Ernest Rutherford: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v r2.7.3) (roboti shtoj: qu:Ernest Rutherford; Ndryshime kozmetike
Rreshti 1:
[[Skeda:Ernest Rutherford.jpg|thumb|right|Ernest Rutherford]]
Sir '''Ernest Rutherford''', [[Baron]] i parë [[Rutherford of Nelson]], lindi më [[30 gusht]] [[1871]] në [[Brightwater]] afër [[Nelson]] në [[Zelandë e re]] dhe vdiq më [[19 tetor]] [[1937]] në [[Cambridge]]. Ishte nga Zelanda e Re, por punoi në [[Angli]] si studiues i fizikës bërthamore. Në vitin [[1908]] mori çmimin [[Çmimi Nobel|Nobel]]. Dhe që nga viti [[1931]] ishte baron i [[Rutherford of Nelson]].
 
== Eksperimenti ==
Në vitin [[1911]] fizikani neozelandez Ernest Rutherford dhe bashkëpunëtoret e tij kryen një eksperiment, i cili më pas u bë historik, në një laborator të Universitetit të Kembrixhit, në Britaninë e Madhe. Ai i kishte vene si qellim vetës të vërtetonte vlefshmërinë e modelit atomik të Thomsonit përmes vëzhgimit të sjelljes së grimcave alfa të lëshuara me shpejtësi shumë të madhe kundër një pllakë shumë të hollë floriri.
 
Përfundimet e vërejtura qene si më poshtë :
Rreshti 12:
Duke u menduar rreth këtyre rezultateve, Rutherfordi u përpoq te merrte me mend se çfarë takonin grimcat alfa kur përshkonin pllakën.
 
Pothuajse te gjitha grimcat përshkojnë pllakën duke e lene te padëmtuar : ato nuk gjenin pergese që t'i ndalonin dhe trajektorja e tyre mbetej e pandryshuar. Grimcat e pakta që ktheheshin pas, gjenin një pengese te pakapërcyeshme, megjithatë shume e vogël meqenëse ndodhia ngjet vetëm rralle here. Rutherfordi doli në konkluzionin se kjo pengese duhej te ishe bërthama e vogël, e rende, e pajisur me ngarkese pozitive, meqë grimcat alfa që shmangen nga lëvizja drejtvizore janë ato, trajektorja e te cilave kalon afër bërthamave pozitive.
 
Rezultatet eksperimentale te arritura nga Rutherfordi dhe te vërtetuara edhe nga studiues te tjerë lejuan te përpunohet i ashtequajturi model atomik bërthamor. Në te cilin, atomi paraqitej si një sfere, në qendër te se cilës është e vendosur bërthama, dhe elektronet rrotullohen rreth bërthamës duke ndjekur orbitale eliptike si ato te planetëve rreth diellit dhe për ketë shkak, ky model u njoh edhe si modeli planetar. Nëse atomin do ta krahasonim me një stadium futbolli, bërthama e tij do te ishte sa një kokërr arre në mes te stadiumit. Vëllimi i atomit përputhet me hapësirën e zëne nga elektronet në lëvizje te vazhdueshme përreth bërthamës, dhe është një milion miliard here me e madhe, prandaj atomi ka një diametër që është rreth njëqind mije here me i madh se ai i bërthamës se tij.
 
[[Kategoria:Çmimi Nobel për Kimi]]
Rreshti 87:
[[pnb:ارنسٹ ردرفورڈ]]
[[pt:Ernest Rutherford]]
[[qu:Ernest Rutherford]]
[[ro:Ernest Rutherford]]
[[ru:Резерфорд, Эрнест]]