|
Filipi lindi në Pelle kryeqytetin e Maqedonisë. Ai ishte djali i Amyntasit III dhe Euridikes. Në rininë e tij ai u çua në Tebe si peng sepse në atë kohë Teba ishte qytet-shteti më i fuqishëm i Greqisë. Kjo periudhe zgjati 3 vjet (368-365 para Krishtit). Gjatë kohës që ndenje atje ai morri nja edukim ushtarak dhe diplomatik nga Epaminonda. Në 364 para Krishtit ai u rikthye në Maqedoni. Vdekja e vëllezërve të vet Aleksandrit II dhe Perdikas III i kishte hapur rruge për në fron të cilin e morri në 359 para Krishtit.
Aftësitë ushtarake te cilat i zotëronte Filipi i sollën atij shume suksese nenë fillim. Megjithatë atij i duhej te rregullonte një situate e cila ishte përkeqësuan jashtë mase prej disfatës kundër Ilireve ku kishte gjetur vdekjen edhe PerdikaPërdika III. Paionasit dhe Thraket kishin pushtuar lindjen e vendit ndërsa Athinasit kërcënonin nenë jug. Duke perdorurpërdorur diplomacine si arriti ti largonte Paionasit dhe Thraket ma ane te shumave premtuese qeqë do tu japte. Pas kesajkësaj arriti ta shkaterronteshkatërronte ushtrinë athinase prej 3000 hopliteve (359 P.K). Tashme i lire prej kundershtarevekundërshtareve ai u përpoq te forconte pozitat e tij nenë vend dhe sidomos ushtrineushtrinë. Risia e tij me e rendesishmerëndësishme ishte te perdortepërdorte kembesorine te armatosur me sarissa, një shtize jashtezakonisht e gjate me te cilën u formua "Falanga Maqedonase".
Filipi ishte martuar me AudatenAudatën stermbese e mbretit Ilir te Dardanise, Bardhyl. MegjithateMegjithatë kjo nuk e pengoi te marshonte kundrejt Ilireve nenë (358) dhe ti derrmonte nenë njenjë beteje te egeregër ku vdiqenvdiqën 7000 ilire (357). Me keteketë ai vendosi autoritetin e tij nenë Liqenin e Ohrit dhe nenë favor te Epiroteve.
Ai perdoripërdori edhe luftesn socilale si njenjë mundesimundësi perpër zgjerim. Beri njenjë marreveshjemarrëveshje me Athinasit e cila nuk kishte mundur dot te pushtonte Amfiolisin, qeqë komandonte minierat e arit nenë malin Pangaion. Ai do ta mposhte keteketë qytet dhe do te ia jepte Athinasve nenë kembim te qytetit Pydnas te cilin Maqedonasit e kishin humbur nenë 363. MegjithateMegjithatë pasi pushtoi Amfiolisin ai i mbajti te dy qytetet. Pasi Athina i shpalli lufte ai lidhi aleance me "Lidhjen Kalkidiane te Olnysit". Me pas pushtoi Potidaean dhe kesajkësaj rradhe radhe duke e mbajtur fjalenfjalën dhe ia dha Lidhjes (356) njenjë vit perparapërpara se te martohej me princeshen Epirote Olimpia, e cila ishte e bija e mbretit te Molosve.
NeNë 356 p.k Filipi pushtoi edhe Creniden te cilescilës ia ndryshoi emrin nenë Filipi: atje themeloi njenjë garnizon te fuqishemfuqishëm i cili do te kontrollonte minierat e saj , te cilat i dhanedhanë shume ar me ane te te cilave financoi fushatat ushtarake. NeNë te njejtennjëjtën kohe gjenerali i tij Parmenioni kishte mundur Iliret perseripërsëri. Gjithashtu nenë 356 p.k lindi djali i tij Aleksandri dhe Filipi kishte fituar nenë gare me kuaj nenë lojeratlojërat Olimpike. NeNë 355-354 p.k ai rrethoi Methonen qytetin e fundit qeqë kontrollonte Athina nenë gjirin Thermaik. Gjate rrethimit Filipi humbi njenjë sy. MegjitheMegjithë ardhjen e dy flotave Athinase qyteti ra nenë 354 p.k. Filipi gjithashtu sulmoi edhe dy qytete Thrake te vendosura nenë bregdet : Abdera dhe Maronea (354-353).
