Hardhia e rrushit: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
Rreshti 179:
'''Çepat''' janë degëzat/llastarët që sapo kanë kaluar moshën njëvjeçare, të cilat janë të vendosura mbi krahët ose kordonet e hardhisë, por që janë të shkurtuar nëpërmjet gërshërëve të krasitjes në gjatësinë e 2 deri në 4 sythave dimërore. Sythet dimërore përfaqësojnë sythet e prodhimit të vitit në vazhdim.Çepat zakonisht përdoren për tipet e krasitjeve të shkurtëra ose edhe ato të përzierat. Nëse një çep ka dy sythe dimërore do të thotë se sythi i bazës që ndodhet më afër krahut apo kordonit,do të shërbeje për formimin e çepit të vitit të ardhshëm, ndërsa ai i majës do të përfaqësojë shamentën e cila në fund të vegjetacionit gjatë krasitjeve dimërore hiqet fare.
6.==Sythet==
Sythat zhvillohen nga sqetulla e gjetheve të një llastari të ri dhe maturohen në shamentën njëvjeçare. Ato përfaqësojne në miniaturë llastarët e ardhshëm të cilat ndodhen në majën rritëse të tyre. Ato kanë formë ovale ose të rrumbullakët dhe zakonisht janë të rrethuara me luspa.
Sythat klasifikohën sipas:
A*Kohës së çeljes
B*Funksionit që ato kanë në bimë.
Sythat klasifikohën sipas:
A*Kohës së çeljes
B*Funksionit që ato kanë në bimë.
Sipas kohës së çeljes ato klasifikohën në tre grupe që janë
1.*Sytha me zgjim normal;
2.*Sytha me zgjim të parakohshëm;
3.*Sytha të fjetur.
1.Sytha me zgjim normal, janë sytha që lindin gjatë pranverës në sqetullat e gjetheve të llastarve të vitit të kaluar, që zhvillohen
gjatë vegjetacionit. Ato kalojnë fazën e qetësisë dimërore dhe çelin në pranverë duke dhënë llastarët e rinj dhe lulesat që përfaqësojnë veshulet e ardhshëm.
2.Sytha me zgjim të parakohshëm,janë sytha që lindin në sqetullat e gjetheve të llastarëve ekzistues, të cilat shpërthejnë po brënda atij viti,duke dhënë llastar të rinj mbi llastarin e parë, ose ndryshe quhen llastar sqetullorë.
Sipas funksionit që ato kanë në bimë, sythat klasifikohën në këto kategori, që janë: 1.*Sythe dimërore
2.*Sythe verore ose sqetullorë
3.*Sythe të fjetura.
Hardhia nuk ka sythe mitake ashtu siç kanë pemët frutore, agrumet dhe ulliri.
1.Sythat dimërore, është organi kryesor i rritjes dhe i zhvillimit të hardhisë sipas cikleve jetësore. Sythi dimëror është një organ i përbërë. Pjesët përbërëse të një sythi janë:
a.Shtrati i sythit
b.Llastari i ardhshëm
c.Veshulet e ardhshëm;
d.Sythat anësore
Mbulesa e mbrojtese e sythit Pas çeljes nga sythi dimërore veç llastarit kryesor i cili ka prioritet në rritjen e tije, propabiliteti
është të çelin dhe të zhvillohen edhe sythet e tjerë anësore.Kjo varet më tepër nga kushtet agroklimaterike dhe mënyrat e
kultivimit.Nga pikpamja anatomike,sythi dimëror praktikisht është i përzier sepse krahas llastarëve vegjetativë, në të janë të vendosura
edhe lulesat të cilat përfaqesojnë veshulet e ardhshëm.
2.Sythat verore ose sqetullor,është sythi që zhvillohet në Zakonishtkohe pas daljes së llastarit kryesore,atëhere këto sythe mund
të japin veshule, llastarë dhe të drunjëzohen para se të hynë në qetësinë dimërore duke u kthyer në shamenta dytësore (mbi shamentat e para). Në sqetullën e këtyre llastarëve, po ashtu edhe në sqetullën e gjetheve diferencohet nga një këto sythe çelin kur kushtet agroklimaterike dhe shërbimet agroteknike janë në nivele të mira, si dhe kur llastarit kryesore i’u keputet maja rritëse Nëse ato dalin shpejt,ose e thënë ndryshe pak syth dimëror, që përfaqeson një element prodhues për vitin e ardhshëm
3.Sythat e fjetura, formohen nga sythet anësore të sythit dimëror, të cilat nuk janë zgjuar ende gjatë vegjetacionit. Ato kalojnë në gjëndje të fjetur dhe aty qëndrojnë për shumë vite me radhë. Këto sythe gjënden në pjeset shumëvjeçare të hardhisë(cung, krahë, kordon, etj)dhe në rast se bimës i pritet një krahë/kordon nga sythet fjetëse zakonisht lindin një ose më shumë sythe të fjetura duke dhënë llastarë të fuqishëm që quhen thithakë. Thithakët praktikisht shërbejnë për:
1.*Të zëvendësuar pjesët (krahët, kordonet) e humbura të kurorës.
2.*Për uljen e lartësisë së kurores.
3.*Për të zëvendësuar boshllëqet me individë të rinj nëpërmjet realizimit të shumzimit me anë të përpanjave, etj.
Sythat e diferencuara brënda një sezoni zakonisht nuk çelin në të njëjtin sezon. Ato pas rënies natyrale të gjetheve,hynë në fazën e qetësisë dimërore dhe çelin në pranverë.Ka disa raste që çelja e sytheve mund të bëhet edhe brënda sezonit. Bymimi/fryerja e sytheve në një llastar nuk ndodh menjëherë në të njëjtën kohë. Më parë fryhen ato të majës, më pas ato të mesit dhe më pas ato që janë më afër bazës
Çelja e parakohshme e sythave nuk duhet stimuluar, sepse ato ndikojnë negativisht në çrregullimet fiziologjike të bimëve, degradimin biologjik dhe mplakjen e parakohshme të tyre.
==Llastaret==
| |||