[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Rreshti 11:
| Profesioni = Mësues, deputet
}}
== Jeta ==
'''Avni Rustemi''' '''([[22 shtator]] [[1895]], [[Libohovë]], [[Gjirokastër]] - [[22 prill]] [[1924]])''' - [[Pedagogjia|pedagog]]<ref>Studimet për pedagogë në Universitetin e Romës</ref>, [[Mësuesia|mësues]]<ref>Avni Rustemi punoi si mësues në Libohovë ([[1910]]), në [[Tragjas]] të [[Vlorë]]s ([[1913]]), në [[Tepelenë]] ([[1916]]-[[1917]]) e në Vlorë ([[1917]]-[[1918]])</ref>, [[aktivist]]<ref>shih [[#Aktivitete]]</ref>, [[Deputet|deputet]]<ref>Deputet i [[Prefektura e Kosovës|Prefektrës së Kosovës]]</ref>, [[atentator]]<ref>[[Atentati mbi [[Esat Pashë Toptani]]n]]</ref>, [[shqiptar]].
 
== Arsimimi ==
Atdhetar e demokrat revolucionar i shquar, udhëheqës i shoqërisë demokratike "Bashkimi", pjesëtar i opozitës demokratike në Asamblenë Kombëtare në prag të Revolucionit të Qershorit 1924. Hero i Popullit. Lindi në [[Libohovë]], [[Gjirokastër]] në një familje atdhetare. Mësimet fillore i mori në vendlindje, vazhdoi në normalen e [[Elbasan|Elbasanit]] dhe më vonë në Shën Mitër Korone ([[Itali]]), kurse studimet e larta për pedagogji i filloi në Universitetin e Romës. Ndërkohë Avni Rustemi punoi si mësues në Libohovë ([[1910]]), në [[Tragjas]] të [[Vlorë]]s ([[1913]]), në [[Tepelenë]] ([[1916]]-[[1917]]) e në Vlorë ([[1917]]-[[1918]]).
Mësimet fillore i mori në vendlindje, vazhdoi në normalen e [[Elbasan|Elbasanit]] dhe më vonë në Shën Mitër Korone ([[Itali]]), kurse studimet e larta për pedagogji i filloi në Universitetin e Romës.
 
I rritur dhe i edukuar në një mjedis atdhetarësh, Avni Rustemi u shqua si veprimtar me armë në dorë për lirinë, pavarësinë e tërësinë territoriale të [[Shqipëri]]së. Më [[1908]] braktisi bankat e shkollës për t'u bashkuar me çetën e [[Çerçiz Topulli]]t , më [[1910]] bëri një përpjekje për të vrarë në Shkodër komandantin e ekspeditës ushtarake osmane gjeneral Shefqet Turgut pashën. Më [[1914]] u radhit në forcat shqiptare për çlirimin e Shqipërisë së Jugut nga pushtimi i forcave greke. Më [[1918]] , me nismën e tij u formua në Vlorë shoqëria atdhetare e rinisë vlonjate me emrin "[[Djalëria e Vlorës]]". Në krye të saj organizoi demonstratën anti-imperialiste të [[28 Nëntori]]t [[1918]] kundër pushtuesve italianë. Në pranverë të vitit [[1919]] në Shën Mitër krijoi "Lidhjen e Rinisë Shqiptare" për mbrojtjen e të drejtave kombëtare, kurse më [[13 qershor]] [[1920]] vrau me atentat në [[Paris]] [[Esat Pashë Toptani]]n, politikan me botëkuptime feudale. Anatole de Monzie, avokati i Avniut. E cilsoi aktin si "''krim pasional me nxitje të një populli të tërë''". Libohoviti u lirua pas gjashtë muajsh.<ref>"Destins hors série" av. Anatole de Monzie</ref>
 
