Maratona Vasa
Maratona Vasa (Suedisht: Vasaloppet) është garë skiimi me distancë të gjatë që organizohet çdo vit në të dielën e parë të muajit mars nga Sälen në Mora dhe përfshin një gjatësi prej 56 miljesh (90 km).
Kjo garë u inspirua nga një udhëtim që mbreti suedezë [[Gustav I i Suedisë|Gustav Vasa] bëri kur ai iku nga ushtarët e Christian II në vitin 1520. Gara moderne filloi në vitin 1922.
Origjina Redakto
Në vitin 1520, i riu [[Gustav I i Suedisë|Gustav Erikson] iku nga ushtarët e Christian II, mbretit të Danimarkës, Suedisë dhe Norvegjisë (Bashkimi i Kalmarit). Shumica prej fisnikëve suedezë ishin kundër mbretit dhe e quanin Christian Tirani. Në një lëvizje për të heshtur opozitën, Christian II ftoi aristokracinë suedeze në një parti pajtimi në Stokholm, vetëm për t'i pasur ata, përfshirë prindërit e Gustavit, të masakruar në atë që njihej si Masakra e Stokholmit.[1]
Gustav iku nëpërmjet Dalarnës, duke pasur frikë nga ushtria e mbretit. Ai i foli një njeriut të Morës dhe u përpoq t'i bindë ata për të ngritur një taksë dhe për të filluar një rebelim kundër mbretit Christian. Njeriu refuzoi që t'i bashkohet dhe Gustavi filloi të ecë perëndimit, drejt Norvegjisë për të kërkuar strehim. Megjithatë, burrat në Mora ndryshuan mendjen pasi dëgjuan se sundimtarët danezë kishin vendosur të ngrinin taksat dhe tani donin të bashkoheshin rebelimit me Gustavin si udhëheqës të tyre. Ata dërguan dy skiatorë më të mirë në qark, dy vëllezër nga Mora, Lars dhe Engelbrekt, për ta kërkuar atë dhe e kapën atë në Sälen. Më 6 qershor 1523, Gustav Vasa u kurorëzua Mbreti i Suedisë, pasi e mundi mbretin danez të Christian dhe shpërbëroi Bashkimin e Kalmarit. Që nga ajo ditë, Suedia ka qenë një komb i pavarur.[1]
Përderisa Gustavi udhëtoi nga Mora në Säalen, gara moderne bëhet nga e kundërta, duke filluar nga Sälen në Mora.[1]
Motoja Redakto
Motoja e maratonës Vasa I fäders spår för framtids segrar (Në gjurmët e baballarëve [tonë] për një fitore në të ardhmen) është shkruar në një portal të ngritur mbi vijën e vendmbërritjes (Finish) në Mora. Në garën e parë, vija e vendmbërritjes u shënua thjesht me bordin e bardhë ndërmjet dy shtyllave të flamurit me fjalën Mål ('Finish') mbi të. Në vitin e dytë u krijua një portë më madhështore me moton. Në vitin 1986, portali u bë i përhershëm dhe që atëherë është bërë një pikë referimi e rëndësishme në Mora.[2]
Statistikat Redakto
Fituesit me më shumë tituj Redakto
Meshkuj
Nils 'Mora-Nisse' Karlsson ka më së shumti tituj me 9. Janne Stefansson (7), Jan Ottosson (4), Arthur Häggblad (4), Bengt Hassis (3), Oskar Svärd (3), Daniel Tynell, Jörgen Brink (3) dhe John Kristian Dahl (3) janë të vetmit garues me më shumë se dy tituj. Gjashtë garues kanë dy tituj.
Femra
Sofia Lind ka më së shumti tituj me 4. Katër femra kanë dy tituj.
Koha Redakto
Koha mesatare e fitimit është 5:11:38 (një mesatare për kilometër prej 3:28). Jörgen Brink i Suedisë mban rekordin 3:38:41 (2:26 për kilometër), duke fituar në vitin 2012. Vetëm dhjetë fituesit kanë përfunduar në më pak se katër orë.
Dhjetë herë më të shpejta përfshijnë gjashtë suedezë, tre norvegjezë dhe një zviceran; Jörgen Brink, Suedia shfaqet dy herë në listën e dhjetë herë më të shpejtë. Nga dhjetë kohët më të shpejta, dy ndodhën në vitet 1980, dy në vitet 1990, dy në vitet 2000 dhe katër në vitet 2010.
Në vitin 2012 të dhënat e kurseve u caktuan për burrat dhe gratë. Përpara kësaj viti më i shpejtë ishte viti 1998, gjithashtu me të dhëna për burrat dhe gratë.
Dhjetë herë më të shpejta
- 2012: Jörgen Brink (Suedia) – 3:38:41
- 1998: Peter Göransson (Suedi) – 3:38:57
- 2004: Anders Aukland (Norvegjia) – 3:48:42
- 1986: Bengt Hassis (Suedia) – 3:48:55
- 2013: Jørgen Aukland (Norvegjia) – 3:50:49
- 2005: Oskar Svärd (Suedia) – 3:51:47
- 2011: Jörgen Brink (Suedia) – 3:51:51
- 1992: Jan Ottosson (Suedia) – 3:57:04
- 2017: John Kristian Dahl (Norvegjia) - 3:57:18
- 1983: Konrad Hallenbarter (Zvicra) – 3:58:08
Referime Redakto
- ^ a b c "Så började allt" [Kështu filloi e gjitha]. www.vasaloppet.se. Vasaloppet. Arkivuar nga origjinali më 1 mars 2016. Marrë më 4 mars 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Målgången i Mora" [The finish line in Mora]. www.svt.se. Sveriges Television. 2 shkurt 2011. Marrë më 4 mars 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)