Bagrati Cathedral and Gelati Monastery)
Kulturor:
(iv)
7.87 (19.4) 1994 2010- Projekti i madh i rindërtimit që do të çojë në ndërhyrje të pakthyeshme dhe do të dëmtojë autenticitetin dhe integritetin e vendit [33][34]
Sistemi i rezervimit të barrierave në bregun e Belize   BelDistrikti Stann Creek dhe Toledo
  Belize
17°19′N 87°32′W / 17.317°N 87.533°W / 17.317; -87.533 (Belize Barrier Reef Reserve System)
Natyror:
(vii), (ix), (x)
96,300 (238,000) 1996 2009- Prerja e mangrovës dhe zhvillimi i tepruar [35][36]
Zona arkeologjike Chan Chan   PerLa Libertad,
  Peru
8°6′40″S 79°04′30″W / 8.11111°S 79.07500°W / -8.11111; -79.07500 (Chan Chan Archaeological Zone)
Kulturor:
(i), (iii)
600 (1,500) 1986 1986- Erozioni natyror [37][38]
Vendlindja e Jezusit: Kisha e Lindjes dhe Rruga e Pelegrinazhit, Bethlehem   Pal
Bethlehem,   Palestine
31°42′16″N 35°12′27″E / 31.70444°N 35.20750°E / 31.70444; 35.20750 (Birthplace of Jesus: Church of the Nativity and the Pilgrimage Route, Bethlehem)
Kulturor:
(iv), (vi)
2.98 (7.4) 2012 2012- Dëmet për shkak të rrjedhjeve të ujit - megjithatë puna aktuale e restaurimit është duke u zhvilluar për të ruajtur vendin. [39][40]
Parku Kombëtar Comoé   CotDistrikti Zanzan,
  Bregu i Fildishtë
9°10′N 3°40′W / 9.167°N 3.667°W / 9.167; -3.667 (Comoé National Park)
Natyror:
(ix), (x)
1,150,000 (2,800,000) 1983 2003- Trazirat civile, mashtrimi dhe mungesa e mekanizmave efektivë të menaxhimit [41][42]
Coro dhe porti i tij   VenFalcón,
  Venezuela
11°25′N 69°40′W / 11.417°N 69.667°W / 11.417; -69.667 (Coro and its Port)
Kulturor:
(iv), (v)
107 (260) 1993 2005- Dëmtimi i një numri të madh të strukturave për shkak të shiut të madh në mes të nëntorit 2004 dhe shkurtit të vitit 2005, si dhe ndërtimin e një monumenti të ri, një vendkalim plazh dhe një portë hyrëse për qytetin në zonën tampon që mund të ketë ndikim të konsiderueshëm në vlerën e vendi [43][44]
Crac des Chevaliers dhe Qal’at Salah El-Din   Governoratet Homs dhe Latakia,   Siri
34°46′54″N 36°15′47″E / 34.78167°N 36.26306°E / 34.78167; 36.26306 (Crac des Chevaliers and Qal’at Salah El-Din)
Kulturor:
(ii)(iv)
9 (22) 2006 2013- Lufta civile në Siri, një herë e mbahej nga Al-Nusra Front dhe grupe të tjera islamike, u rimor nga luftëtarët ushtrisë siriane dhe Hezbollah. Raportet e dëmeve dhe plaçkitjeve të shkaktuara nga grupet islamike u lëshuan nga qeveria. [45]
Peizazhi Kulturor dhe Mbetjet Arkeologjike të Luginës Bamiyan AfgProvinca Bamyan,
  Afghanistan
34°49′55″N 67°49′36″E / 34.83194°N 67.82667°E / 34.83194; 67.82667 (Kulturor Landscape and Archaeological Remains of the Bamiyan Valley)
Kulturor:
(i), (ii), (iii), (iv), (vi)
159 (390) 2003 2003- Gjendje e brishtë e ruajtjes për shkak të braktisjes, veprimeve ushtarake dhe shpërthimeve të dinamitit; duke shkaktuar rreziqe të tilla si rreziku i rrënimit të nokaeve të Buddhës, përkeqësimi i mëtejshëm i muraleve të shpellave, grabitja dhe gërmimet e paligjshme. Shkatërrim gjatë sundimit të talebanëve për shkak të mësimeve të tyre se statujat janë të neveritshme për Islamin. [46][47]
East Rennell   Ishujt SolomonProvinca Rennell dhe Bellona,
  Ishujt Solomon
11°40′59″S 160°10′59″E / 11.68306°S 160.18306°E / -11.68306; 160.18306 (East Rennell)
Natyror:
(ix)
37,000 (91,000) 1998 2013- Dëmtimi në vend për shkak të prerjes dhe efekti i saj në ekosistemin lokal [48]
Parku Kombëtar Everglades   United StatesFlorida,
  Shtetet e Bashkuara të Amerikës
25°19′N 80°56′W / 25.317°N 80.933°W / 25.317; -80.933 (Everglades National Park)
Natyror:
(viii), (ix), (x)
592,920 (1,465,100) 1979 1993–2007, 2010- Dëmtimi për shkak të uraganit Andrew dhe përkeqësimi i rrjedhës së ujit dhe cilësisë për shkak të agrokulturës dhe zhvillimit urban (1993); Degradimi i vazhdueshëm i zonës duke rezultuar në humbjen e habitatit detar dhe në rënien e specieve detare (2010) [49][50]
[51]
Fortifikimet në pjesën e Karaibeve të Panamasë: Portobelo-San Lorenzo   PanProvinca Colón,
  Panama
9°33′14″N 79°39′21″W / 9.55389°N 79.65583°W / 9.55389; -79.65583 (Fortifications on the Caribbean Side of Panama: Portobelo-San Lorenzo)
Kulturor:
(i), (iv)
1980 2012- Faktorët e mjedisit, mungesa e mirëmbajtjes dhe zhvillimi urban [52][53]
Parku Kombëtar Garamba   DemOrientale,
  Republika Demokratike e Kongos
4°0′N 29°15′E / 4.000°N 29.250°E / 4.000; 29.250 (Garamba National Park)
Natyror:
(vii), (x)
500,000 (1,200,000) 1980 1984–1992, 1996- Reduktimi i popullsisë të Rinoceronëve të Bardh Veriore (1984); Kapja e dy rinoceronëve të bardhë, vrasja e tre rojeve dhe asnjë plan për masat korrigjuese nga autoritetet (1996) [54][55]
[56]
Hatra IrqNineveh Governorate,
  Irak
35°35′17.016″N 42°43′5.988″E / 35.58806000°N 42.71833000°E / 35.58806000; 42.71833000 (Hatra)
Kulturor:
(ii), (iii), (iv), (vi)
324 (800) 1985 2015- Dëmet e shkaktuara në vendin nga grupe të armatosura [57]
Qendra historike Shakhrisyabz   UzbRajoni Qashqadaryo,
  Uzbekistan
39°3′0″N 66°50′0″E / 39.05000°N 66.83333°E / 39.05000; 66.83333 (Historic Centre of Shakhrisyabz)
Kulturor:
(iii), (iv)
240 (590) 2000 2016- Shkatërrimi i ndërtesave në lagjet e saj mesjetare dhe zhvillimi i vazhdueshëm urban. [58][59]