Akti i Avni Rustemit në Paris, nuk ishte një atentat i thjeshtë. Plumbat e Avni Rustemit që shtrinë përdhe Pashën e Toptanit ishin sinjali, kushtrimi i Revolucionit Demokratiko-Borgjez, i një revolucioni të ri i popullit shqiptarë që po ngrihej kundër feudalizmit. Me t'u kthyer në Shqipëri, në dhjetor [[1920]] ai filloi punën për bashkimin e shoqërive demokratike ekzistuese në një organizatë të vetme. Kongresi i mbajtur më [[25 prill]] [[1921]] në Vlorë krijoi një shoqëri që mori emrin federata "[[Shoqëria Atdheu|Atdheu]]". Kryetar nderi i saj u zgjodh Avni Rustemi. Me nismën e tij u krijuan dhe organizata profesionale të mësuesve. Pas mbylljes së federatës "Atdheu", në gusht [[1922]] përsëri me nismën e Avni Rustemit më [[13 tetor]] [[1922]] u krijua në [[Tiranë]] shoqëria demokratike "[[Shoqëria Bashkimi|Bashkimi]]".
 
Avni Rustemi nuk qe vetëm organizatori kryesor i shoqërive demokratike, por edhe një ndër [[Ideologji|ideologë]]t më të shquar demokratë. Idetë e tij, të formuluara në një sërë fjalimesh e artikujsh publicistikë u bënë armë e fuqishme në duart e rinisë demokratike e të masave të shtypura punonjëse. "''Kur qeveria, nuk plotëson nevojat më me rëndësi që ka kombi'',- thoshte ai, ''atëherë kjo nevojë duhet të realizohet me interesimin e pjesës së organizuar të popullit e ta bëjmë ne qeverinë që ta ndjejë këtë nevojë''". Daljen e vendit nga prapambetja Avni Rustemi e shikonte në zhvillimin e ekonomisë së pavarur kombëtare. "''Pa pavarësi ekonomike'', - shkruan ai, - ''nuk mund të ketë pavarësi politike''". Idetë e tij demokratike e revolucionare ai i shprehu edhe në [[Asamblenë Kushtetuese]] të vitit [[1924]], ku u zgjodh deputet nga populli i [[Prefektura e Kosovës|ish-prefekturës së Kosovës]]. Ai kritikoi me guxim shpërdorimet e aparatit burokratik të kohës, [[fodullëku]]n e injorancën e klasave sunduese reaksionare dhe mbrojti me zjarr traditat e popullit tonë dhe të drejtat e shqiptarëve që jetonin në trojet e veta në Jugosllavi.
 
