Wikipedia

Dallime mes rishikimeve të "Plutoni (planet)"

Artikulli Diskutim

Plutoni (planet) (redakto)

Versioni i datës 19 shkurt 2012 18:32

451 bytes added ,  11 vjet më parë
ska përmbledhje të redaktimeve
(View all pending changes)
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
PamorTekst wiki
v (r2.7.2) (roboti shtoj: diq:Pluton)
No edit summary
{{infobox-plutoni}}
''''''Plutoni'''''' rrotullohet pertejpërtej orbitesorbitës Neptunit. Ai eshteështë shumeshumë memë i vogelvogël sesë çdo planetplanat zyrtar dhe klasifikohen tani si njenjë Dwarf Planet = planetplanat xhuxh. Plutoni eshteështë memë i vogelvogël sesë shtateshtatë prej henavehënave tetë Sistemit Diellor (Io, Europa, Ganymede, Callisto, Titan dhe Triton).
 
<b><p>Distanca : 5.913.520.000 km (39,5 AU) nga Dielli tek pjesa memë e afert afërt [TheksojmTheksojmë : Orbita e Plutonit e ndryshon distancendistancën] </p>
<p>Distanca : 5.700.000.000 km (38,5 AU) nga Toka tek pjesa memë e afert afërt [TheksojmTheksojmë : Orbita e Plutonit e ndryshon distancendistancën] </p>
<p>Diametri : 2274 km </p>
<p>Masa : 1.,27e22 Kg </p>
<p>Rrotullimi Rrethrreth Diellit : 248 Vjet </p>
<p>Rrotullimi Rrethrreth Vetës Vetes: 6.,9 oreorë </p>
<p>TempraturaTemperatura : -229 ° C PoshtPoshtë Zeros </p>
<p>NeseNëse nenë TokeTokë peshon 68 kg nenë Pluto peshon 4.,5 kg </p></b>
 
NeNë mitologjinemitologjinë RomakeRomakë, Pluto (greqisht: xhehnem) eshteështë zot i botesbotës sesë krimit.
 
Plutoni u zbulua nenë 1930 nga njenjë aksident memë fat. Llogaritja e cila memë vonevonë doli tetë jetejetë nenë gabim, kishte parashikuar njenjë planetplanat pertejpërtej Neptunit, bazuar mbi mocionet e Uranit dhe Neptunit. Duke Dukë mos e ditur gabimin, Clyde W. Tombaugh nenë Observatorin Lowell nenë Arizona beribëri njenjë studim shumeshumë tetë kujdesshemkujdesshëm nenë qiell, nepermjetnëpërmjet tetë cilit u gjend Plutoni.
 
Pas zbulimit tetë Plutonit, ishte e vendosur shpejt sesë Plutoni eshteështë shumeshumë i vogel pervogël tepër qenetë planetqënë planat, dhe se orbita e tij ishte komplet ndryshe nga ajo e planeteveplanetëve tjeretjerë. Kerkimi perKërkimi për Planetin X ka vazhduar, por asgjeasgjë nuk u gjet. Nuk ka asnjeasnjë Planet X por kjo nuk do tetë thotethotë sesë atje nuk ka objekte tetë tjera , vetemvetëm sesë nuk janejanë relativisht tetë medhamëdha, sicsiç eshteështë supozuar tetë jetejetë Planeti X. Ne Në tani e dimedimë sesë ka njenjë numernumër shumeshumë tetë madh tetë objekteve tetë vogla nenë Brezit Kuiper pertejpërtej orbitesorbitës Neptunit, disa objekte janejanë afersishtafërsisht tetë njejtennjëjtën madhesimadhësi si Plutoni.
{{shkronja}}
Plutoni nuk eshteështë vizituar akoma nga njenjë anije apo satelite satelitë. Edhe teleskopi Hubble mund zgjidhezgjidhë vetemvetëm karakteristikat memë tetë madha nenë siperfaqensipërfaqen e tij. Anija e quajtur NewNëw Horizons filloi udhetiminudhëtimin e saj nenë Janar 2006per2006për tetë shkuar tek Plutoni, nesenëse gjithçka shkon miremirë, ajo duhet tetë arrijearrijë tek Plutoni nenë 2015.▼
 
Për fat të mirë, Plutoni ka një satëlit, Charon. Charon u zbulua (në 1978), pak para së pjësa e saj u zhvëndos buzë syrit drëjt sistëmit të brëndshëm diëllor. Astronomët arritën të ndërtonin një skicë ose hartë të Plutonit për ti dhënë një kuptim më të plotë, nësë Plutoni ka përbërjë të vëcanta në sipërfaqë.
▲Plutoni nuk eshte vizituar akoma nga nje anije apo satelite . Edhe teleskopi Hubble mund zgjidhe vetem karakteristikat me te madha ne siperfaqen e tij. Anija e quajtur New Horizons filloi udhetimin e saj ne Janar 2006per te shkuar tek Plutoni, nese gjithçka shkon mire, ajo duhet te arrije tek Plutoni ne 2015.
 