Qyteti historik Zabīd YemAl Hudaydah,
  Jemen
14°12′N 43°19′E / 14.200°N 43.317°E / 14.200; 43.317 (Historic Town of Zabīd)
Kulturor:
(ii), (iv), (vi)
1993 2000- Përkeqësimi i gjendjes së ndërtesave historike, të shkruara me kërkesë të shtetit palë [60][61]
Punimet Humberstone dhe Santa Laura Saltpeter   ChilRajoni Tarapacá,
  Chile
20°12′30″S 69°47′40″W / 20.20833°S 69.79444°W / -20.20833; -69.79444 (Humberstone and Santa Laura Saltpeter Works)
Kulturor:
(ii), (iii), (iv)
2005 2005- Natyra e brishtë e strukturave për shkak të mungesës së mirëmbajtjes për 40 vjet; gjithashtu dëme, vandalizëm dhe disa çmontim; grabitje [62][63]
Parku Kombëtar Kahuzi-Biega DemSouth Kivu
and Maniema,
  Republika Demokratike e Kongos
2°30′S 28°45′E / 2.500°S 28.750°E / -2.500; 28.750 (Kahuzi-Biega National Park)
Natyror:
(x)
600,000 (1,500,000) 1980 1997- Shpyllëzimi, gjuetia si dhe lufta dhe grindjet civile [64][65]
Liverpool – Maritime Mercantile City Britania e MadheLiverpool
England,
  Britania e Madhe
53°24′24″N 2°50′40″W / 53.40667°N 2.84444°W / 53.40667; -2.84444 (Liverpool – Maritime Mercantile City)
Kulturor:
(ii), (iii), (iv)
136 (340) 2004 2012- Për shkak të ri-zhvillimit të propozuar të mbajtësit historik të anijeve të njohur si "Liverpool Waters" [66][67]
Parku Kombëtar Manovo-Gounda St Floris   CenBamingui-Bangoran,
  Central African Republic
9°0′N 21°30′E / 9.000°N 21.500°E / 9.000; 21.500 (Manovo-Gounda St Floris National Park)
Natyror:
(ix), (x)
1,740,000 (4,300,000) 1988 1997- Kullotja dhe gjuetia ilegale, përkeqësimi i gjendjes së sigurisë [68][69]
Minarja dhe mbetjet arkeologjike të Jam   AfgGhōr,
  Afghanistan
34°23′48″N 64°30′58″E / 34.39667°N 64.51611°E / 34.39667; 64.51611 (Minaret and Archaeological Remains of Jam)
Kulturor:
(ii), (iii), (iv)
70 (170) 2002 2002- Mungesa e mbrojtjes ligjore, mungesa e masave mbrojtëse ose plani i menaxhimit, gjendja e dobët e vendit [70][71]
Medieval Monuments in Kosovo  
  Kosovë
42°39′40″N 20°15′56″E / 42.66111°N 20.26556°E / 42.66111; 20.26556 (Medieval Monuments in Kosovo)
Kulturor:
(ii), (iii), (iv)
2.88 (7.1) 2004 2006- Mungesa e mbrojtjes dhe e menaxhimit ligjor; paqëndrueshmëria politike dhe siguria [72][73]
Rezervati Strikt Natyror i malit Nimba   CotLola Prefecture,
  Bregu i Fildishtë*
  Guinea*
7°36′N 8°23′W / 7.600°N 8.383°W / 7.600; -8.383 (Mount Nimba Strict Nature Reserve)
Natyror:
(ix), (x)
18,000 (44,000) 1981 1992- Koncesion për shfrytëzimin e mineraleve të hekurit në pjesë të Trashëgimisë Botërore dhe fluksin e një numri të madh refugjatësh në pjesën Guineane të vendit [74][75]
Nan Madol: Qendra Ceremonale e Mikronezisë Lindore   MicronesiaTemwen Island,
  Micronesia
6°50′23″N 158°19′51″E / 6.83972°N 158.33083°E / 6.83972; 158.33083 (Nan Madol: Ceremonial Centre of Eastern Micronesia)
Kulturor:
(i), (iii), (iv), (vi)
76.7 (190) 2016 2016- Ngulitje e vazhdueshme e rrugëve ujore që kontribuojnë në mbipopullimin dhe minimin e strukturave ekzistuese. [76][77]
Parku Kombëtar Niokolo-Koba   SenRajoni Tambacounda
dhe Kédougou,
  Senegal
13°0′N 12°40′W / 13.000°N 12.667°W / 13.000; -12.667 (Niokolo-Koba National Park)
Natyror:
(x)
913,000 (2,260,000) 1981 2007- Degradimi i vendit, popullsia e ulët e gjitarëve, problemet e menaxhimit dhe ndikimi i digës së propozuar në lumin Gambia [78][79]
Rezervati i kafshëve të egra Okapi   Dem Orientale,
  Republika Demokratike e Kongos
2°0′N 28°30′E / 2.000°N 28.500°E / 2.000; 28.500 (Okapi Wildlife Reserve)
Natyror:
(x)
1,372,625 (3,391,830) 1996 1997- Grabitjen e objekteve të parkut dhe vrasjen e elefantëve, si rezultat i një konflikti të armatosur në zonë [80][81]
Qyteti i vjetër i Jeruzalemit dhe muret e tij   JerJerusalem District
(asnjë shtet nuk është emëruar nga UNESCO)[nb 1]
31°46′36″N 35°14′03″E / 31.77667°N 35.23417°E / 31.77667; 35.23417 (Old City of Jerusalem and its Walls)
Kulturor:
(ii), (iii), (vi)
1981 1982- Zhvillimi urban i pakontrolluar, përkeqësimi i përgjithshëm i gjendjes së ruajtjes për shkak të turizmit dhe mungesa e mirëmbajtjes. [82][83][84]
Qyteti i Vjetër i Sana'a YemSana'a Governorate,
  Jemen
15°21′20″N 44°12′29″E / 15.35556°N 44.20806°E / 15.35556; 44.20806 (Sana'a)
Kulturor:
(iv), (v), (vi)
1986 2015- Lufta Civile e Jemenit, aleanca e udhëhequr nga Arabia Saudite, sulmon nga ajri zonën.[85] [86]
Qyteti i Vjetër i Ghadamès   LibGhadames,
  Libi
30°08′00″N 9°30′00″E / 30.13333°N 9.50000°E / 30.13333; 9.50000 (Old Town of Ghadamès)
Kulturor:
(v)
1986 2016- Lufta civile në Libi, prezenca e grupeve të armatosura, që tashmë kanë shkaktuar dëmtime dhe mund të vazhdojnë të dëmtojnë edhe më tej. [28][87]
Qyteti i Vjetër i Djenné   MalDjenné,
  Mali
13°54′23″N 4°33′18″W / 13.90639°N 4.55500°W / 13.90639; -4.55500 (Old Towns of Djenné)
Kulturor:
(iii), (iv)
1988 2016- Pasiguria rajonale, përkeqësimi i gjendjes së qytetit historik, urbanizimi dhe erozioni. [88][89]
Qyteti i Vjetër me Muret i Shibamit YemHadhramaut Governorate,
  Jemen
15°55′36.984″N 48°37′36.012″E / 15.92694000°N 48.62667000°E / 15.92694000; 48.62667000 (Shibam)