== Aktiviteti patriotik ==
Atdhetar e demokrat revolucionar i shquar, udhëheqës i shoqërisë demokratike "Bashkimi", pjesëtar i opozitës demokratike në Asamblenë Kombëtare në prag të Revolucionit të Qershorit 1924. Hero i Popullit. Lindi në [[Libohovë]], [[Gjirokastër]] në një familje atdhetare. Mësimet fillore i mori në vendlindje, vazhdoi në normalen e [[Elbasan|Elbasanit]] dhe më vonë në Shën Mitër Korone ([[Itali]]), kurse studimet e larta për pedagogji i filloi në Universitetin e Romës. Ndërkohë Avni Rustemi punoi si mësues në Libohovë ([[1910]]), në [[Tragjas]] të [[Vlorë]]s ([[1913]]), në [[Tepelenë]] ([[1916]]-[[1917]]) e në Vlorë ([[1917]]-[[1918]]).
I rritur dhe i edukuar në një mjedis atdhetarësh, Avni Rustemi u shqua si veprimtar me armë në dorë për lirinë, pavarësinë e tërësinë territoriale të [[Shqipëri]]së. Më [[1908]] braktisi bankat e shkollës për t'u bashkuar me çetën e [[Çerçiz Topulli]]t , më [[1910]] bëri një përpjekje për të vrarë në Shkodër komandantin e ekspeditës ushtarake osmane gjeneral Shefqet Turgut pashën. Më [[1914]] u radhit në forcat shqiptare për çlirimin e Shqipërisë së Jugut nga pushtimi i forcave greke. Më [[1918]] , me nismën e tij u formua në Vlorë shoqëria atdhetare e rinisë vlonjate me emrin "[[Djalëria e Vlorës]]". Në krye të saj organizoi demonstratën anti-imperialiste të [[28 Nëntori]]t [[1918]] kundër pushtuesve italianë. Në pranverë të vitit [[1919]] në Shën Mitër krijoi "Lidhjen e Rinisë Shqiptare" për mbrojtjen e të drejtave kombëtare, kurse më [[13 qershor]] [[1920]] vrau me atentat në [[Paris]] [[Esat Pashë Toptani]]n, politikan me botëkuptime feudale. Anatole de Monzie, avokati i Avniut. E cilsoi aktin si "''krim pasional me nxitje të një populli të tërë''". Libohoviti u lirua pas gjashtë muajsh.<ref>"Destins hors série" av. Anatole de Monzie</ref>
=== Atentati ndaj Esad Pashës===
Më [[13 qershor]] [[1920]] vrau me atentat në [[Paris]] [[Esat Pashë Toptani]]n, politikan me botëkuptime feudale. Anatole de Monzie, avokati i Avniut. E cilsoi aktin si "''krim pasional me nxitje të një populli të tërë''". Libohoviti u lirua pas gjashtë muajsh.<ref>"Destins hors série" av. Anatole de Monzie</ref> Akti i Avni Rustemit në Paris, nuk ishte një atentat i thjeshtë. Plumbat e Avni Rustemit që shtrinë përdhe Pashën e Toptanit ishin sinjali, kushtrimi i Revolucionit Demokratiko-Borgjez, i një revolucioni të ri i popullit shqiptarë që po ngrihej kundër feudalizmit.
=== Rikthimi në Atdhe ===
Me t'u kthyer në Shqipëri, në dhjetor [[1920]] ai filloi punën për bashkimin e shoqërive demokratike ekzistuese në një organizatë të vetme. Kongresi i mbajtur më [[25 prill]] [[1921]] në Vlorë krijoi një shoqëri që mori emrin federata "[[Shoqëria Atdheu|Atdheu]]". Kryetar nderi i saj u zgjodh Avni Rustemi. Me nismën e tij u krijuan dhe organizata profesionale të mësuesve. Pas mbylljes së federatës "Atdheu", në gusht [[1922]] përsëri me nismën e Avni Rustemit më [[13 tetor]] [[1922]] u krijua në [[Tiranë]] shoqëria demokratike "[[Shoqëria Bashkimi|Bashkimi]]". Avni Rustemi nuk qe vetëm organizatori kryesor i shoqërive demokratike, por edhe një ndër [[Ideologji|ideologë]]t më të shquar demokratë. Idetë e tij, të formuluara në një sërë fjalimesh e artikujsh publicistikë u bënë armë e fuqishme në duart e rinisë demokratike e të masave të shtypura punonjëse. "''Kur qeveria, nuk plotëson nevojat më me rëndësi që ka kombi'',- thoshte ai, ''atëherë kjo nevojë duhet të realizohet me interesimin e pjesës së organizuar të popullit e ta bëjmë ne qeverinë që ta ndjejë këtë nevojë''". Daljen e vendit nga prapambetja Avni Rustemi e shikonte në zhvillimin e ekonomisë së pavarur kombëtare. "''Pa pavarësi ekonomike'', - shkruan ai, - ''nuk mund të ketë pavarësi politike''". Idetë e tij demokratike e revolucionare ai i shprehu edhe në [[Asamblenë Kushtetuese]] të vitit [[1924]], ku u zgjodh deputet nga populli i [[Prefektura e Kosovës|ish-prefekturës së Kosovës]]. Ai kritikoi me guxim shpërdorimet e aparatit burokratik të kohës, [[fodullëku]]n e injorancën e klasave sunduese reaksionare dhe mbrojti me zjarr traditat e popullit tonë dhe të drejtat e shqiptarëve që jetonin në trojet e veta në Jugosllavi.
Në kushtet e ashpërsimit të kontradiktave klasore e politike të vendit, reaksioni [[çifligar]] me Ahmet Zogun në krye organizoi vrasjen e Avni Rustemit më [[22 prill]] [[1924]]. Me këtë akt reaksioni synonte të godiste lëvizjen demokratike-borgjeze në ngritje. Vrasja e udhëheqësit të shquar të Lëvizjes demokratike shërbeu si shkëndijë e revolucionit që triumfoi më [[10 qershor]] [[1924]].
 
Line 32 ⟶ 35:
** Trupit formues të federatës "[[Shoqëria Atdheu]]"
** Trupit formues të shoqërisë "[[Shoqëria Bashkimi]]"
 
== Shih edhe ==
* [[Busti i Avni Rustemit në Tiranë]]
 
== Burimi i të dhënave ==