Hardhia e rrushit: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
Rreshti 114:
5)Nga rrënjët anësore që zakonisht zhvillohen afër sipërfaqes së tokës, kanë prirje të nxjerrin rrënjë të reja të cilat tendojnë të shkojnë vertikalisht poshtë.Si përfundim arrihet në konkluzionin e drejte se sistemi rrënjore i hardhisë rritet dhe zhvillohet në të gjitha drejtimet duke e pushtuar dhe shfytezuar në maksimium shtresen e dheut të okupuar
4.==Veprimtaria e sistemit rrënjor gjatë një cikli vjetor==
Nga studimet e bëra është vënë re se, rrënjët e hardhisë rriten në të gjithë periudhat e vitit. Por intensiteti i rritjes së tyre, ndryshon në varësi të muajve të vitit. Në periudhën e dimrit (periudha pa gjethe),rritja e sistemit rrënjor është shumë e vogël ose gati e
padukshme. Kur temperatura e tokës ku ndodhen rrënjët është nën +50C, rrënjët pothuajse e ndalojnë rritjen. Por në kushtet e klimës së ngrohtë, proceset e rritjes së rrënjëve vazhdojnë.Kur temperatura ngrihet në vlerat 18-260C, atëhere rritja e rrënjëve është më e vrullshme.Por kur temperatura e tokës vazhdon të rritet në mbi 350C, atëhere rritja e rrënjëve përsëri bllokohet.Rritja e rrënjëve në mënyrë më të vrullshme fillon, ateherë kur fillon lëvizja e lëngjeve, gjatë fryerjes së sytheve dhe gjatë fazës së çeljes së gjetheve të
para. Periudha më intensive e rritjes së rrënjëve është atëhere kur llastarët dhe gjethet janë në fazën e rritjes më të fuqishme të tyre.
Gjatë periudhës së Verës kur temperaturat e ajrit ngrihen më shumë dhe lagështira në tokë ulet, atëhere intensiteti i rritjes së rrënjëve ulët dhe fillon përsëri të rritet në fillim të vjeshtës,atëhere kur sasia e lagështirës në tokë fillon të rritet dhe temperaturat e ajrit fillojnë të bëhen më të freskëta. Është vënë re se ritmi i rritjes së rrënjëve tek bimët, ulet me rritjen e tepruar të lagështirës në tokë,gjithashtu ulet gjatë periudhës
4.1.===Sistemi mbitokesor===
Sistemi mbitokësor përbëhet nga
1*cungu/trungu
2*degët skeletore ose krahët,
3*llastarët 4*sythet
5*gjethet
6*veshulet
4.2.===Cungu===
Cungu ose trungu i hardhisë fillon nga qafa e rrënjës dhe mbaron deri në fillimin e degëzimeve të para të krahëve të elementëve të prodhimit. Ai është i paqëndryeshëm dhe i lakueshem i cili ka nevojë për mbështetje. Ndryshe trungu i hardhisë quhet Cung .Tërësia e organëve vegjetative apo gjenerative të hardhisë janë të vendosura mbi cung dhe formojnë atë që quhet kurora e hardhisë. Gjatësia dhe
trashësia e cungut në varësi të moshës së bimës dhe të mënyrës së kultivimit. Ai shërben për të transportuar ujin dhe lëndët ushqimore nga
sistemi rrënjor në drejtim të kurorës dhe të sistemit gjethor,si dhe të zbresin lëndët organike të formuara nga gjethet në drejtim të sistemit rrënjor. Cungu mund të jetë i përbërë nga një trung i vetëm, ose në 2 ose 3 trungje, varet nga mënyra e kultivimit.
Në bimët e vjetra cungu pëson deformime si rezultat i zhvillimit jo proporcional të indeve përçuese të kërçellit. Ato shfaqen në formën e deviacioneve,gropave dhe të gungave.Pas rënjës së gjetheve të kurorës Përveç cungut, i dallohen lehtë krahët dhe shamentat.Nëse një cungu me moshë 3-4 vjeçare i bëjmë një prerjetërthore, do të vëmë re se përbëhet nga këto pjesë kryesore që janë:
1*Palca;
2*Zona e drurit ksilema-gypat e drurit),
3*Shtresa e kambiumit;
4*Floema
5*Felogjeni,
6*tapa
7*epiderma/lëkura.
1.'''Palca''' është në pjesën qëndrore të cungut. Në fazat e para të rritjes palca duket qartë, ndërsa më avancimin e moshës, palca
dalëngadalë thuajse humbet fare.
2.'''Zona e drurit,''' është pjesa që ndodhet ndërmjet palcës dhe shtreses së kambiumit. Për çdo vit që kalon gjatë fazës së qetësisë
dimërore, ndërmjet zonës së lëkurës dhe drurit, formohet një shtresë qelizash që janë më të ngjeshura, duke shënuar kështu mbarimin e një rrethi koncentrik vjetor. 3.Në pjesën drunore janë të vendosura gypat përçuese drunore (tubot e ksilemës), që marrin ujin dhe lëndët ushqimore dhe i dërgojne ato në kurorë figure.
7.'''Lëkura''' pjesa që mbulon cungun dhe e përbërë nga këto pjesë kryesor:
a*Korja (shtresa e parë, ose epiderma)
b*Zona sfungjerozë, ose mesoderma
c*Shtresa e tretë, zona e tubove të floemë d*Zona e kambiumit.
Shtresa e kambiumit te hardhia përfaqëson pjesën më aktive dhe rritëse dhe ajo që është më e rëndësishme nga ana praktike, është pjesa më rigjeneruese e lëkurës.Ajo është e paisur me qeliza më të mëdha dhe në formën e thierzave të thtypura dhe të zgjatura, të cilat në kushte të përshtatshme temperature,të oksigjenit dhe të lagështirës, kanë aftësinë të transformohen në rrënjë mitake (adventive).
Lëkura ka jo vetëm
funsion mbrojtëse të trungut,
| |||