Kulturor:
(iii), (iv), (v)
1982 2015- Kërcënim potencial nga konflikti i armatosur, duke përmbledhur problemet e ruajtjes dhe menaxhimit të vërejtura tashmë në vend [86]
Rainforests of the Atsinanana MadEastern Madagascar,
  Madagaskar
14°28′S 49°42′E / 14.467°S 49.700°E / -14.467; 49.700 (Rainforests of the Atsinanana)
Natyror:
(ix), (x)
479,660 (1,185,300) 2007 2010- Prerjet ilegale dhe gjuetia e lemureve të rrezikuara [90][91]
Rezervati i biosferës Río Plátano   HonLa Mosquitia,
[[File:|23x15px|border |alt=|link=]] Honduras
15°44′40″N 84°40′30″W / 15.74444°N 84.67500°W / 15.74444; -84.67500 (Río Plátano Biosphere Reserve)
Natyror:
(vii), (viii), (ix), (x)
1982 1996–2007, 2011- Prerjet e pyjeve, peshkimi dhe zaptimi i tokës; Gjuetia dhe kapaciteti i reduktuar i shtetit për të menaxhuar vendin; Kryesisht për shkak të përkeqësimit të ligjit dhe pranisë së trafikantëve të drogës [92][93]
Tadrart Acacus   LibFezzan,
  Libi
24°50′00″N 10°20′00″E / 24.83333°N 10.33333°E / 24.83333; 10.33333 (Rock-Art Sites of Tadrart Acacus)
Kulturor:
(iii)
1985 2016- Lufta civile në Libi, prezenca e grupeve të armatosura, që tashmë kanë shkaktuar dëmtime dhe mund të vazhdojnë të dëmtojnë edhe më tej. [28][94]
Rrënojat e Kilwa Kisiwani dhe Songo Mnara TanKilwa District,
  Tanzania
8°57′28″S 39°31′22″E / 8.95778°S 39.52278°E / -8.95778; 39.52278 (Ruins of Kilwa Kisiwani and Ruins of Songo Mnara)
Kulturor:
(iii)
1981 2004- Përkeqësimi i vazhdueshëm i vendit për shkak të agjentëve të ndryshëm si erozioni ose bimët [95][96]
Parku Kombëtar Salonga   DemÉquateur
and Bandundu Province,
  Republika Demokratike e Kongos
2°0′S 21°0′E / 2.000°S 21.000°E / -2.000; 21.000 (Salonga National Park)
Natyror:
(vii), (ix)
3,600,000 (8,900,000) 1984 1999- Ndarja e rendit civil [97][98]
[99]
Qyteti Arkeologjik i Samarres   IrakSalah ad Din,
  Irak
34°12′N 43°52′E / 34.200°N 43.867°E / 34.200; 43.867 (Samarra Archaeological City)
Kulturor:
(ii), (iii), (iv)
15,058 (37,210) 2007 2007- Situata e sigurisë pas Luftës së Irakut dhe mungesa e kontrollit të shtetit për mbrojtjen ose menaxhimin e vendit [100][101]
Parku Kombëtar Malet Semien   EthRajoni Amhara,
  Etiopi
13°11′N 38°4′E / 13.183°N 38.067°E / 13.183; 38.067 (Simien National Park)
Natyror:
(vii), (x)
22,000 (54,000) 1978 1996- Përkeqësimi i popullsisë së Walia ibex [102][103]
Palmira   Homs Governorate,   Siri
34°33′15″N 38°16′0″E / 34.55417°N 38.26667°E / 34.55417; 38.26667 (Site of Palmyra)
Kulturor:
(i)(ii)(iv)
0.36 (0.89) 1980 2013- Lufta civile në Siri, e kapur nga organizata terroriste SIS. [104]
Timbuktu   MalTimbuktu,
Rajoni Timbuktu,
  Mali
16°46′24″N 2°59′58″W / 16.77333°N 2.99944°W / 16.77333; -2.99944 (Timbuktu)
Kulturor:
(ii), (iv), (v)
1988 2012- Kërcënimi për shkatërrim nga grupet islamike si Al Kaeda në Magrebin Islamik, Ansar Dine dhe Boko Haram. Disa monumente tani janë plaçkitur dhe shkatërruar. [105][106]
Varri i Askisë   MalGao,
Rajoni Gao,
  Mali
16°17′21.60″N 0°2′41.68″E / 16.2893333°N 0.0449111°E / 16.2893333; 0.0449111 (Tomb of Askia)
Kulturor:
(ii), (iii), (iv)
4.24 (10.5) 2004 2012- Të dëmtuar nga grupe islamike si Al-Kaida në Magrebin Islam dhe Ansar Dine. Raportuan shkatërruesit nga Ansar Dine kur ata kapën në Timbuktu. [106][107]
Varret e mbretit Buganda në Kasubi   UgandaDistrikti Kampala,
  Uganda
0°19′45″N 32°33′12″E / 0.32917°N 32.55333°E / 0.32917; 32.55333 (Tombs of Buganda Kings at Kasubi)
Kulturor:
(i), (iii),
(iv), (vi)
27 (67) 2001 2010- Shkatërrimi i Muzibu Azaala Mpanga, ndërtesa kryesore e vendit, me zjarr në mars 2010 [108][109]
Tropical Rainforest Heritage of Sumatra IndonesiaSumatra,
  Indonezia
02°30′S 101°30′E / 2.500°S 101.500°E / -2.500; 101.500 (Tropical Rainforest Heritage of Sumatra)
Natyror:
(vii), (ix), (x)
2,595,124 (6,412,690) 2004 2011- Gjuetia, prerjet e paligjshme, shkeljet e agrikultures, dhe planet per te ndertuar rruge permes vendit [110][111]
Parku Kombëtar Virunga   DemNorth Kivu
dhe Orientale,
  Republika Demokratike e Kongos
0°55′N 29°10′E / 0.917°N 29.167°E / 0.917; 29.167 (Virunga National Park)
Natyror:
(vii), (viii), (x)
800,000 (2,000,000) 1979 1994- Shpyllëzimi dhe gjuetia pa leje si pasojë e fluksit të refugjatëve për shkak të Luftës Civile të Ruandës [112][113]
Palestina: Toka e Ullinjve dhe Rrjeteve - Peizazhi Kulturor i Jerusalemit Jugor, Battir   Pal
Battir,   Palestina
31°43′11″N 35°7′50″E / 31.71972°N 35.13056°E / 31.71972; 35.13056 (Palestine: Land of Olives and Vines – Kulturor Landscape of Southern Jerusalem, Battir)
Kulturor:
(iv)(v)
349 (860) 2014 2014- Barriera e Bregut Perëndimor të Izraelit "mund të izolojë fermerët nga fushat që ata kanë kultivuar me shekuj". [114][115]

Ka një numër vendesh të listuara më parë si të rrezikuara, por ato më vonë u hoqën nga lista pas përmirësimeve në menaxhim dhe ruajtje. Parku Kombëtar Everglades u rendit nga viti 1993 deri në vitin 2007 dhe përsëri që nga viti 2010; Rezerva e biosferës Río Plátano u rendit nga viti 1996 deri në vitin 2007 dhe përsëri që nga viti 2011. Të dyja këto janë të përfshira në listën e vendeve të listuara aktualisht (më sipër).

