Mareci (Prishtinë): Dallime mes rishikimesh

Përballë Kalesë së Novobërdes së lashtë, afër 40 km në verilindje të Prishtinës shtrihet malësia e Gallapit-Gollakut. Kurse e rrethuar me fshatrat Mramuer,Prapashticë,Krilevë Vllasali,Prekovc,Llabjan Llajshevc e Slivovë gjindet fshati Marec me një sipërfaqe 112 Kilometra kartorë. Ky fshatë është ndër më të mdhenjët e Kosovës apo edhe më gjerë.Para viteve 70-ta kishte afër 650 shtëpi apo mbi 3 mijë banorë.

Që në antikë shek V përmendet Mareci me emrin Merion por Themelimi i fshatit është një histori gojdhënash që në shkrimet e vonshme potencohet ndër vendbanimet e hershme që nga koha Ilire dhe ekzistimi i minierave të vjetra Romako-Bizantine.Apo siq thoshte baca Ramiz që nga koha e Rimit.Një legjendë tjetër thotë se banorët e parë të marecit ishin autokton edhe në mijëvjeqarin e parafundit të epokës së vjetër. Ilirët e Dalmacisë që nga shek ¾ e.s. të njohur si zjetarë që shkrinin hekurin kishin ardhur të parët dhe kishin zënë vendë në breg të lumit të Marecit edhe në ditët e sotme identifikohen mbeturinat e shkritorëve përgjat lumit në disa vende.

Legjenda e themelimit të këtij vendëbanimi me ndryshime jo edhe as esenciale sqaron se:

Mara kishte qenë një grua e vejë apo sipas një shënimi tjetër një burrë me tre apo katër djemtë që vinte nga Korça e shqipërisë e fisit Krasniqë.Nje variant tjetër thekson Çamërinë si vendë i parë pastaj migrimin për Mirditë e pastaj në Malësin e Gollakut. Sidoqë të jetë ka të ardhur në Marec edhe më herët por edhe nga Kosova lindore por më e saktë është autoktonia. Pra të gjitha gojdhënat flasin se prejardhja e Marecit ishte nga shqipria. Por sipas argumentit kronologjik e historik të ekzistimit nuk del edhe bashë në përputhje kjo prejardhje e vonshme por nuk e mohojmë të hërshmen

Kështu sipas tregimeve të pleqve tanë Makollt dhe Gërbesht ishin nga i njëjti vëlla Ahmataj ishin Vitija dhe Kllokoqt,nga i njëjti vëlla, kurse Pacollt e Makolltë nga i njëjti vëlla .Andaj edhe nuk kan ekzistuar martesat mes tyre bile deri vonë edhe edhe mbrenda Marecit nuk ka pasë martesa.

Fisi Krasniqë ishte edhe mbiemër i të gjithve Krasniqi por ishte teritor i gjerë dhe kishte emra të njëjtë e më vonë filluan të quhen me mbiemrat e gjyshërve,një e dhënë sqaron se deri vonë ne vitet e 50 ta. mbiemrin e kishin sipas gjyshërve.Shabaneviq, Ahmeteviq etj. lagjet sot njihen në bazë të këtyre mbiemrave por edhe kjo ishte ngarkesë pas rritjes së numrit t ë banorëve. Dh e më vonë quhen sipas lagjëve.Pacolli,Vitija,Canolli etj.

Tek xhamija takoheshin burrat e NDSH-së Ballit e njësiteve koqake për të kuvenduar e planifikuar ideologjinë e bahskimit të Shqipërisë etnike. Në këto takime mbahehsin ligjerata nga hoxhollarët apo edh e ndonjë hiqejë më të vjetrit e shpesh krijohej atmosferë debatesh pyetje e pergjigjëjeDihet se në këto oda gravitonin hoxhë më namë duke filluar që nag Mulla Sefa e mulla Ilazi i Zllashit që ishte dhëndërr i Gërbeshve.

Pastaj Hafuzi jonë siq e quanin pleqtë Hafuz RIzah Gërbehsin profesorin e teologjisë , studiusin e historisë e filozofisë e mbi të gjitha mbrojtësi i zjarrët i idesë për shqipërin etnike.