|
'''Oligopoli''' eshteështë njenjë formeformë [[tregu]] memë shitesshitës (ofrues) tetë paketpakët nenë numernumër por tetë rendesishemrëndësishëm, secili prej tetë cilevecilëve e di qeqë njenjë vendim i tij ka njenjë ndikim tetë madh mbi gjithegjithë teresinetërësinë tregut, dhe konkurrencenkonkurrencën nenë tetë. Ne Në oligopol, secili nga ofruesit eshteështë nenë gjendje tetë ndikojendikojë mbi tregun.
Tregjet ologopoliste karakterizohen nga fakti qe, secila nga firmat qe ndodhet ne tre varen nga njera-tjetra: ato krijojne plane veprimi duke vleresuar nivelin e teknologjise, kerkesen e tregut dhe strategjite e firmave konkurruese. ▼Ne oligopol mund te kete kufizime reale ne hyrje (sh: njohurite teknologjike, kufizime financiare (sh: investime fillestare te medha)ose kufizime qe vine nga strategjite e tregut te ndjekura nga firmat. ▼Strategjite e firmave oligopoliste mund te klasifikohen ne: ▼
▲Tregjet ologopoliste karakterizohen nga fakti qeqë, secila nga firmat qeqë ndodhet nenë tre varenvarën nga njeranjëra-tjetra : ato krijojnekrijojnë planeplanë veprimi dukedukë vleresuarvlerësuar nivelin e teknologjiseteknologjisë, kerkesenkërkesën e tregut dhe strategjitestrategjitë e firmave konkurruese.
▲NeNë oligopol mund tetë ketekëtë kufizime realerealë nenë hyrje (sh : njohuritenjohuritë teknologjiketeknologjikë, kufizime financiare (sh : investime fillestarefillestarë tetë medhamëdha) ose kufizime qeqë vinevinë nga strategjitestrategjitë e tregut tetë ndjekura nga firmat.
▲StrategjiteStrategjitë e firmave oligopoliste mund tetë klasifikohen nenë :
•* strategji jo- cmimiçmimi▼
Koncepti i nderlidhjesndërlidhjes strategjikestrategjikë duhet tetë konsiderohet brenda njenjë periudheperiudhë kohorekohorë. Fitimet aktualeaktualë tetë njenjë firmefirmë varenvarën nga vendimet aktualeaktualë tetë firmesfirmës, nga vendimet aktualeaktualë tetë konkurrentevekonkurrentëve tetë saj dhe nga strategjitestrategjitë qeqë janejanë aplikuar nenë tetë kaluarenkaluarën. ▼Konkurrenca midis firmave oligopoliste paraqitetparaqitët memë aneanë tetë disa modeleve. ▼
== Konkurrenca mbi sasi : modellimodeli Cournot (1838) == ▼▲Koncepti i nderlidhjes strategjike duhet te konsiderohet brenda nje periudhe kohore. Fitimet aktuale te nje firme varen nga vendimet aktuale te firmes, nga vendimet aktuale te konkurrenteve te saj dhe nga strategjite qe jane aplikuar ne te kaluaren.
Cournot ka qeneqënë ekonomisti i pareparë i cili ka krijuar njenjë teori perpër oligopolin. Hipotezat bazebazë e ketijkëtij modeli janejanë : ▼▲Konkurrenca midis firmave oligopoliste paraqitet me ane te disa modeleve.