  •   I hequr nga lista e Vendeve të Trashëgimisë Botërore
Emri Imazh Lokacioni Kriteret Zona
ha (akër)
Viti (WHS) I rrezikuar Arsyeja Refs
Angkor   Provinca Siem Reap,   Kamboxhia
13°26′N 103°50′E / 13.433°N 103.833°E / 13.433; 103.833 (Angkor)
Kulturore:
(i), (ii), (iii), (iv)
1992 1992–2004 Mbishkrimi fillimisht kufizohej në një periudhë trevjeçare (1993-1995) gjatë së cilës do të vendoseshin mbrojtje ligjore efektive, kufij dhe zona ndërmjetësuese dhe përpjekjet ndërkombëtare të ruajtjes duhej të monitorohen dhe koordinohen; Në kohën e mbishkrimit, Kamboxhia ishte e kontrolluar nga OKB pas luftës civile në vitet 1980. [116][117]
[118]
Kështjellat Bahla   Bahla,   Oman
22°58′N 57°18′E / 22.967°N 57.300°E / 22.967; 57.300 (Bahla Fort)
Kulturore:
(iv)
1987 1988–2004 Degradimi i strukturave tokësore të fortesës dhe oazit të Bahla [119][120]
[121][122]
Bam dhe Peisazhi i saj Kulturor   IranProvinca Kerman,
  Iran
29°07′01″N 58°22′07″E / 29.11694°N 58.36861°E / 29.11694; 58.36861 (Bam and its Cultural Landscape)
Kulturore:
(ii), (iii), (iv), (v)
2004 2004–2013 Pas dëmtimit për shkak të tërmetit "Bam" të vitit 2003 [123][124][125]
Butrinti   Rrethi i Sarandës,   Shqipëri
39°45′N 20°01′E / 39.750°N 20.017°E / 39.750; 20.017 (Butrint)
Kulturore:
(iii)
3,980 (9,800) 1992 1997–2005 Dëmet për shkak të menaxhimit dhe ruajtjes [126][127]
[128]
Katedralja e Këlnit Rhine-Westphalia Verior,   Gjermani
50°56′29″N 6°57′29″E / 50.94139°N 6.95806°E / 50.94139; 6.95806 (Cologne Cathedral)
Kulturore:
(i), (ii), (iv)
1996 2004–2006 Plani i ndërtimit të lartë pranë katedrales që kërcënon të shkaktojë dëme në integritetin e vendit; e hequr nga lista [nb 2] pasi plani i ndërtimit u ndërpre dhe u krijua një zonë e ndërmjetme [129][130]
[131]
Streha Kombëtare Zogjve Djoudj   Biffeche,   Senegal
16°30′N 16°10′W / 16.500°N 16.167°W / 16.500; -16.167 (Djoudj National Bird Sanctuary)
Natyrore:
(vii), (x)
16,000 (40,000) 1981 1984–1988, 2000–2006 Kërcënimi afatgjatë nga plani i ndërtimit për një digë (1984); e hequr nga lista[nb 2] (1988) pasi furnizimi me ujë në park ishte siguruar nga ndërtimi i një gropë dhe ishte duke u përgatitur një plan menaxhimi; ri-listimi[nb 3] (2000) Për shkak të kërcënimeve mjedisore dhe ekonomike të paraqitura nga llojet e njohura të Salvinia molesta dhe Stratiotes Pistia, si dhe çështjet me menaxhimin e ujit në park [55][132]
[133][134]
[135][136]
Lugina Elbe e Drezdenit   Saksonia,   Gjermani
51°03′N 13°49′E / 51.050°N 13.817°E / 51.050; 13.817 (Dresden Elbe Valley)
Kulturore:
(ii), (iii), (iv), (v)
1,930 (4,800) 2004 2006–2009 Planet e ndërtimit të Urës Waldschlösschen në fushën kryesore të peizazhit kulturor; Hiqet nga lista e vendeve të Trashëgimisë Botërore në vitin 2009 pasi ndërtimi filloi në fund të vitit 2007 [137][138]
Dubrovniku   Dubrovnik,   Kroaci
42°38′25″N 18°06′30″E / 42.64028°N 18.10833°E / 42.64028; 18.10833 (Dubrovnik)
Kulturore:
(i), (iii), (iv)
97 (240) 1979 1991–1998 Lufta e Pavarësisë së Kroacisë [139][140]
[141]
Kalaja dhe Kopshti ShalimarLahore   PakPunjab,
  Pakistan
31°35′25″N 74°18′35″E / 31.59028°N 74.30972°E / 31.59028; 74.30972 (Fort and Shalamar Gardens in Lahore)
Kulturore:
(i), (ii), (iii)
1981 2000–2012 Shkatërrimi i rezervuarëve historik të ujit në vitin 1999 për të zgjeruar një rrugë dhe përkeqësimin e mureve perimetrale të Kopshtit, u listuara me kërkesë të qeverisë së Pakistanit [142][143]
Ishujt Galapagos   Provinca Galápagos,   Ekuador
0°40′S 90°30′W / 0.667°S 90.500°W / -0.667; -90.500 (Galápagos Islands)
Natyrore:
(vii), (viii), (ix), (x)
14,066,514 (34,759,110) 1978 2007–2010 Kërcënime të ndryshme duke përfshirë parandalimin e pamjaftueshëm të mundësive për futjen e llojeve të huaj, shpërndarjen e pamjaftueshme të resurseve për agjencitë e ruajtjes dhe menaxhimin e parkut, praninë e një numri të madh të emigrantëve të paligjshëm, rritjen e shpejtë të pakontrolluar të turizmit, peshkimin mbi kapacitet dhe peshkimin sportiv [144][145]
[146][147]
Monumentet historike të Mtskheta   GeorMtskheta-Mtianeti,
  Gjeorgjia
