[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
v r2.7.2+) (roboti shtoj: mr:संवेग
v r2.7.3) (roboti shtoj: pms:Quantità ëd moviment; Ndryshime kozmetike
Rreshti 1:
[[ImageSkeda:Newton-Principia-Mathematica 1-500x700.jpg|thumb|200px|Titulli në faqen e parë të edicionit të parë të punës së Njutonit ku përcaktohen ligjet e lëvizjes.]]
 
Në [[Mekanika klasike|mekanikën klasike]], '''vrulli ''' i njohur ndryshe si sasia e lëvizjes (njësia [[SI]] është [[kilogram|kg]]·m/s, ose, në mënyrë ekuivalente, N·[[sekonda|s]]) është prodhimi i [[masa|masës]] dhe shpejtësisë të një objekti (<math> p = mv </math>). Kjo madhësi shpesh njihet si '''vrulli linear (impulsi linear)''' për ta dalluar atë nga [[impulsi këndor|impulsi këndor]]. Vrulli linear është një madhësi [[vektori]]ale, sepse ka një drejtim dhe një madhësi të caktuar. Impulsi këndor është një madhësi [[Pseudovektori|pseudovektorialpseudovektoriale]]e sepse ajo merr një shenjë të kundër të tepërt gjatë një [[rrotullimi të pasaktë]]. Vrulli i përgjithshëm i një grupi objektesh është konstant, nga ana tjetër nëqoftëse forca të jashtme veprojnë mbi trupat kjo nuk është e vërtetë (''ligji i ruajtjes se impulsit'').
 
Vrulli është një madhësi e [[Ligjet e ruajtjes|konservuar]], që do të thotë se vrulli i përgjithshëm (sasia e përgjithsme e lëvizjes) i një [[Sistemi i mbyllur|sistemi të mbyllur]] (një sistemi që nuk ka ndikime nga forcat e jashtme) nuk mund të ndryshojë. Ky koncept u zhvillua për herë të parë tek [[Mekanika e Njutonit|ligji i dytë i Njutonit]] , megjithatë ai është i vlefshëm edhe tek [[Relativiteti special|teoria e relativitetit special]] dhe me përgjithësime të duhura ligji i konservimit të vrullit është i vërtetë edhe në [[Elektrodinamika|elektrodinamikë]], [[Mekanika kuantike|mekanikë kuantike]] , [[Teoria kuantike e fushës|teorinë kuantike të fushës]] dhe tek [[Relativiteti i përgjithshëm|relativitetin e pergjithshem]]].
 
== Historia ==
 
== Vrulli linear i një thërrmije ==
 
== Literatura shqipe ==
Ne literaturen shqipe, specifikisht ne tekstet e gjimanzit dhe ato te nivelit te ulët universitar vrulli (sasia e lëvizjes) zakonisht ngatërrohet me konceptin e impulsit. Impulsi përcaktohet si një ndyshim i vrullit të një trupit. Vrulli nga ana tjetër eshte thjesht produkti i masës së trupit me shpejtësine e tij në një çast të caktuar.
 
 
== Shikoni gjithashtu ==
 
* [[Ligjet e ruajtjes]]
Rreshti 21:
* [[Teorema e Nëdherit]]
 
== Shenime ==
{{reflist}}
 
== Referenca ==
* {{cite book|last=Halliday|first=David|coauthors=[[Robert Resnick]]|date=1960-2007|title=Fundamentals of Physics|publisher=John Wiley & Sons|pages=Chapter 9|nopp=true}}
* Serway, Raymond; Jewett, John (2003). ''Physics for Scientists and Engineers'' (6 ed.). Brooks Cole. ISBN 0-534-40842-7
Rreshti 31:
* {{cite book|last1=Hand|first1=Louis N.|last2=Finch|first2=Janet D.|title=Analytical Mechanics|publisher=Cambridge University Press|pages=Chapter 4|nopp=true}}
 
== Lidhje te jashtme ==
{{Wiktionary|momentum}}
* [http://www.lightandmatter.com/html_books/2cl/ch04/ch04.html Conservation of momentum] - A chapter from an online textbook
 
[[CategoryKategoria:Koncepte fizike themelore]]
 
[[Kategoria:Fizikë]]
[[Category:Koncepte fizike themelore]]
[[CategoryKategoria:FizikëMekanikë]]
[[Category:Mekanikë]]
 
[[ar:زخم الحركة]]
Line 90 ⟶ 89:
[[no:Bevegelsesmengde]]
[[pl:Pęd (fizyka)]]
[[pms:Quantità ëd moviment]]
[[pnb:مومنٹم]]
[[pt:Momento linear]]