Gjuha estoneze: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v r2.7.3) (roboti ndryshoj: lmo:Lengua estun
v r2.7.3) (roboti shtoj: mn:Эстон хэл; Ndryshime kozmetike
Rreshti 16:
 
 
== Klasifikimi ==
Gjuha estoneze bën pjesë në degën finike të grupit të gjuhëve fino-ugrike. [[Gjuha finlandeze|Finlandishtja]], [[gjuha hungareze|hungarishtja]] dhe estonishtja janë gjuhët më të njohura të këtij grupi; gjuhë të tjera në këtë grup janë: gjuha vote, livone, ingriane, vepse, kareliane, sami, eryja, moksha, mari, udmurt dhe komi, gjuhë të folura nga [[Skandinavia]] deri në [[Siberi]].
 
== Dialektet ==
Gjuha estoneze ka dy dialekte kryesore, atë të veriut dhe atë të jugut. Dialektet e jugut janë Võro dhe Seto.
 
== Alfabeti ==
Alfabeti i gjuhës estoneze ka 27 shkronja, të cilat janë:
 
Rreshti 31:
Shkronjat ''F'', ''Š'', ''Z'' and ''Ž'' gjenden kryesisht në fjalët e huazuara nga gjuhë të tjera. Gjuha estoneze është gjuhë fonetike që do të thotë që çdo shkronjë shqiptohet ashtu siç është shkruar.
 
== Gramatika ==
Ajo që e bën të dallueshme gjuhën estoneze nga gjuhë indoevropiane p.sh. është mungesa e gjinisë në fjalët e saj, 14 rasa për ndajshtimin e emrave dhe zanoret e gjata dhe të shkurtra. P.sh. ''ma'' (unë) dhe ''maa'' (tokë) shqiptohen: e para me A të shkurtër dhe e dyta me A të gjatë. Mosshqiptimi i saktë i zanoreve të gjata sjell ngatërrimin me fjalë të ndryshme.
Gjuha estoneze gjithashtu ka një numër të vogël të kohëve të zgjedhimit të foljeve; në estonisht kemi vetëm të tashmen, të shkuarën dhe kushtoren. E ardhmja nuk gjendet si kohë foljeje, por shprehet duke vënë të tashmen plus ndajfolje. P.sh. ''Ma lähen koju homme'' që përkthehet fjalë për fjalë ''shkoj në shtëpi nesër''.
Ndryshe nga shqipja dhe njësoj si anglishtja, rendi në estonisht është mbiemër-emër, p.sh. ''ilus maja'' (bukur shtëpi).
 
== Fjalori ==
Estonishtja ka shumë fjalë të huazuara nga [[gjermanishtja]], pastaj vijnë fjalë nga suedishtja, finlandishtja dhe rusishtja.
Shembuj fjalësh estoneze janë:
Rreshti 90:
|}
 
== Shembuj në estonisht ==
''Tallinna linna ja linnaomavalitsuse ajaloos, mille pikkust võib mõõta rohkem kui seitsme ja poole sajandiga, leidub nii helgeid kui ka süngeid peatükke. ''
 
Rreshti 168:
[[mhr:Эстон йылме]]
[[mk:Естонски јазик]]
[[mn:Эстон хэл]]
[[mr:एस्टोनियन भाषा]]
[[ms:Bahasa Estonia]]