41°51′N 44°43′E / 41.850°N 44.717°E / 41.850; 44.717 (Historical Monuments of Mtskheta)
Kulturore:
(iii), (iv)
1994 2009-2016 Shqetësimet për ruajtjen e vendit [148][149]
Grupi i Monumenteve në Hampi Distrikti Bellary,   India
15°20′6″N 76°27′43″E / 15.33500°N 76.46194°E / 15.33500; 76.46194 (Group of Monuments at Hampi)
Kulturore:
(i), (iii), (iv)
1986 1999–2006 Ndërtimi i pjesshëm i dy urave me kabllo brenda zonave të mbrojtura arkeologjike të Hampi duke kërcënuar integritetin dhe autencitetin e vendit [150][151]
[152]
Parku Kombëtar Ichkeul   Bizerta,   Tunisia
37°10′N 9°40′E / 37.167°N 9.667°E / 37.167; 9.667 (Ichkeul National Park)
Natyrore:
(x)
12,600 (31,000) 1980 1996–2006 Ndërtimi i digave që kufizojnë rrjedhën e ujërave të ëmbla në zonë dhe shkaktojnë një rritje të kripshmërisë së liqenit dhe kënetave, si dhe një rënie në numrin e popullatave të zogjve migrues [153][154]
[155]
Parku Kombëtar Iguaçu   Paraná State,   Brazil
25°41′S 54°26′W / 25.683°S 54.433°W / -25.683; -54.433 (Iguaçu National Park)
Natyrore:
(vii), (x)
170,086 (420,290) 1986 1999–2001 Rruga e hapur në mënyrë ilegale ("Estrada do Colono", portugalisht për "Rrugën e Selektorit") përmes parkut, digat në lumin Iguazu dhe fluturimet me helikopter. [99][156]
[157]
Lugina Kathmandu   Kathmandu Valley,     Nepal
27°42′14″N 85°18′31″E / 27.70389°N 85.30861°E / 27.70389; 85.30861 (Kathmandu Valley)
Kulturore:
(iii), (iv), (vi)
167 (410) 1979 2003–2007 Humbje e pjesshme ose e konsiderueshme e elementeve tradicionale te gjashte nga shtate zonat e monumenteve dhe humbja e pergjithshme e autenticitetit dhe integritetit te gjithe pasurise. [158][159]
[160]
Parku Kombëtar Los Katíos   Antioquia dhe Chocó,   Kolumbia
7°40′0″N 77°0′0″W / 7.66667°N 77.00000°W / 7.66667; -77.00000 (Los Katíos National Park)
Natyrore:
(ix), (x)
72,000 (180,000) 1994 2009–2015 Shpyllëzimi, peshkimi i paligjshëm dhe gjuetia. U hoq pas përmirësimeve të rëndësishme në menaxhimin e Parkut [161]
Streha e kafshëve të egra Manas Assam,   India
26°30′N 91°51′E / 26.500°N 91.850°E / 26.500; 91.850 (Manas Wildlife Sanctuary)
Natyrore:
(vii), (ix), (x)
39,100 (97,000) 1985 1992–2011 Gjuetia, dëmtimi i infrastrukturës së parkut dhe zvogëlimi i popullsisë së disa specieve, sidomos Rinoceronëve të mëdhenjë me një bri, pas një pushtimi nga militantët e fisit Bodo në vitin 1992 [162][163]
[164]
Rajoni Natyror dhe Kulturo-Historik i Kotorrit   Gjiri i Kotorit, Kotor territori përreth,   Mal i Zi
42°29′N 18°42′E / 42.483°N 18.700°E / 42.483; 18.700 (Natural and Culturo-Historical Region of Kotor)
Kulturore:
(i), (ii), (iii), (iv)
1979 1979–2003 Dëmtimi pas tërmetit nga 15 prilli i vitit 1979 [165][166]
[167]
Zona e Ruajtjes Ngorongoro   Rajoni Arusha,   Tanzania
3°11′S 35°32′E / 3.183°S 35.533°E / -3.183; 35.533 (Ngorongoro Conservation Area)
Natyrore:
(iv), (vii), (viii), (ix), (x)
1978 1984–1989 Rënia e statusit të ruajtjes [168][169]
[170]
Parku Kombëtar i Plitvicës   Qarku Lika-Senj,   Kroaci
44°53′N 15°37′E / 44.883°N 15.617°E / 44.883; 15.617 (Plitvice Lakes National Park)
Natyrore:
(vii), (viii), (ix)
19,200 (47,000) 1979 1992–1997 Kërcënimi i mundshëm për shkak të "Luftës së Pavarësisë së Kroacisë" [171][172]
[173]
Tarracat e orizit të Cordilleras Filipine   PhiIfugao,
  Philippines
16°55′N 121°3′E / 16.917°N 121.050°E / 16.917; 121.050 (Rice Terraces of the Philippine Cordilleras)
Kulturore:
(iii), (iv), (v)
500,000 (1,200,000) 1995 2001–2012 Mungesa e një programi monitorimi sistematik ose një plani gjithëpërfshirës të menaxhimit [174][175]
Pallati mbretërore i Abomey   Departamenti Zou,   Benin
7°11′26″N 1°59′36″E / 7.19056°N 1.99333°E / 7.19056; 1.99333 (Royal Palaces of Abomey)
Kulturore:
(iii), (iv)
48 (120) 1985 1985–2007 Gjendja e përgjithshme e përkeqësimit për shkak të elementeve dhe restaurimit të papërshtatshëm të cilat janë në konflikt me origjinalitetin e vendit [176][177]
[178][179]
Parku Kombëtar i Maleve Rwenzori   Qarku Bundibugyo, Kabarole dhe Kasese,   Uganda
0°13′N 29°55′E / 0.217°N 29.917°E / 0.217; 29.917 (Rwenzori Mountains National Park)
Natyrore:
(vii), (ix)