-* Numri i firmave eshteështë i paketpakët : cdoçdo firmefirmë ndikon nenë treg ; ▼-* Produkti i ofruar eshteështë homogjen ; ▼-* Vendimetvendimet e firmave perqendrohenpërqendrohen tek niveli i prodhimit : ato kanekanë si synim tetë maksimizojnemaksimizojnë fitimin ; ▼-* Vendimetvendimet mbi prodhimin merren nenë tetë njejtennjëjtën kohekohë dhe nenë menyremënyrë tetë pavarur nga firmat ; ▼-* Zgjedhjet mbi prodhimin nga cdoçdo firmefirmë marrin parasysh edhe nivelin e prodhimit tetë konkurrentevekonkurrentëve ( nderlidhjendërlidhje oligopoliste) ;▼-* Firmat karakterisohenkarakterizohen nga i njejtinjëjti funksion kostoje ( hipotezehipotezë fakoltativefakultativë) .▼
KonsiderojmeKonsiderojmë njenjë situatesituatë duopoli nenë tetë cilencilën, dy firma ofrojneofrojnë nenë treg dy produkte homogjene nga pikpamjapikëpamja e konsumatorit. Vendimet e prodhimit janejanë marremarrë njekohesishtnjëkohësisht nga tetë dyja firmat. PerPër tetë percaktuarpërcaktuar ekuilibrin e tregut duhet tetë percaktojmepërcaktojmë nivelin e outputit qeqë maksimizon fitimin perpër cdoçdo firmë firme: produkti total i ofruar nga firmat percaktonpërcakton, dukedukë qeneqënë e dhenedhenë funksioni i kerkeseskërkesës, cmiminçmimin e tregut. Vendimet e firmesfirmës A duhet tetë marrin parasysh vendimet e firmesfirmës B dhe anasjelltas. Sasia totaletotalë e prodhimit e ofruar nenë treg do tetë jetë jete: ▼
:<math>Qt = Qa + Qb</math>
▲== Konkurrenca mbi sasi: modelli Cournot (1838)==
▲Cournot ka qene ekonomisti i pare i cili ka krijuar nje teori per oligopolin. Hipotezat baze e ketij modeli jane:
Sasia qeqë do tetë zgjedhi firma perpër tetë prodhuar do tetë varetvarët nga barazimi : MC = MR. Egziston njeEkziston nderlidhjenjë ndërlidhje midis sasive tetë ofruara nga cdoçdo firmë firme: sa memë e madhe tetë jetejetë sasia e ofruar nga firma B, aq memë e vogelvogël eshteështë kerkesakërkesa e tregut perpër A dhe si rrjedhojerrjedhojë niveli i prodhimit optimal perpër A do tetë jetejetë memë i vogelvogël. Sasia optimaleoptimalë e A mbas cdo vendimi tetë B do tetë nderlidhetndërlidhet nenë menyremënyrë tetë zhdrejtezhdrejtë memë vendimin e prodhimit tetë B. ▼▲- Numri i firmave eshte i paket: cdo firme ndikon ne treg;
[[Kategoria:Ekonomi]]
▲- Produkti i ofruar eshte homogjen;
▲- Vendimet e firmave perqendrohen tek niveli i prodhimit: ato kane si synim te maksimizojne fitimin;
▲- Vendimet mbi prodhimin merren ne te njejten kohe dhe ne menyre te pavarur nga firmat;
▲- Zgjedhjet mbi prodhimin nga cdo firme marrin parasysh edhe nivelin e prodhimit te konkurrenteve (nderlidhje oligopoliste)
▲- Firmat karakterisohen nga i njejti funksion kostoje (hipoteze fakoltative)
▲Konsiderojme nje situate duopoli ne te cilen, dy firma ofrojne ne treg dy produkte homogjene nga pikpamja e konsumatorit. Vendimet e prodhimit jane marre njekohesisht nga te dyja firmat. Per te percaktuar ekuilibrin e tregut duhet te percaktojme nivelin e outputit qe maksimizon fitimin per cdo firme: produkti total i ofruar nga firmat percakton, duke qene e dhene funksioni i kerkeses, cmimin e tregut. Vendimet e firmes A duhet te marrin parasysh vendimet e firmes B dhe anasjelltas. Sasia totale e prodhimit e ofruar ne treg do te jete:
<math>Qt = Qa + Qb</math>
▲Sasia qe do te zgjedhi firma per te prodhuar do te varet nga barazimi: MC = MR. Egziston nje nderlidhje midis sasive te ofruara nga cdo firme: sa me e madhe te jete sasia e ofruar nga firma B, aq me e vogel eshte kerkesa e tregut per A dhe si rrjedhoje niveli i prodhimit optimal per A do te jete me i vogel. Sasia optimale e A mbas cdo vendimi te B do te nderlidhet ne menyre te zhdrejte me vendimin e prodhimit te B.
[[Category:ekonomi]]
[[af:Oligopolie]]
| 