[[Skeda:Map Macedonia 336 BC-en.svg|left|thumb|250px|Harta e territorit i Filipit II]]
I perfshirepërfshire edhe nenë luftenluftën e 3 fetare qeqë kishte shperthyershpërthyer nenë Greqi, Filipi nenë veren e 353 p.k ai pushtoi Thesaline duke mposhtur 7000 Fokeas nen vellanevëllanë e Onomarkusit. Kjo e fundit mundi Filipin nenë dy beteja qeqë pasuan. Filipi u kthye nenë Thesali veren e ardhshme me 20000 kembesore dhe 3000 kalores duke perfshirepërfshire te tere trupat Thesaliane te rekrutuar. NeNë betejenbetejën e Krokusit 6000 Fokeas vdiqenvdiqën ndersandërsa 3000 te tjeretjerë u burgosen dhe me vone u mbyten. Kjo lufte i dha Filipit njenjë prestigj te madh si dhe blerjen e lire te Feraes njenjë qytet nenë juglindje te Thesalise. Ai gjithashtu u be tagus i Thesalise. Mori regjionin Magnesia qeqë ndodhej nenë juglindje te Thesalise se bashku me qytetin e saj kryesor Pagasae. Filipi nuk avancoi perpër nenë GreqineGreqinë qendrore sepse Athinasit duke mos arritur nenë kohe perpër te mbrjtur Pagasaen kishin pushtuar Termopilet.
ArmiqesiaArmiqësia me Athinen nuk ishte teresishttërësisht e hapur por Athina ishte kercenuarkërcënuar nga pala maqedonase perpër arin nenë Eube. NeNë 352 p.k deri nenë 346 p.k Filipi serisht nuk sulmoi nenë jug. Ai ishte aktiv nenë nenshtrimin e qyteteve koder te Ballkanit perendimorperëndimor e verior dhe zvogeliminzvogëlimin e qyteteve bregdetare greke deri nenë Hebrus. PerPër qytetin kryesor bregdetar Olynthesit Filipi vazhdonte te pretendonte miqesinemiqësine perderisapërderisa qytetet e tjera fqinjefqinjë ishin nenë duart e tij.
[[Skeda:PhilipIIGoldStaterHeadOfApollo.jpg|thumb|200px|right|Filipi i II nenë monedhe ari, me kokenkokën e Apollonit.]]
NeNë 349 p.k, Filipi nisi rrethimin e Olynthesit e cila pervecpërveç pozicioniot te saj strategjik pretendonte nenë fronin maqedonas prej disa lidhjeje me Arrhideusin dhe Menelaun. Olynthesi nenë fillim ishte aleat me Maqedonine por me vone lidhi besnikeri me Athinen. Kjo e fundit nuk beri asgjeasgjë perpër te ndihmuar qytetin, ekspedita e tyre u kthye mbrapa perpër shkak te njenjë revolte nenë Eube te cilencilën e pagoi Filipi me arin e tij. NeNë vitin 348 p.k mbreti maqedonas mundi Olynthesin dhe e shkaterroishkatërroi te tere qytetin. Te njejtinnjëjtin fat kishin pesuar edhe qytetet e tjera te Kolkides. MeqeMeqë Maqedonia dhe te tere regjionet e tjera fqinjefqinjë ishin te sigurta, Filipi festoi lojeratlojërat e tij Olimpike nenë Dium. NeNë 347 p.k Filipi avancoi perpër te pushtuar te tere zonat lindore rreth Hebrusit dhe detyroi paraqitjen e princit thrak Cersobleptesit. NeNë vitin 346 p.k ai nderhyrindërhyri nenë menyremënyre efektive nenë luftenluftën midis Tebes dhe Fokeasve por lufteratluftërat e tij me Athinen ende vazhdonin. MegjithateMegjithatë Athina i kishte bere kerkerse perpër paqe dhe kur Filipi shkoi perseripërsëri nenë jug u vendos paqja nenë Thesali. Me qytet shtetet kyce greke ai i dergoidërgoi njenjë mesazh Spartes ``Nqs ju nuk paraqiteni pa vonesa te metejshmemëtejshme, uneunë do te shkoj me ushtri nenë tokat tuaja dhe do te shkaterrojshkatërroj fermat tuaja, vras njerezitnjerëzit tuaj dhe do te shkaterrojshkatërroj qytetin tuaj. PergjigjaPërgjigja etyre lakonike ishte "nenë qofte se". Filipi dhe Aleksandri do ti linin te dy vetemvetëm. Me vone ushtriteushtritë maqedonase kaluan nga Epiri nenë detin Adriatik.