99,600 (246,000) 1994 1999–2004 Situata e sigurisë dhe mungesa e monitorimit të një pjese të madhe të parkut [99][180]
[181]
Parku Kombëtar Sangay   Provincat Chimborazo, Morona-Santiago dhe Tungurahua,   Ekuador
1°50′S 78°20′W / 1.833°S 78.333°W / -1.833; -78.333 (Sangay National Park)
Natyrore:
(vii), (viii), (ix), (x)
271,925 (671,940) 1983 1992–2005 Gjuetia e rëndë, kullotja e paligjshme e bagëtive, ndërhyrja dhe kërcënimi i mundshëm përmes një projekti të ndërtimit të rrugëve [182][183]
[184]
Rezerva Natyrore Srebarna   Srebarna, Provinca Silistra,   Bulgaria
44°06′50″N 27°04′40″E / 44.11389°N 27.07778°E / 44.11389; 27.07778 (Srebarna Nature Reserve)
Natyrore:
(x)
638 (1,580) 1983 1992–2003 Parandalimi i përmbytjeve sezonale dhe përdorimi i bujqësisë që shkakton rënien ose zhdukjen e popullsisë së zogjve të ujit dhe harabelit [185][186]
[187]
Timbuktu   Circle dhe Rajoni i Tombouctou,   Mali
16°46′24″N 2°59′58″W / 16.77333°N 2.99944°W / 16.77333; -2.99944 (Timbuktu)
Kulturore:
(ii), (iv), (v)
1988 1990–2005 Kërcënimi nga rëra [188][189]
[190]
Tipasa   Provinca Tipaza,   Algeria
36°33′24″N 2°23′00″E / 36.55667°N 2.38333°E / 36.55667; 2.38333 (Tipasa)
Kulturore:
(iii), (iv)
52 (130) 1982 2002–2006 Mirëmbajtja joadekuate që ndikon në integritetin e vendit dhe zonën e saj mbrojtëse [191][192]
[193]
Qytet i Vjetër (Baku) me Pallatin e Shirvanshahut dhe Kulla Maiden   Baku,   Azerbajxhan
40°21′58.9″N 49°50′07.0″E / 40.366361°N 49.835278°E / 40.366361; 49.835278 (Baku)
Kulturore:
(iv)
2000 2003–2009 Tërmeti [194]
Miniera e kripës Wieliczka   Wieliczka,   Poland
49°58′45″N 20°03′50″E / 49.97917°N 20.06389°E / 49.97917; 20.06389 (Wieliczka Salt Mine)
Kulturore:
(iv)
969 (2,390) 1978 1989–1998 Problemi i lagështisë [170][195]
[196]
Parku Kombëtar Yellowstone Wyoming dhe pjesë të vogla në Montana dhe Idaho,   Shtetet e Bashkuara të Amerikës
44°30′N 110°50′W / 44.500°N 110.833°W / 44.500; -110.833 (Yellowstone National Park)
Natyrore:
(vii), (viii), (ix), (x)
898,349 (2,219,870) 1978 1995–2003 U konstatua rreziku për troftën e Yellowstone, si dhe rrjedhjet e ujërave të zeza dhe ndotja me mbeturina në disa pjesë të parkut; kërcënimet e mundshme për sasinë dhe cilësinë e ujit, aktivitetet e kaluara dhe të propozuara të minierave, një program i propozuar i kontrollit për zhdukjen e brucelozës në kopetë e bizonëve. [197][198]
[199]

Shënime Redakto

  1. ^ Vendi i propozuar nga Jordania. UNESCO ka deklaruar se "në përputhje me rezolutat përkatëse të OKB-së, Jerusalemi Lindor mbetet pjesë e territorit të okupuar Palestinez dhe statusi i Jerusalemit duhet të zgjidhet në negociatat e statusit të përhershëm midis Izraelit dhe Palestinezëve".
  2. ^ a b Nga Lista e Trashëgimisë Botërore në Rrezik
  3. ^ Në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik

Referime Redakto

Citime
  1. ^ "Convention concerning the protection of the World Cultural and Natural Heritage" (PDF). UNESCO. fq. 6. Marrë më 10 dhjetor 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ "List of World Heritage in Danger". UNESCO. Marrë më 10 dhjetor 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ "Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention" (PDF). UNESCO. janar 2008. Marrë më 10 dhjetor 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ "Oman's Arabian Oryx Sanctuary: first site ever to be deleted from UNESCO's World Heritage List". UNESCO. Marrë më 10 dhjetor 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ "Dresden is deleted from UNESCO's World Heritage List". UNESCO. Marrë më 10 dhjetor 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ "List of World Heritage in Danger". UNESCO. Marrë më 30 qershor 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "http://whc.unesco.org/en/list/stat/#s7". whc.unesco.org (në anglisht). Marrë më 2017-02-24. {{cite web}}: Lidhje e jashtme në |title= (Ndihmë!)
  8. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "http://whc.unesco.org/en/list/stat/#s7". whc.unesco.org (në anglisht). Marrë më 2017-02-24. {{cite web}}: Lidhje e jashtme në |title= (Ndihmë!)
