Shemsi Pasha
Şemsi Ahmed Pasha (turqishtja osmane: شمسي أحمد پاشا; v. 5 Mars 1580)[1] ishte një fisnik i shquar osman dhe bejlerbeu i cili pushtoi disa poste të rangut të lartë, duke shërbyer në faza të ndryshme si valiu osman i pashallëqet të Damaskut, Anadollit dhe Rumelisë.[1][2]
Şemsi | |
|---|---|
| Bejlerbeu i Rumelisë | |
| Në detyrë 1564–1569 | |
| Sulltan | Sulejmani I |
| Sulltan | Selimi II |
| Bejlerbeu i Anadolii | |
| Në detyrë 1562–1564 | |
| Sulltan | Sulejmani I |
| Bejlerbeu i Damasku | |
| Në detyrë 1552–1555 | |
| Sulltan | Sulejmani I |
| Të dhëna vetjake | |
| U lind më | Candaroğlu Sultanzade Şemsi Ahmed Pasha Bolu, Ejalet i Anatolisë, Perandoria Osmane |
| Vdiq më | 5 Mars 1580 (80-81 vjet) Kostandinopojë, Perandoria Osmane |
| Nënshtetësia | Osman |
| Shkollimi | Shkolla Enderun |
| Religion | Islami Synit |
| Shërbimi ushtarak | |
| Aleanca | .svg){kind=small} Perandoria Osmane |
| Dega/shërbimi | Ushtria Osmane |
| Vite shërbimi | 1552 – 1569 |
Prejardhje Redakto
I lindur në Bolu,[1][2] në ejaletin osman të Anadollit, Şemsi Pasha ishte i biri i Mirza Mehmed Pasha, i dinastisë princërore Candaroğulları[1][2][3] që mbretëronte në principatën e Anadollit të Eflanit, Kastamonu dhe Sinopi, dhe pasardhës i Şemseddin Yaman Candar Bey.[1][2][3][4]
Nëna e tij ishte Shahnisa Sulltan i dinastisë perandorake osmane,[1][2][5] vajza e madhe e Şehzade Abdullah, djalit të sulltanit osman Bajazitit II,[1][2][5] duke e bërë Şemsi Pasha stërnipin e Sulltan Mehmed Fatihu.
Jeta Redakto
I rritur në rezidencën perandorake të asaj periudhe, Saraji i Topkapësë, Şemsi Pasha ndoqi shkollën prestigjioze Otomane Enderun[6] dhe sipas traditës familjare, mori pjesë në fushata të ndryshme ushtarake osmane, veçanërisht në rrethimin e Zigetvár në 1566 së bashku me Sulltan Sylejman Kanuniu në cilësinë e tij si Guvernatori-gjenerali i Rumelisë,[1] përveç pushtimit të disa fortesave nëpër Evropë.[5] Gjatë mbretërimit të Sulejmani I, Şemsi Pasha shërbeu si bejlerbeu.[7]
I njohur gjerësisht si një gjahtar i dalluar, Şemsi Pasha u emërua shoqërues gjuetie i Sulltani Murati III.[5]
Pas shërbimit të tij, ai ngarkoi arkitektin perandorak të shquar osman Mimar Sinani me detyrën e ndërtimit të një xhamie dhe kompleksit ngjitur pranë selisë së tij kryesore, Saraji i Şemsi Pasha në vijën bregdetare të Bosforit në Kostandinopojë. Xhamia e Şemsi Pashës është një nga xhamitë më të vogla të veprave të Mimar Sinanit në qytet, por është një nga më të njohurat për shkak të kombinimit të dimensioneve të saj në miniaturë dhe vendndodhjes buzë detit. Përmendet si një shembull kryesor i aftësisë së Mimar Sinanit në përzierjen organike të arkitekturës me peizazhin natyror.[8][9]
Pasardhësit Redakto
Şemsi Pasha kishte tre fëmijë, një vajzë dhe dy djem:[1]
Vajzë
Fahrünnisâ Hatun[1]
Bij
Mahmud Pasha[1]
Mustafa Beu[1]
Referime Redakto
- ^ a b c d e f g h i j k l Afyoncu, Erhan (2010). "ŞEMSİ AHMED PAŞA". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (në turqisht). Vëll. 38. TDV İslâm Araştırmaları Merkezi. fq. 527–529.
- ^ a b c d e f Beg, İsmail. Hulviyyât-ı Sultânî (Fiqh) (në turqisht).
- ^ a b "CANDAROĞULLARI". TDV İslâm Ansiklopedisi (në turqisht). Marrë më 2023-08-05.
- ^ "Candar Dynasty | Ottoman Empire, Anatolia, Seljuks | Britannica". www.britannica.com (në anglisht). Marrë më 2023-08-05.
- ^ a b c d Darke, Diana (2018). The Merchant of Syria: A History of Survival (në anglisht). London: Hurst & Company. fq. 31–35. ISBN 978-1-84904-940-5.
- ^ Bayraktar, Nimet (1982). "Şemsi Ahmed Paşa; Hayatı ve Eserleri". Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi (në turqisht) (33): 99–114.
- ^ İnbaşı, Mehmet (2005). "Şemsi Paşa Vakfiyesi". Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (në turqisht) (bot. Zekeriya Kurşun v.dğr.). İstanbul. I (27): 182–190, 257–270.
- ^ Jorgji Kote. Diplomacia per te gjithe. fq. 24.
Në kohën kur ishte emëruar pranë Vezirir të Madh, Sokolloviq, kishte ngritur Pallatin Topkapi. Ai kishte urdhëruar arkitektin më të njohur të kohës, ( Leonardo Da Vinçin) e Lindjes, mjeshtrin me origjinë shqiptare, Mimar Sinan, që të ndërtonte një xhami në Kompleksin bregdetar të Bosforit, në Konstandinopojë. Xhamia e Shemsi Pashës është njëra ndër xhamitë më të vogla që është porositur nga veziri i madh, por kjo është një nga xhamitë më të njohura në qytet, për shkak të një kombinimi të dimensioneve të saj në miniaturë dhe vendndodhjen e saj ujore. Kjo xhami unikate është përmendur si një karakteristikë krejt e veçantë e mjeshtrit të përkryer të kohës, Mimar Sinan. Ai me gjenialitetin e tij krijues e ndërtues, kishte arritur të lidhte organikisht një përzierje të arkitekturës me peizazhin natyror.
- ^ Necipoğlu, Gülru; Sinan; Arapi, Arben N.; Günay, Reha (2011). The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire (në anglisht) (bot. Repr. with corr). London: Reaktion Books. fq. 452–498. ISBN 978-1-86189-253-9.