NeNë 345 p.k ai kryen njenjë fushate te veshtirevështire kunderkundër Ardiaios, nen mbretin e tyre Pluratus, gjate se cilescilës ai u plagos rende nga njenjë ushtar ardian nenë kembenkëmben e djathte.
NeNë 342 p.k Filipi udhehoqiudhëhoqi njenjë ekspedite nenë veri kunderkundër Skitheve duke pushtuar qytetin e fortifikuar Thrak, Eumolpia perpër t'i dhenedhëne asaj emrin e tij, Filipolis (Plovidi modern).
NeNë 340 p.k Filipi filloi rrethimin e PerinthusitPërinthusit. Ai filloi edhe njenjë rrethim tjetertjetër nenë 349 p.k nenë qytetin e Bizantit. Pas mossuksesit nenë te dy rrethimet ndikimi i Filipit nenë Greqi ishte kompromentuar. MegjithateMegjithatë ai me sukses arriti te rikonformonte autoritetin nenë Egje duke mundur njenjë ushtri Tebane dhe Athinase te bashkuar nenë betejenbetejën e Kerones, nenë 338 p.k, ndersandërsa nenë te njejtinnjëjtin vit, ai shkaterroishkatërroi Amfisen sepse banoret e saj kishin kultivuar nenë menyremënyre te paligjshme pjesepjesë te fushesfushës Krisaian e cila i takonte Delfit. Filipi krijoi dhe udhehoqiudhëhoqi Ligen e Korintit nenë 337 p.k. AnetaretAnëtaret e Lidhjes thane se nuk do te beninbënin lufte kunderkundër njerinjëri-tjetrit, pervecpërveç nqs kjo ishte perpër te shtypur revolucion. Filipi u caktua si lider i ushtriseushtrisë kunderkundër PerandorisePerandorisë PersianePërsiane. NeNë 336 p.k kur po beheshinbëheshin pergatitjetpërgatitjet e para Filipi u vra dhe u zevendesuazëvendësua nenë fron nga djali i tij, Aleksandri i III.
== Vrasja ==
[[Skeda:Phillip Museum.jpg|thumb|200px|Larnaksi i arte, nenë muzeun e [[Virgjinias]], e cila mund te permbajepërmbaje mbetjet e Filipit te II te MaqedoniseMaqedonisë.]]
Vrasja ndodhi gjate teotrit te viti 336 p.k, Aegje kryeqytetin e lashte te mbreterisembretërise se MaqedoniseMaqedonisë. Gjykatat ishin mbledhur perpër te festuar martesen midis Aleksandrit te I te Epirit me vajzenvajzën e Filipit nga gruaja e katert e tij, Kleopatra. NdersaNdërsa mbreti po hynte nenë teater ai u vra nga Pausania i Orestit njenjë nga shtate truperojat e tij. VrasesiVrasësi menjeheremenjëherë u perpoqpërpoq te shpetonte duke vrapuar drejt bashkepunetorevebashkëpunëtoreve te tij qeqë po prisnin nenë hyrjen te Aegjeas me kuaj. Ai u ndoq nga tre truperoja te Filipit te ciletcilët e kapen dhe e vranevranë me duart e tyre.