  9. ^ Chape, Spalding & Jenkins 2008, p. 87
  10. ^ Timothy & Nyaupane 2009, p. 83
  11. ^ IUCN 2009, pp. 2–3
  12. ^ Chape, Spalding & Jenkins 2008, p. 86
  13. ^ Thorsell, J. W.; Sawyer, Jacqueline (1992). World heritage 20 years later (bot. illustrated). IUCN. fq. 23. ISBN 978-2-8317-0109-7. Marrë më 5 shtator 2011. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ IUCN 2009, p. 0
  15. ^ IUCN 2009, pp. 18–19
  16. ^ IUCN 2009, pp. 19–20
  17. ^ "List of World Heritage in Danger". UNESCO. Marrë më 10 dhjetor 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  18. ^ "Abu Mena". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  19. ^ "Abu Mena–Threats to the Site (2001)". UNESCO. Marrë më 27 gusht 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  20. ^ 25th session 2001, p. 134
  21. ^ "Air and Ténéré Natural Reserves". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  22. ^ 16th session 1992, p. 29
  23. ^ "Ancient City of Aleppo". UNESCO. Marrë më 17 gush 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  24. ^ "Ancient City of Bosra". UNESCO. Marrë më 17 gush 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  25. ^ "Ancient City of Damascus". UNESCO. Marrë më 17 gush 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  26. ^ "Ancient Villages of Northern Siri". UNESCO. Marrë më 17 gush 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  27. ^ "Archaeological Site of Cyrene". UNESCO. Marrë më 17 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  28. ^ a b c d e "Libi's five World Heritage sites put on List of World Heritage in Danger". UNESCO. 13 korrik 2016. Marrë më 17 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  29. ^ "Archaeological Site of Leptis Magna". UNESCO. Marrë më 17 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  30. ^ "Archaeological Site of Sabratha". UNESCO. Marrë më 17 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  31. ^ "Ashur (Qal'at Sherqat)". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  32. ^ 27th session 2003, pp. 123–124
  33. ^ "Bagrati Cathedral and Gelati Monastery". UNESCO. Marrë më 3 dhjetor 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  34. ^ 34th session 2010, pp. 130–133
  35. ^ "Belize Barrier Reef Reserve System". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  36. ^ 33rd session 2009, pp. 81–82
  37. ^ "Chan Chan Archaeological Zone". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  38. ^ "World Heritage Committee: Tenth session" (PDF). UNESCO. fq. 6. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  39. ^ "Birthplace of Jesus: Church of the Nativity and the Pilgrimage Route, Bethlehem". UNESCO. Marrë më 30 qershor 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  40. ^ "Church of the Nativity and the Pilgrimage Route in Bethlehem, Palestine, inscribed on UNESCO World Heritage List along with sites from Israel, Palau, Indonesia and Morocco". UNESCO. Marrë më 30 qershor 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  41. ^ "Comoé National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  42. ^ 27th session 2003, p. 30
  43. ^ "Coro and its Port". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  44. ^ 29th session 2005, pp. 102–103
  45. ^ "Crac des Chevaliers and Qal'at Salah El-Din". UNESCO. Marrë më 17 gush 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  46. ^ "Kulturor Landscape and Archaeological Remains of the Bamiyan Valley". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  47. ^ 27th session 2003, pp. 122–123
  48. ^ World Heritage Committee. "World Heritage Committee inscribes East Rennell on the List of World Heritage in Danger". United Nations Educational, Scientific and Kulturor Organization. Marrë më 2013-08-13. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  49. ^ "Everglades National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  50. ^ "World Heritage Committee: Seventeenth session" (PDF). UNESCO. fq. 20–21. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  51. ^ 34th session 2010, pp. 82–83
  52. ^ "Fortifications on the Caribbean Side of Panama: Portobelo-San Lorenzo". UNESCO. Marrë më 27 tetor 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  53. ^ "Panamanian fortifications inscribed on List of World Heritage in Danger". UNESCO. Marrë më 27 tetor 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  54. ^ "Garamba National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  55. ^ a b 8th session 1984, p. 18
  56. ^ 20th session 1996, p. 32
  57. ^ World Heritage Committee. "The Iraki site of Hatra added to the List of World Heritage in Danger". United Nations Educational, Scientific and Kulturor Organization. Marrë më 2015-07-14. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  58. ^ "Historic Centre of Shakhrisyabz". UNESCO. Marrë më 17 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  59. ^ "Historic Centre of Shakhrisyabz, Uzbekistan, added to List of World Heritage in Danger". UNESCO. 13 korrik 2016. Marrë më 17 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  60. ^ "Historic Town of Zabid". UNESCO. Marrë më 3 dhjetor 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  61. ^ 24th session 2000, pp. 26–27
  62. ^ "Humberstone and Santa Laura Saltpeter Works". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  63. ^ 29th session 2005, pp. 142–143
  64. ^ "Kahuzi-Biega National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  65. ^ 21st session 1997, pp. 19–20
  66. ^ "Liverpool – Maritime Mercantile City". UNESCO. Marrë më 27 tetor 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  67. ^ "World Heritage Committee places Liverpool on List of World Heritage in Danger". UNESCO. Marrë më 27 tetor 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  68. ^ "Manovo-Gounda St Floris National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  69. ^ 21st session 1997, pp. 18–19
  70. ^ "Minaret and Archaeological Remains of Jam". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  71. ^ "World Heritage Committee: Twenty-sixth session" (PDF). UNESCO. fq. 55. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  72. ^ "Medieval Monuments in Kosovo". UNESCO. Marrë më 3 dhjetor 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  73. ^ 30th session 2006, pp. 157–158
  74. ^ "Mount Nimba Strict Nature Reserve". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  75. ^ 16th session 1992, pp. 26–28
  76. ^ "Nan Madol: Ceremonial Centre of Eastern Micronesia". UNESCO. Marrë më 18 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  77. ^ "Four sites inscribed on UNESCO's World Heritage List". UNESCO. 15 korrik 2016. Marrë më 18 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  78. ^ "Niokolo-Koba National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  79. ^ 31st session 2007, pp. 41–43
  80. ^ "Okapi Wildlife Reserve". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  81. ^ 21st session 1997, p. 19
  82. ^ "Old City of Jerusalem and its Walls". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  83. ^ "World Heritage Committee: Sixth session" (PDF). UNESCO. fq. 10–12. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  84. ^ "UNESCO replies to allegations". UNESCO. 15 korrik 2011. Marrë më 20 tetor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  85. ^ "Bombs Level 'Magnificent' Homes in 2,500-Year-Old City". NBC News. Marrë më 2016-10-12. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  86. ^ a b World Heritage Committee. "Jemen's Old City of Sana'a and Old Walled City of Shibam added to List of World Heritage in Danger". United Nations Educational, Scientific and Kulturor Organization. Marrë më 2015-07-15. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  87. ^ "Old Town of Ghadamès". UNESCO. Marrë më 17 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  88. ^ "Old Towns of Djenné". UNESCO. Marrë më 17 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  89. ^ "Mali's Old Towns of Djenné on List of World Heritage in Danger". UNESCO. 13 korrik 2016. Marrë më 17 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  90. ^ "Rainforests of the Atsinanana". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  91. ^ 34th session 2010, pp. 57–58
  92. ^ "Río Plátano Biosphere Reserve". UNESCO. Marrë më 25 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  93. ^ 20th session 1996, p. 29
  94. ^ "Rock-Art Sites of Tadrart Acacus". UNESCO. Marrë më 17 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  95. ^ "Ruins of Kilwa Kisiwani and Ruins of Songo Mnara". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  96. ^ 28th session 2004, pp. 96–97