NeNë fund tetë vitit 2005, njenjë ekip astronomeshastronomësh perdorenpërdorën teleskopin HubbleHubblë dhe zbuluan dy henathënat e vogla, tetë cilat rrotulloheshinrrotullohëshin rreth Plutonit. Emeruar perkohesishtEmëruar përkohësisht P1 S/2005 dhe P2 S/2005 , ata janejanë tetë njohur tashmetashmë si Nix dhe Hydra. Ato mendohenmëndohën tetë jenejenë midis 50 dhe 60 kilometrakilomëtra nenë diameterdiamëtër.▼
Per fat te mire, Plutoni ka nje satelit, Charon. Charon u zbulua (ne 1978), pak para se pjesa e saj u zhvendos buze syrit drejt sistemit te brendshem diellor. Astronomet arriten te ndertonin nje skice ose harte te Plutonit per ti dhene nje kuptim me te plote, nese Plutoni ka perberje te vecanta ne siperfaqe.
 
RrezjaRrëzja e Plutonit nuk eshteështë e njohur miremirë. VleraVlëra e JPL 1137 eshteështë dhenedhënë memë njenjë gabim +/-8, pothuajsepothuajsë 1 %.▼
▲Ne fund te vitit 2005, nje ekip astronomesh perdoren teleskopin Hubble dhe zbuluan dy henat e vogla, te cilat rrotulloheshin rreth Plutonit. Emeruar perkohesisht P1 S/2005 dhe P2 S/2005 , ata jane te njohur tashme si Nix dhe Hydra. Ato mendohen te jene midis 50 dhe 60 kilometra ne diameter.
 
Ka pasur polemikapolëmika tetë konsiderueshmekonsidëruëshmë kohetkohët e fundit nenë lidhjelidhjë memë klasifikimin e Plutonit si planetplanët. Ai ishte klasifikuar si planetiplanëti i 9-tetë menjeheremënjëhërë pas zbulimit dhe mbeti keshtukështu perpër 75 vjet. Por memë 24 gusht 2006 NJAB vendosi nenë njenjë perkufizimpërkufizim tetë ri tetë planetitplanëtit. Plutoni eshteështë klasifikuar tashmetashmë si njenjë "planetplanët xhuxh", Dwarf Planet.▼
▲Rrezja e Plutonit nuk eshte e njohur mire. Vlera e JPL 1137 eshte dhene me nje gabim +/-8, pothuajse 1%.
 
Orbita e Plutonit eshteështë shumeshumë e çuditshme. Disa herehërë eshteështë memë aferafër DiellitDiëllit sesë sa NeptuniNëptuni (sic ishte nga janari 1979 deridëri 11 shkurt 1999). Plutoni rrotullohet nenë drejtimdrëjtim tetë kundertkundërt nga shumica e planeteveplanëtëvë tetë tjeretjerë.▼
▲Ka pasur polemika te konsiderueshme kohet e fundit ne lidhje me klasifikimin e Plutonit si planet. Ai ishte klasifikuar si planeti i 9-te menjehere pas zbulimit dhe mbeti keshtu per 75 vjet. Por me 24 gusht 2006 NJAB vendosi ne nje perkufizim te ri te planetit. Plutoni eshte klasifikuar tashme si nje "planet xhuxh", Dwarf Planet.
Plutoni eshteështë mbyllur nenë njenjë rezonancerëzonancë 03:02 memë NeptuninNëptunin.▼
 
Ashtu si Urani, ëdhe Plutoni është në kënd pothuajsë të drëjtë më planin e orbitës së tij. Tëmpëratura në sipërfaqën në Plutonit varion midis rreth -235 -210 °C.
▲Orbita e Plutonit eshte shume e çuditshme. Disa here eshte me afer Diellit se sa Neptuni (sic ishte nga janari 1979 deri 11 shkurt 1999). Plutoni rrotullohet ne drejtim te kundert nga shumica e planeteve te tjere.
▲Plutoni eshte mbyllur ne nje rezonance 03:02 me Neptunin.
 