Arsyet e vrasjes se Pausanias kane qene te veshtiravështira te shpjegohen plotesishtplotësisht perpër shkak se edhe historianet e lashte kane paturpasur mendime te ndryshme. Aristoteli thotethotë se Filipi u vra sepse Pausania ishte ofenduar nga Attalusi- mbreti vjeherr i Filipit.
Pesedhjete vjet me vone, historiani Cleitarchus, shpjegoi dhe zgjeroi me shume historinehistorinë. Shekuj me vone ky version iu transmetua Didorus Sicilusit dhe nga tere historianet e tjeretjerë qeqë perdorenpërdorën Cleitarchusin. NeNë librin e gjashtembedhjetegjashtëmbedhjete historik te Didorusit shkruhet : Pausania ishte njenjë dashnor i Filipit dhe u be xheloz kur ky i fundit kthye sytesytë tek njenjë tjetertjetër i ri i quajtur serisht Pausania.
Kur Pausania iu ankua Filipit perpër Attalusin por ky kishte ndermendndërmend ta conteçonte Attalusin se bashku me Parmenionin nenë Azi perpër te bere njenjë pergatitjepërgatitje perpër pushtimin e tij te planifikuar. Filipi gjithashtu u martua me mbesenmbesën ose vajzenvajzën e Attalusit te quajtur Euridike. NeNë vend qeqë te fyente Attalusin, Filipi e zbuti Pausanian duke e ngritur nenë rangun e truprojes. Pausanias, deshiradëshira perpër tu hakmarrehakmarrë ndaj atij qeqë nuk ia ktheu nderinndërin nenë vend i qendronteqëndronte akoma e gjalle ; keshtukështu ai planifikoi te vriste Filipin, dhe disa kohe pas perdhunimitpërdhunimit te dyshuar, ndersandërsa Attalusi ishte nenë Azi duke lufuar me PersianetPërsianet, ai vendos planin e tij nenë veprim. Historiane te tjeretjerë mendojnemendojnë se Aleksandri dhe/ose mamaja e tij Olimpia kishin bere shume intriga nenë mos vete nxitesitnxitësit. Kjo e fundit duket sikur mund te jete dickadiçka sepse Olimpia ia shprehu mirenjohjenmirënjohjen nenë te njejtennjëjtën nate kur u kthye nga mergimimërgimi vendosi kurorekurorë nenë trupin e vrasesitvrasësit dhe urdheroi te behenbëhen sakrifica vjetore nenë njenjë koder ku ndodhej varri, nenë kujtim te tij.
[[Skeda:Vergina Tombs Entrance.jpg|thumb|200px|right|Hyrja për nenë "Tumen e Madhe" Muzeu i [[Virgjinias]].]]
Shume historiane moderne kane verejturvërejtur se te gjitha lloogarite janejanë te pamundshme. NeNë rastin e Pausanias motivi i krimit eshteështë veshtirevështire te duket adekuat. NeNë anenanën tjetertjetër implikimi i Aleksandrit dhe i Olimpies duket i cuditshemcuditshëm: te veproje si ata nuk do te duhej te kishin treguar paturpesi te pacipe nenë fytyren e njenjë makine ushtarake besnike pergjithesishtpërgjithësisht ndaj Filipit si Pausania.(ata nuk dinin gjegjë perpër konfliktin midis te dyve). Ajo që duket të jenë të regjistruar në këtë janë dyshimet e natyrshme që ra mbi përfituesit kryesor të vrasjes, veprimet e tyre pas vrasjes, sadoqe e mire do te ishte perpër ata kjo vrasje, nuk mund te provoje fajesine e tyre. Me tej : Attalusi u ekzekutua nga Aleksandri pasi ky morri fronin, një mund të pyes veten nëse regjistrimi i tij në mesin e komplotistët nuk ishte për efekt të futjes se motive politike në një spastrim.Attalus kishte deklaruar publikisht shpresën e tij se nuk do të ketë sukses, Aleksandri sa Filipi, por më tepër se një bir i mbeses se tij Euridike qeqë u martua me Filipin, mund ta largonte Aleksandrin nga froni, keshtukështu ai vrau babane nenë bashkpunimbashkëpunim me mamane perpër te siguruar fronin.
[[af:Philippos II van Makedonië]]
| 