  97. ^ "Salonga National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  98. ^ 8th session 1984, p. 14
  99. ^ a b c 23rd session 1999, p. 29
  100. ^ "Samarra Archaeological City". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  101. ^ 31st session 2007, pp. 152–153
  102. ^ "Simien National Park". UNESCO. Marrë më 1 gusht 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  103. ^ 20th session 1996, pp. 28–29
  104. ^ "Site of Palmyra". UNESCO. Marrë më 17 gush 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  105. ^ "Timbuktu". UNESCO. Marrë më 27 tetor 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  106. ^ a b "Heritage sites in northern Mali placed on List of World Heritage in Danger". UNESCO. Marrë më 27 tetor 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  107. ^ "Tomb of Askia". UNESCO. Marrë më 27 tetor 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  108. ^ "Tombs of Buganda Kings at Kasubi". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  109. ^ 34th session 2010, pp. 103–105
  110. ^ "Tropical Rainforest Heritage of Sumatra". UNESCO. Marrë më 25 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  111. ^ "Danger listing for Indonesia's Tropical Rainforest Heritage of Sumatra". UNESCO. Marrë më 26 korrik 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  112. ^ "Virunga National Park". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  113. ^ "World Heritage Committee: Eighteenth session" (PDF). UNESCO. fq. 21, 51. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  114. ^ "Palestine: Land of Olives and Vines – Kulturor Landscape of Southern Jerusalem, Battir". UNESCO. Marrë më 25 shkurt 2015. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  115. ^ "Palestine: Land of Olives and Vines - Kulturor Landscape of Southern Jerusalem, Battir, inscribed on World Heritage List and on List of World Heritage in Danger". UNESCO. Marrë më 25 shkurt 2015. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  116. ^ "Angkor". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  117. ^ 16th session 1992, pp. 37–38, annex VI
  118. ^ 28th session 2004, pp. 66–67
  119. ^ "Bahla Fort". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  120. ^ "World Heritage Committee: Twelfth session" (PDF). UNESCO. fq. 19. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  121. ^ 28th session 2004, p. 64
  122. ^ "World Heritage Committee: Eleventh session" (PDF). UNESCO. fq. 7. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  123. ^ "Bam and its Cultural Landscape". UNESCO. Marrë më 3 dhjetor 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  124. ^ 28th session 2004, pp. 47–48
  125. ^ "World Heritage Committee removes the Iranian World Heritage site of Bam and its Cultural Landscape from danger listing". UNESCO. Marrë më 13 korrik 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  126. ^ "Butrint". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  127. ^ 21st session 1997, pp. 24–25
  128. ^ 29th session 2005, pp. 31–32
  129. ^ "Cologne Cathedral". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  130. ^ 28th session 2004, p. 116
  131. ^ 30th session 2006, p. 46
  132. ^ "Djoudj National Bird Sanctuary". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  133. ^ "World Heritage Committee: Twelfth session" (PDF). UNESCO. fq. 7, 16. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  134. ^ 24th session 2000, pp. 109–110
  135. ^ 29th session 2005, pp. 15–16
  136. ^ 30th session 2006, pp. 23–24
  137. ^ "Dresden Elbe Valley". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  138. ^ 30th session 2006, pp. 112–113
  139. ^ "Dubrovnik". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  140. ^ "World Heritage Committee: Fifteenth session" (PDF). UNESCO. fq. 31. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  141. ^ "World Heritage Committee: Twenty-second session" (PDF). UNESCO. fq. 12–13. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  142. ^ "Fort and Shalamar Gardens in Lahore". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  143. ^ 24th session 2000, p. 26
  144. ^ "Galápagos Islands". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  145. ^ 30th session 2006, pp. 70–71
  146. ^ 31st session 2007, pp. 68–69
  147. ^ 34th session 2010, pp. 34–35
  148. ^ "Historical Monuments of Mtskheta". UNESCO. Marrë më 3 dhjetor 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  149. ^ 33rd session 2009, p. 139
  150. ^ "Group of Monuments at Hampi". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  151. ^ 23rd session 1999, pp. 32–33
  152. ^ 30th session 2006, pp. 38–40
  153. ^ "Ichkeul National Park". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  154. ^ 20th session 1996, pp. 31–32
  155. ^ 30th session 2006, pp. 25–26
  156. ^ "Iguaçu National Park". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  157. ^ 25th session 2001, pp. 15–16
  158. ^ "Kathmandu Valley". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  159. ^ 27th session 2003, pp. 64–65
  160. ^ 31st session 2007, p. 32
  161. ^ World Heritage Committee. "Colombia's Los Katíos National Park removed from List of Heritage in Danger". United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. Marrë më 2015-07-15. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  162. ^ "Manas Wildlife Sanctuary". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  163. ^ 16th session 1992, p. 28
  164. ^ "Successful preservation of India's Manas Wildlife Sanctuary enables withdrawal from the List of World Heritage in Danger". UNESCO. Marrë më 28 maj 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  165. ^ "Natural and Culturo-Historical Region of Kotor". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  166. ^ "World Heritage Committee: Third session" (PDF). UNESCO. fq. 13. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  167. ^ 27th session 2003, p. 27
  168. ^ "World Heritage Committee: Eighth session" (PDF). UNESCO. fq. 18. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  169. ^ "Ngorongoro Conservation Area". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  170. ^ a b "World Heritage Committee: Thirteenth session" (PDF). UNESCO. fq. 14. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  171. ^ "Plitvice Lakes National Park". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  172. ^ 16th session 1992, pp. 24–25
  173. ^ 21st session 1997, pp. 10–11
  174. ^ "Rice Terraces of the Philippine Cordilleras". UNESCO. Marrë më 28 qershor 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  175. ^ 25th session 2001, pp. 139–141
  176. ^ "Royal Palaces of Abomey". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  177. ^ "Royal Palaces of Abomey: Advisory Body Evaluation" (PDF). UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  178. ^ "World Heritage Committee: Ninth session" (PDF). UNESCO. fq. 7. Marrë më 26 korrik 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  179. ^ 31st session 2007, pp. 21–22
  180. ^ "Rwenzori Mountains National Park". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  181. ^ 28th session 2004, p. 55
  182. ^ "Sangay National Park". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  183. ^ 16th session 1992, pp. 25–26
  184. ^ 29th session 2005, pp. 18–19
  185. ^ "Srebarna Nature Reserve". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  186. ^ 16th session 1992, pp. 21–22
  187. ^ 27th session 2003, p. 15
  188. ^ "Timbuktu". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  189. ^ "World Heritage Committee: Fourteenth session" (PDF). UNESCO. fq. 8. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  190. ^ 29th session 2005, pp. 20–21
  191. ^ "Tipasa". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  192. ^ "World Heritage Committee: Twenty-sixth session" (PDF). UNESCO. fq. 36–37. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  193. ^ 30th session 2006, p. 32
  194. ^ "World Heritage Committee removes Baku from Danger List welcoming improvements in the ancient city's preservation". UNESCO. 25 qershor 2009. Marrë më 21 qershor 2016. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  195. ^ "Wieliczka Salt Mine". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  196. ^ "World Heritage Committee: Twenty-second session" (PDF). UNESCO. fq. 13. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  197. ^ "Yellowstone National Park". UNESCO. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  198. ^ "World Heritage Committee: Nineteenth session" (PDF). UNESCO. fq. 18–19. Marrë më 26 qershor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  199. ^ 16th session 1992, pp. 16–17
Të përgjithshme

Lidhje të jashtme Redakto