[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
No edit summary
Rreshti 51:
==Kodi ligjor==
 
Hamurabi është shquar për krijimin e një kodi të ri të [[Ligji babilonas|ligjit babilonas]]: [[Kodi i Hamurabit|Kodin e Hamurabit]]. Ky Ligj është shkruar përpara [[Halakha|Kodit Mozaik]] dhe ishte një nga ligjet e para të shkruara në botë. Kodi i Hamurabit u shkruajt në një [[stele]], një monument guri i madh dhe i vendosur në një vend publik që të gjithë ta shihnin atë, megjithëse mendohet se pak veta dinin të shkruanin e të lexonin. Kjo stele më vonë u plaçkit nga Elamitët dhe u hoq nga kryeqyteti i tyre, [[Susa]]; ajo u rizbulua atje më 1901 dhe gjendet tani në [[Muzeu i Luvrit|Muzeun Luvëre Luvrit]][[Paris]]. Kodi i Hamurabit përmban 282 nene, i shkruar në 12 tableta. Ndryshe nga ligjet më të hershme, ai shkruhej në [[Gjuha akadiane|gjuhën Akadianeakadiane]], gjuha ditore e Babilonisë dhe mund të lexoheshin kësisoj nga çdokush në qytet që dinte të lexonte.<ref>{{harvnb|Breasted|2003|p=141}}</ref>
 
[[Image:CodeOfHammurabi.jpg|thumb|upright|Një mbishkrim i Kodit të Hamurabit.]]
 
Struktura e kodit ishte shumë e hollësishme, ku çdo shkelje kishte dënimin e saj. Dënimet kishin prirje për të qenë shumë të ashpra me standardet moderne, ku shumë shkelje çonin në vdekje, sakatim ose përdorim të filozofisë "[[Sy për sy|Sy për sy, dhëmb për dhëmb]]" ("Ligji i Shpagimit").<ref>Review: The Code of Hammurabi, J. Dyneley Prince, The American Journal of Theology Vol. 8, No. 3 (Jul., 1904), pp. 601-609 Published by: The University of Chicago Press Stable URL: http://www.jstor.org/stable/3153895</ref> Kodi është një nga shembujt më të hershëm të idesë së [[Prezumimi i pafajësisë|prezumimit të pafajësisë]] dhe gjithashtu këshillon që akuzuesi dhe i akuzuari të kenë mundësinë për të sjellë [[prova]].<ref> Victimology:Theories and Applications, Ann Wolbert Burgess, Albert R. Roberts, Cheryl Regehr,Jones & Bartlett Learning, 2009, p. 103</ref> Megjithatë, nuk ka asnjë pikë që merr parasysh rrethanat e shkeljes për të ndryshuar dënimin e përshkruar.
 
Një gdhendje në krye të steles portretizon Hamurabin duke marrë ligjet nga zoti [[Shamash]] ose ndoshta nga [[Marduku]],<ref>{{cite book|title=The Origin of Consciousness in the Breakdown of the Bicameral Mind|author=Jaynes, Julian|publisher=Houghton Mifflin Company Publishing|year=1976|isbn=0395207290}}</ref> dhe parathënia deklaron se Hamurabi ishte zgjedhur nga perënditë e popullit të tij për t’ia sjellë këto ligje njerëzve. Mund të hiqen paralele ndërmjet kësaj historie me atë të Moisiut[[Moisiu]]t për [[hebrenjtë]] e lashtë – ndryshime të dukshme ndërmjet këtyre dy kodeve ligjore (dhe gjithashtu mënyrës së dërgimit të tyre) janë treguar nga autorë të ndryshëm ndër vite.<ref>[[George Aaron Barton|Barton, G.A]]: ''Archaeology and the Bible''. University of Michigan Library, 2009, p.406. Barton, a former professor of Semitic languages at the University of Pennsylvania, stated that while there are similarities between the two texts, a study of the entirety of both laws ''"convinces the student that the laws of the Old Testament are in no essential way dependent upon the Babylonian laws."'' He states that ''"such resemblances"'' arose from ''"a similarity of antecedents and of general intellectual outlook"'' between the two cultures, but that ''"the striking differences show that there was no direct borrowing."'' (''ibid'', p.406)</ref><ref>Archer, G.L., Jr.: ''A Survey of Old Testament Introduction''. Chicago: Moody Press, 1964, 1974, p.162</ref><ref>Unger, M.F.: ''Archaeology and the Old Testament''. Grand Rapids: Zondervan Publishing Co., 1954, p.156, 157</ref><ref>Free, J.P.: ''Archaeology and Biblical History''. Wheaton: Scripture Press, 1950, 1969, p. 121</ref><ref>Sayce, A.H.: ''Monument Facts and Higher Critical Fancies''. London: The Religious Tract Society, 1904, p.72</ref><ref>McDowell, J.: ''The New Evidence that Demands a Verdict''. Thomas Nelson Publishers, 1999, p.427-28. Some of the differences between the Code of Hammurabi and the Mosaic Law include: Purely religious injunctions under the Mosaic Law (''Unger''); laws pertaining to specific elements of society, such as tax-collectors, soldiers, and wine merchants under the Code of Hammurabi (''Barton; Free''); greater emphasis in the Mosaic Law on the value of human life regardless of occupation, social class, or gender (''Unger''); the cultural milieu and ideologies that each law is tailored towards (''Archer; Unger''); and lastly, a heavier emphasis/credit given in the Babylonian account—not to the divine (Shamash)—but to the human receptor (Hammurabi) for the establishing of the Law Code, whereas the Mosaic Law places heavier emphasis on God as the sole redactor and establisher of the Law, with Moses merely as the human receptor (''Unger'').</ref>
 
Kode të ngjashme ligjorë u krijuan në disa qytetërime afër, përfshirë shembujt e hershëm [[Mesopotamia|mesopotamas]] të kodit të Ur-Nammu, Ligjeve të Eshnunës dhe kodit të Lipit-Ishtar dhe kodit të mëvonshëm ligjor të hititëve.<ref>{{cite book|title=Codes of Hammurabi and Moses|author=Davies, W. W.|publisher=Kessinger Publishing|date=January 2003|isbn=0766131246|oclc=227972329}}</ref>
 
==Trashëgimia dhe portretizimi==