Zef Serembe: Dallime mes rishikimesh

| ditëlindja = [[ mars]] [[1844]]

'''Zef Serembe''' ([[it.]]: Giuseppe Serembe) lindi më [[6 mars]] të vitit [[1844]] në [[Strigari]] ([[San Cosmo Albanese]]) të krahinës së [[Kozencës]], ishte poet lirik shqiptaro-italian. Studioi në kolegjin e [[Saint Adrian]] (Shën Adrian) ku pati mësues [[Jeronim Dede Rada|De Radën]], me të cilin më vonë u bë mik. Varfëria dhe shëndeti i keq e detyruan Seremben të ndërpresë shkollën dhe të kthehet në fshatin e lindjes.

Ra në dashuri në moshë të re me një bashkëfshatare të tij, e cila më vonë u shpërngul familjarisht në [[Brazil]] dhe vdiq pak kohë mbas arritjes atje. I pushtuar nga kjo humbje ai mori detin për në Brazil në vitin [[1874]] në kërkim të një jete të re si dhe me mendimin të gjente të paktën atje varrin e saj. Me ndihmën e një letre-porosi nga [[Elena Gjika|Dora d`Istria]], ai u prit në oborrin perandorak të [[Dom Pedro II]]. Pas një dashuriçke këtu, ai u kthye në [[Evropa|Evropë]], i zhgënjyer e i pikëlluar nga jeta e oborrit. Me kthimin e tij më [[1875]] ai pësoi edhe një kthesë tjetër fati edhe më të keqe. Atij iu vodhën te gjitha paratë që kishte, me sa duket në portin e [[Marseille|Marsejës]]. Iu desh të kthehej në këmbë për në [[Itali]] dhe thuhet se gjatë rrugës humbi shumë dorëshkrime. Në [[Livorno]] Demetrio Kamarda e pajisi me një biletë treni për pjesën e mbetur të rrugës për në Kozencë. Hidhërimi dhe depresioni kohor ose forma të tjera të çrregullimit mendor apo shpirtëror e shoqëruan atë gjithnjë dhe e kthyen atë në një vetmitar dhe njeri të pasigurt. Në vetminë e tij ndjenjësore, Italia u bë për të gjithnjë e më tepër dheu i huaj. Në vitin [[1866]] ai shikoi ngulimet arbëreshe në [[Sicili]] duke u lidhur më tepër me zakonet, me [[folklori|folklorin]]n, me të folmet e ndryshme të arbëreshëve, me ndjenjat dhe ëndërrimet e tyre, me ndjenjën e madhe të çlirimit të atdheut të të parëve. Po nuk gjeti asgjëkundi qetësinë e shpresuar. Gjatë këtyre shtegtimeve ai improvizonte poezi dhe i recitonte ato kudo që shkonte, si një poet popullor. Disa prej këtyre vjershave qarkulluan si poezi popullore. Në vitin [[1893]] udhëtoi për në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Amerikë]], ku jetoi për 2 vite.

Shumë prej veprave (punëve) të Serembes ([[poezia|poezi]], [[drama]] dhe një përkthim i [[Psalmet e Davidit|Psalmeve të Davidit]]) që ai shpesh i rishikonte e i ndryshonte, humbën gjatë jetës së tij endacake. Sa qe gjalle ai botoi vetëm: "''Poesie italiane e canti originali tradotti dall`àlbanese''" (Poezi italiane e këngë origjinale të përkthyera nga shqipja), [[Kozencë]] [[1883]] në italisht dhe shqip, "''Il reduce soldato, ballata lirica''", [[1895]] [[Nju Jork]] (Kthimi i ushtarit, [[balada| baladë]] lirike); vargje vetëm në italisht, dhe "''Sonetti vari''" ([[Soneti|Sonete]] të ndryshme) [[Napoli]] 1891, një përmbledhje shumë të rrallë prej 42 sonetesh me një parathënie (hyrje), me një shkrim të imtë të ndrydhur në vetëm 4 faqe. Ja këtu një copë e parathënies : “ ''E ky është motivi për të cilin, o Rini e shkëlqyeshme Italiane, vendosa me zemër të thyer të jap për botim këtë vëllimth ku, së bashku me përkthimin fjalë për fjalë të disa këngëve të mia origjinale shqipe, kam futurë edhe disa poezi të miat italisht, të diktuara pothuaj në mënyrë të improvizuar, sipas kërkesës së miqve, me shpresë që me të hollat nga shitja e këtyre të mund t’i grumbulloj mjetet që më janë të nevojshme për t’ia arritur qëllimit që i kam caktuar vetes''.”

Një [[poema|poemë]] u duk edhe në [[revistë|revistën]]n e [[Zef Skiroi]]t (Giuseppe Schiro) [[Arbri i Ri]] me 31 mars [[1887]].

Vjershat e Serembes kanë karakter të trishtë e melankolik, por shpesh janë patriotike e idealistike në frymëzim. Njohës të letërsisë e radhisin midis poetëve më të mirë lirikë që letërsia shqipe ka pasur ndonjëherë, të paktën para kohëve moderne. Temat e tij shtrihen nga lirika melodioze në dashurinë e evlogisë (''fjalëve të ëmbla'') për vendlindjen e tij (qoftë [[Italia]], vendlindja e tij apo [[Shqipëria]], toka e ëndrrave të tija), poema elegante mbi miqësinë dhe bukuritë e natyrës (amtyrës), dhe vjersha me frymëzim fetar. Ndër poemat e tij romantike të mallit kombëtar, të cilat fuqizojnë lidhjen letrare me ngritjen e brezit të poetëve të Rilindjes në shekullin e 19-të në Shqipëri, janë [[lirika|lirikat]]t e kushtuara atdheut të tij të humbur, [[Ali Pashë Tepelena|Ali Pashë Tepelenës]] , [[Dora d´Istria|Dora d`Istrias]] dhe [[Domeniko Mauro]]s. Megjithëse ai mund të ketë qenë atdhetar, ai nuk ishte një poet [[intelektual]] që mund të na afrojë [[kronika]] poetike mbi të kaluarën e Shqipërisë. Ai qe një poet i ndjenjave, idealeve, vetmisë e zhgënjimit.

Në këtë vjershë këndohet vetmia në dimensionet e veta romantike: si ''vetmi personale'' dhe ''vetmi e kolektivitetit''. Serembe del nga skema e romantikëve shqiptarë [[Naim Frashëri]] e Jeronim Dede Rada , sepse ai si lirik i kulluar, nuk predikon asgjë, ai vetëm shpreh dhe rikthehet në vetvete. Me këtë Serembe u afrohet dhe bëhet romantik i vërtetë evropian.

*'''Vjershe''' <ref name=GjSh> [[Gjovalin Shkurtaj]] dhe [[Enver Hysa]] : [[Gjuha Shqipe për të huajt dhe shqiptarët jashtë atdheut]] </ref> - [[1926]] botuar në Milano nga nipi i tij Cosmo (Kozmo) Serembe

[[CategoryKategoria:Shkrimtarë shqiptarë]]

[[CategoryKategoria:Lindje 1844]]

[[CategoryKategoria:Vdekje 1901]]