PerberjaPërbërja e Plutonit eshteështë e panjohur, por dendesiadëndësia e tij (rreth 2 gm/cm3cm³) tregontrëgon sesë ai eshteështë ndoshta njenjë perzierjepërziërjë e shkembitshkëmbit 70 % dhe 30 % ujeujë akullit. Zona tetë shndritshmeshndritshmë tetë siperfaqessipërfaqës janejanë tetë mbuluar memë sherbimeshërbimë tetë azotit - i ngurtengurtë memë sasi tetë vogelvogël gjithashtu dhe metanitmëtanit + monoksidit tetë karbonit ose sic njihet ndryshendryshë CO. PerberjaPërbërja e zonavezonavë tetë erretaërrëta nenë siperfaqensipërfaqën e Plutonit eshteështë e panjohur.▼
Ashtu si Urani, edhe Plutoni eshte ne kend pothuajse te drejte me planin e orbites se tij.
Temperatura ne siperfaqen ne Plutonit varion midis rreth -235 -210 C.
 
▲Perberja e Plutonit eshte e panjohur, por dendesia e tij (rreth 2 gm/cm3) tregon se ai eshte ndoshta nje perzierje e shkembit 70% dhe 30% uje akullit. Zona te shndritshme te siperfaqes jane te mbuluar me sherbime te azotit - i ngurte me sasi te vogel gjithashtu dhe metanit + monoksidit te karbonit ose sic njihet ndryshe CO. Perberja e zonave te erreta ne siperfaqen e Plutonit eshte e panjohur.
 
Ka shume pak informacion rreth atmosferes se Plutonit, por ndoshta perbehet kryesisht nga azoti me disa monoksidit te karbonit dhe metan. Gjithashtu dihet qe shumica e gazrave tek Plutoni jane te ngrira. Misioni i NASA eshte planifikuar per nje arritje te shpejte tek Plutoni, ne 2015 perpara se Plutoni te kaloje ne stinen e dimrit dhe te ngrije cdo gje rreth tij, perfshire edhe siperfaqen.▼
 
Dikur ishte menduar se Plutoni mund te kete qene nje satelit i Neptunit, por kjo tani duket e pamundur. Nje ide me popullore eshte se, si Tritoni ashtu edhe Plutoni, dikur levizen ne nje orbite te pavarur rreth Diellit dhe u kapen me vone nga Neptuni. Ashtu si Hena me Token, Charon mund te jete rezultat i nje perplasje mes Plutonit dhe nje trupi tjeter.▼
 
Plutoni mund te shihet me nje teleskop amator, por kjo nuk eshte e lehte.▼
 
▲Ka shumeshumë pak informacion rreth atmosferesatmosfërës sesë Plutonit, por ndoshta perbehetpërbëhet kryesishtkryësisht nga azoti memë disa monoksidit tetë karbonit dhe metan. Gjithashtu dihet qeqë shumica e gazravegazravë tek Plutoni janejanë tetë ngrira. Misioni i NASA eshteështë planifikuar perpër njenjë arritjearritjë tetë shpejteshpëjtë tek Plutoni, nenë 2015 perparapërpara sesë Plutoni tetë kalojekalojë nenë stinenstinën e dimrit dhe tetë ngrijengrijë cdo gjegjë rreth tij, perfshirepërfshirë edheëdhe siperfaqensipërfaqën.
 
▲Dikur ishte menduarmënduar sesë Plutoni mund tetë ketekëtë qeneqënë njenjë satelitsatëlit i NeptunitNëptunit, por kjo tani duketdukët e pamundur. Nje ideNjë meidë populloremë eshtepopullorë seështë së, si Tritoni ashtu edhe Plutoni, dikur levizenlëvizën nenë njenjë orbiteorbitë tetë pavarur rreth DiellitDiëllit dhe u kapenkapën memë vonevonë nga NeptuniNëptuni. Ashtu si HenaHëna memë TokenTokën, Charon mund tetë jetejëtë rezultatrëzultat i njenjë perplasjepërplasjë mesmës Plutonit dhe njenjë trupi tjetertjetër.
 
▲Plutoni mund tetë shihet memë njenjë teleskop amator, por kjo nuk eshteështë e lehtelehtë.
 
<b><p>1: Elton Balla</P>
<p>Organizata Shqipetare Shkencore "UniversAlb"</p></b>
'''Websiti Zyrtare''' http://www.universalb.com
 
 
{{Planet}}
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Speciale:MobileDiff/1096698"