Qabeja: Dallime mes rishikimesh

[[fileSkeda:Kaaba -Mecca -Saudi Arabia-1Aug2008.jpg|thumb|Kaaba (''Qabeja'')]]

[[fileSkeda:Siyer-i Nebi 151b.jpg|thumb|upright|[[Muhameti]] përpara Qabesë (miniaturë turke, shek. i 16-të)]]

[[fileSkeda:Kaaba und Umgebung.JPG|thumb|Qabeja sipas Christiaan Snouck Hurgronjes]]

Qabeja është ngritur mbi një thembratë (''bazament'') mermeri 25 cm të lartë, e cila del e ngritur 30 cm. Ndërtesa është 13,10 m e lartë dhe ka një sipërfaqe në tokë 11,03 m × 12,62 m. Katër këndet janë pak a shumë në drejtim të katër anëve të horizontit<ref>Uri Rubin: Ḥanīfiyya and Kaʿba. An inquiry into the Arabian pre-Islamic background of dīn Ibrāhīm. Në: Jerusalem Studies in Arabic and Islam. 13, 1990, f. 85ff.</ref><ref>Uri Rubin: The Kaʿba. Në: Jerusalem Studies in Arabic and Islam (JSAI), 8 (1986).</ref>. Në lindje ndodhet cepi i zi, ''ar-ruknu ʾl-asvad'', e quajtur kështu sipas gurit të zi, ''al-ḥaǧaru ʾl-asvad'' (arabisht الحجر الأسود), i cili është vendosur aty afërsisht në nivelin e syve. Në anën e veriut ndodhet cepi irakian, ''ar-ruknu ʾl-ʿirākī'', në perëndim ai i Levantes (''[[Lindja e Afërme|Lindjes së Afërme]]''), ''ar-ruknu ʾš-šāmī'', në jug ai jemenit (''jugor''), ''ar-ruknu ʾl-yamānī''. Muret e Qabesë janë të veshura me një pëlhurë [[Brokada|brokade]] të zezë (''[[kisva]]''), e cila është e pajisur në nivelin e ⅔ të lartësisë me një bordurë ornamentesh [[Kaligrafia|kaligrafike]] me qëndisje të artë me vargje të [[kurani]]t. Kjo bëhet çdo vit e re.

[[fileSkeda:Mohammed kaaba 1315.jpg|thumb|left|Miniaturë nga [[xhami' at-tavarih]] e vitit 1315 me gurin e zi]]

Meqënëse në Arabinë e vjetër [[betili]] (''kulti i gurit'') ka qenë shumë i përhapur, mendohet kryesisht se الحجر الأسود = al-ḥaǧaru l-asvad = guri i zi është një [[Meteorit|meteorit]], gjë që nuk përputhet me njohuritë mineralogjike (shih edhe [[Lapis Niger]] dhe [[Magna Mater deum Idea]]), megjithatë guri nuk është analizuar deri më sot nga ana shkencore.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/68328/Black-Stone-of-Mecca Black Stone of Mecca] Encyclopædia Britannica Online</ref>

Për besimtarët [[Myslimani|myslimanë]] Qabeja është بيت الله = bayt allāh = shtëpi e zotit. Rëndësia krysore e Qabesë është se ajo është qëllimi i pelegrinazhit të madh (''[[haxhi]]t''), të cilin myslimanët e kanë për detyrë ta ndërmarrin një herë gjatë jetës së tyre, përderisa të jenë për këtë në gjendje.<ref>''The Encyclopaedia of Islam''. New Edition. Brill, Leiden. Vol. 3, f. 31: "It is a duty obligatory on every Muslim man or woman who has reached the age of puberty and is of sound mind to perform the ''ḥadjdj'' once in his or her life provided that they have the means to do so." Për këtë detyrim shih edhe suren 3, vargun 97: „''Dhe njerëzit e kanë për detyrë ndaj zotit që të bëjnë pelegrinazhin për tek shtëpia'' (Qabeja) ''përderisa të gjejnë mundësinë për këtë.''“</ref> Gjatë pelegrinazhit pelegrinët i sillen rrotull Qabesë shtatë herë në të kundërt të drejtimit të akrepave të orës duke lëvduar [[allahu]]n; kjo sjellje rrotull quhet طواف = ṭavāf. Gjithashtu Qabeja përcakton për myslimanët drejtimin e të falurit ([[kibla]]-n) për çdo vend. Prandaj në çdo [[Xhamia|xhami]] është e detyrueshme që [[kibla]] të evidentohet (''theksohet'') dallueshëm.

[[fileSkeda:Kaaba at al-Haram Mosque.jpg|thumb|Qabeja gjatë fillimit të haxhit (''pelegrinazhit'') më 2008]]

Ambienti i brendshëm i Qabesë është i mbyllur dhe i pafrekuentueshëm (''i pavizitueshëm'') për publikun. Ndërtesa hapet dy herë në vit për ceremoninë e quajtur ''pastrimi i Qabesë''. Kjo ceremoni zhvillohet 15 ditë para se të fillojë [[ramazani]] dhe udhëtimi i përvitshëm i pelegrinazhit. Çelësat e Qabesë i mbajnë pjesëtarët e klanit të بنو شيبة = Banu Shaiba-s. Pjesëtarë të tij presin të ftuar gjatë ceremonisë së pastrimit. Në të ftohen për të marrë pjesë disa autoritete të pakët klerikë dhe diplomatë. Gjatë saj Qabeja fshihet me fshesë dha lahet me një përzjerje uji [[zamzam]]-i dhe [[Uji i trëndafilit|uji trëndafili]].

[[hr:KaabaĆaba]]