Wikipedia

Jupiteri: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
No edit summary
No edit summary
Rreshti 1:
{{infobox-jupiteri}}
'''Jupiteri''' eshteështë planeti i 5-tetë nga Dielli dhe memë i madhi nga tetë gjithegjithë tjerettjerët nenë galaktikengalaktikën "Rruga e QumshtitQumështit". Jupiteri eshteështë memë shumeshumë sesë dy hereherë memë i madh sesë sa planetetplanetët e tjeretjerë, dhe 318 hereherë memë i madh sesë sa Toka
 
Jupiteri ka '''63 HenaHëna''' ose sicsiç quhen ndryshe SateliteSatelitë, qeqë rrotullohen rreth tij. Shumica prejpraj tyre janejanë shumeshumë tetë vegjelvegjël nenë krahasim memë disa nga HenatHënat e medhamëdha.
 
Jupiteri (Zeus perpër greketgrekët) ishte mbreti i zotave, princi i Olimpit dhe mbrojtesmbrojtës i shtetit romak. Zeus ishte i biri i Cronus (Saturni).
 
Jupiteri eshteështë objekti i katertkatërt qeqë ndriconndriçon nenë qiell (pas Diellit, HenesHënës dhe Venus). Ai ka qeneqënë i njohur qeqë nga koheratkohërat prehistorikeprehistorikë si njenjë yll. NeNë 1610, kur Galileo pa nenë teleskop ai zbuloi katerkatër HenatHënat memë tetë medhamëdha tetë Jupiterit, Io, Europa, Callisto, Ganymede dhe (tani e njohur si henahëna Galilean). Ky ishte zbulimi i pareparë i njenjë qendre levizeselëvizëse nga Toka. Ky zbulim ishte njenjë pikepikë kryesor nenë favor tetë teoriseteorisë heliocentrik tetë Nikolla Kopernikut dhe studimevestudimëve tetë tij (sesë bashku memë tetë dhenatdhënat e tjera tetë reja nga teleskopi i tij : faza e Venus dhe malet nenë HeneHënë).
 
Jupiteri eshteështë vizituar memë pareparë nga Pioneer 10 nenë 1973 dhe memë vonevonë nga Pioneer 11, Voyager 1, Voyager 2 dhe Ulysses. Anija/Satelit Galileo orbitron rreth Jupiterit perpër tetetetë vjet. Ajo vazhdon tetë vezhgohetvëzhgohet rregullisht nga syri i teleskopit Hubble.
 
PlanetetPlanetët memë perberjepërbërje gazi nuk kanekanë siperfaqesipërfaqe tetë ngurtengurtë, ketokëto materialematerialë janejanë thjesht memë tetë denduara nenë thellesithellësi (rrezet dhe diametri korrespondojnekorrespondojnë dukedukë na treguar qeqë eshteështë 1 atmosfereatmosferë). Ajo qeqë nenë e shohim nenë ketokëto planeteplanetë janejanë reteretë e larta (pak mbi nivelin 1 atmosfereatmosferë).
 
Jupiteri eshteështë rreth 90 % hidrogjen dhe helium 10 % (nga numri i atomeve, % nga 75/25 nenë masemasë) memë gjurmetgjurmët e metan, ujeujë, amoniak dhe shkembshkëmb. Kjo eshteështë shumeshumë e afertafërt memë perberjenpërbërjen e Nebulas DielloreDiellorë, nga tetë cilat i gjithegjithë sistemi diellor u formua. Saturni ka njenjë perberjepërbërje tetë ngjashme, por Urani dhe Neptuni kanekanë memë pak hidrogjen dhe helium. Njohurive tona tetë brendshme tetë Jupiterit (dhe planetetplanetët e tjeretjerë tetë gazit) janejanë shumeshumë tetë pakta dhe mund tetë rrinerrinë tetë tilla perpër disa kohekohë. Jupiteri ndoshta ka njenjë bazebazë tetë materialit shkemborshkëmbor nenë pjesenpjësën e tij memë tetë madhe, prej rreth 10/15 % tetë masesmasës sesë TokesTokës.
 
Tek Thelbi qendron pjesa kryesore e planetit ne formen e hidrogjenit dhe materialete tjera te shkrira. Kjo forme ekzotike e zakonshme e elementeve eshte e mundur vetem ne presionet qe tejkalon 4.000.000 bar sic eshte ne brendesi te Jupiterit (dhe Saturnit). Hidrogjeni i lengshem metalik perbehet prej protoneve dhe elektroneve te jonizuar (si e brendshmja e Diellit, por ne nje temperature shume te ulet). Ne temperaturen dhe presionin e hidrogjenit ne brendesi te Jupiterit eshte nje leng i perbere jo prej gazit. Ajo eshte nje dirigjent elektrik dhe burimi i fushes magnetike te Jupiterit. Kjo shtrese ndoshta permban gjithashtu disa helium dhe gjurmet e Akullit.
Rreshti 29:
Jupiteri rrezaton me shume energji ne hapesire se sa merr nga Dielli. Thelbi i Jupiterit eshte i nxehte : Berthama eshte ndoshta rreth 19.727 C. (Jupiteri nuk prodhon energji me shkrirje berthamore si ne Diell, por eshte shume i vogel dhe berthama e tij eshte shume e ftohte, per te shkaktuar reaksione berthamore). Kjo ngrohje e brendshme ndoshta shkakton nje fenomen thelle ne shtresat e lengshme te Jupiterit dhe eshte ndoshta pergjegjes per kompleksin qe ne shohim ne rete ose njollat ne atmosfere. Saturni dhe Neptuni jane te ngjashem me Jupiterin ne kete drejtim.
 
'''<b><p>Jupiteri eshte ne madhesine e duhur per te qene nje planet gazi. </p>
<p>Jupiterit i duhet te ishte edhe 80 here me i madh se sa eshte aktualisht, qe te quhej Yll</p>
<p>Jupiteri ka nje fushe te madhe magnetike, shume here me te forte se sa e Tokes. Magnetosfera e tij zgjat me shume se 650 milion km. (Vini re se Magnetosfera e Jupiterit eshte larg nga ajo sferike - ajo zgjat vetem disa milion kilometra ne drejtimin drejt Diellit.</p>'''</b>
 
Jupiteri ka unaza si Saturni por shume te zbehta dhe te vogla ne krahasim me kete te fundit. Ato ishin krejtesisht te papritura dhe u zbuluan vetem kur dy shkencetare duke studiuar imazhet nga ANija Voyager, 1 kembengulen qe per egsistencen e unazave. Te gjithe te tjeret mendonin se shanset per te gjetur ndonje gje ishte zero, por nuk ishin. Ndryshe nga unazat e Saturnit ato te Jupiterit jane me te erreta (rreth 0,05). Ato ndryshe nga unazat e Saturnit, nuk permbajne akull. Unazat e Jupiterit jane te formuara nga grimca te vogla mikrometeorike dhe nuk mund te qendrojne per shume kohe per shkak te atmosferes turbulluese dhe gravitetit qe ka vete planeti.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Jupiteri"