Literatura në Kosovë

Literatura që qarkullonë dhe krijohet në Kosovë, kryesisht është krijime në gjuhën shqipe dhe përkthime të veprave të ndryshme në gjuhën shqipe.

Zakonisht literatura krijuese rrjedh nga anëtarët të organizuar në Klube Letrare, si individ apo anëtarëve të Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës. Sa i përket literaturës së teksteve mësimore, krijimi, përpilimi dhe shpërndarja e saj është nën qeverisjen e ministris së kulturës. Më parë ka ekzistuar Enti i teksteve dhe mjeteve mësimore për nxjerrjen e teksteve mësimore ndërsa sot kjo veprimtari është modifikuar. Botues i literaturës krijues janë shtëpi të ndryshme të shtypit, të cilat siq duket merren edhe me shpërdarjen e librave që i prodhojnë.

Literatura e Kosovës përbëhet nga tekste të shkruajtura në gjuhën Shqipe, Serbe, Boshnjake dhe gjuhën Turke, kryesisht nga autorë nga Kosova.Pas luftës, tekstet shkollore ishin kryesisht në gjuhën serbe për shkak të rrethanave historike; pasi Serbia pushtoi Kosovën tekstet në gjuhën shqipe u hoqën. Nën pushtetin e Aleksandar Ranković, kushdo që e blinte gazetën Rilindja, rregjistroheshin nga policia sekrete. Gjuha dhe kultura shqiptare u lejuan nga kushtetuta Jugosllave ne vitin 1974. Në këtë periudhë, gjuha dhe kultura shqipe lulëzuan.

Historia e Vonshme

Pak dihet në fushën e letërsisë nga vendet që dikur ishin pjesë e bllokut sovjetik. Politika e rreptë dhe obscurantizmi ua ndalonin autorëve që lirisht t'i shprehnin mendimet e tyre për vite, dhe ishte e pamundur që ata të shihnin veprat e tyre të botuara dhe të fitonin përparësi në botën letrare. Megjithatë, pas rënies së Bashkimit Sovjetik, Evropa tani po zbulon një interes të ri për Europën Lindore. Jo vetëm në aspektin e udhëtimeve dhe marrëdhënieve të huaja, por edhe nga perspektiva kulturore. Kosova sigurisht qëndron si ndër kombet më të veçanta të formuara nga shpërbërja e Jugosllavisë. Deri më sot, Pavarësia e Kosovës si shtet ende është e hapur për debat, dhe Bashkimi Evropian ende nuk ka shprehur një opinion mbi këtë çështje. Me një situatë kaq të papërcaktuar, mund të pyesim nëse ka një zë kulturor që e definon këtë vend dhe përgjigja nuk është e përcaktuar. E vërteta është se askush nuk flet për "Letërsinë Kosovare" por është më shumë e mundshme të dëgjosh "Letërsinë Shqiptare të Kosovës", sepse kjo është ajo që është. Por pavarësisht se kjo letërsi është definuar përmes përdorimit të termit "shqip", ajo ende ka një veçori që e bën atë pak të huaj ndaj veshit shqiptar. 1990-të ishin një kohë e vështirë për Kosovën dhe në vitet që çuan në luftën e vitit 1999, disidentët e vendit mund të kërcënoheshin ose të keqen. Diskriminimi dhe rreptësia e sundimit serb nuk e lejonin këtë gjeneratë të shkrimtarëve shqiptarë që të shprehnin veten. Përveç kaosit dhe shtypjes që po ndodh në Kosovë, mendjet intelektuale të vendit kishin probleme gjuhësore për të kapërcyer: pasi u është mohuar qasja në gjuhën shqipe si një gjuhë si pjesë e sistemit arsimor në Kosovë, barrierat mund të gjendeshin në formë letrare.

Referime

Arti në Kosovë

Artizanate	Artifigurativ	Artiqektura	Artiletrarë	Artistiku	Artintepretues
Muzika	Skena	Filmi	Literatura	Shtypi	Mediumet
·