Masakra e Dervishanit: Dallime mes rishikimesh

▲Kjo masaker do te shenonte therrjen, çnderimin dhe deportimin e 200 familjeve çame muslimane, fshati i te cileve do te popullohej pastaj nga kleftet suliote. Eshte per tu theksuar fakti se nje nga familjet qe banonin Sulin ne ate kohe ishte dhe familja e Tushe Zerva, familje nga e cila rrjedh edhe Napoleon Zerva i cili gjate luftes se dyte boterore do te perfundonte vepren famekeqe te filluar nga stergjysherit t tij duke masakruar gjithe çamet dhe duke i deportuar nen hijen e thikave, grate dhe jetimet çame mbetur pa burra, dhe baballare. Ne te njejtin vit, pra 1772 Kapedan Sulejman Çapari nga familja fisnike e Çaparenjve te Luaratit ne Çameri ne krye te 9000 çamerve do te rrethonte Sulin, duke vrare shume klefte suliote dhe duke djegur Sulin por pas djegjes se Sulit Sulejmani beri gabimin fatal duke kampuar ne malet e Sulit dhe u sulmua ne befasi dhe u fut ne kurth nga suliotet nen komanden e strategeve ruse, te cilen kishin organizuar edhe kryengritjen e Morese ne vitet 1768-1770, kryengritje kjo e shtypur po nga Kapedan Sulejman Çapari ne krye te nje ushtrie prej 10.000 shqiptaresh ku pjesen derrmuese te saj e perbenin çamet. Eshte shume e rendesishme per popullsine çame te emigruar nga vatrat e saja, dhe me banim momentalisht ne Shqiperi apo gjetke qe te vihet ne dijeni se gjenocidi çame nuk ka filluar ne 1821 me revolucionin grek ku suliotet dhe greket filluan te masakronin te gjitha fshatrat jugore te Çamerise, as ne 1913 ku pas shembjes se Perandorise Osmane te gjithe çamet e Janines, Nartes, dhe ata te Çamerise lindore, jetuan makabrat me te tmerrshme nen hijen e thikave dhe kryqit, as ne 1944 me masakren e madhe te suliotit Napolon Zerva por shume dekada me pare, ne vitin 1611 me masakrat e orkestruara sulioti çam ortodoks Dionis Filozofi. Por nuk duhen anashkaluar edhe vitet 1750 kur çami Seit Çapari nga familja fisnike e Çaparenjve te Luaratit ne Çameri, dhe delvinioti Mustafa Koka do te rrethonin Sulin, duke vrare shume suliote, sepse keta te fundit i kishin vene taksa muslimaneve çame te Margelliçit, dhe nese keta te fundit nuk i paguanin, ata kryenin krime nga me monstruozet. Edhe Ali Pashe Tepelena sulmoi suliotet sepse keta te fundit kishin sulmuar fshatrat muslimane te Çamerise, gjate mungeses se Aliut, dhe me sakte fshatrat e Margelliçit qe eshte nje ore e gjysme ne kembe nga malet e Sulit. Po te lexojme historine e Çamerise do te kuptojme qarte se çamet pjesen derrmuese te luftes se tyre e kane bere kunder sulioteve dhe arvaniteve, duke qene se keta te fundit luftonin per kryqin dha fatkeqesisht edhe pse kishin gjak shqiptari u manipuluan nga Kisha Ortodokse dhe dhane jeten per nje Greqi te Madhe, ndersa çamet per Çamerine, dhe mosvaresine e tyre nga kleftet suliote dhe nga kuçedra ballkanike (Kisha Ortodokse), te cilet luftonin per nje Greqi te Madhe, ose Megali Idea deri ne lumin Shkumbin, ndersa çamet dhe shqiptaret e tjere per Shqiperine dhe Çamerine deri ne Narte.