Bioteknologjia: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
v roboti shtoj: mk:Биотехнологија |
v Robot: ndryshime kozmetike |
||
Rreshti 1:
[[Skeda:Insulincrystals.jpg|thumb|Kristali i insulines|right|250px]]
'''Bioteknologjia''' është fushë e [[Biologjia e aplikuar|biologjisë së aplikuar]] që përfshin përdorimin e organizmave të gjallë dhe bioproceseve në [[Inxhinieria|inxhinieri]], [[Teknologjia|teknologji]], [[Mjekësia|mjekësi]] dhe fusha të tjera që kërkojnë bioprodukte.
Termi përfshin inxhinierinë gjenetike sikurse edhe teknologjitë e kulturave te indeve e qelizave. Koncepti përmbledh një rang te gjere procedurash (dhe histori) për modifikimin e organizmave te gjalle sipas qëllimeve njerëzore- duke filliar që nga zbutja e kafshëve, kultivimi i bimëve, dhe "përmirësimet" e tyre nëpërmjet programeve te shartimit që përdorin zgjedhjen artificiale dhe hibridizimin.
'''Çdo aplikim teknologjik që përdor sisteme biologjike, organizma te gjalla, ose derivate te tyre, për te bere ose modifikuar produkte ose procese për përdorim specifik.'''
Bioteknologjia përzgjedh në shkencat e pastra biologjike (gjenetike, mikrobiologji, kultura e qelizave te kafshëve, biologjia molekulare, biokimia, embrionologjia, biologjia qelizore) dhe në shume instanca vaet gjithashtu nga njohjet dhe metodat e sferave jashtë biologjisë (inxhinieri kimik, inxhinieri bioprocesesh, teknologjia informacionit, biorobotika). Ndërsa, shkencat moderne te biologjisë (duke përfshire edhe koncepte te tilla si ekologjia molekulare) varen plotërisht nga metodat e zhvilluara nëpërmjet Bioteknologjisë dhe asaj çka zakonisht mendohet si industria e shkencës se jetës.
Variete të aplikimeve të trajtimit të mbeturinave të ujit dhe mbeturinave, si një diagnoze, apo arritjet e terapisë gjenit premtues.
Edhe pse Bioteknologjia është e shkencë e re, biznesi është po aq i vjetër sa prodhimin e birrës nga fermentimi i elbit dhe prodhimin e bukës 9.000 vjet më parë në Babiloni.
Bioteknologjia përdor arritjet e biologjisë moderne molekulare dhe përdor një shumëllojshmëri të teknikave, duke përfshirë teknologjinë e ADN rekombinante (teknika izolimin e ADN, prerje e saktë e përdorimit endonoukleason kufizuese, transferimin e plasmids automjetit dhe viruseve e baktereve që klonuar), teknikat kultura e indeve dhe kultura e qelizave në një shkallë të madhe, PCR, etj).
Ajo ka aplikime të shumta në shkencat e shëndetit, mjedisit (p.sh. përdorimi i menaxhimit të mbeturinave) në Gjeorgji, në bujqësi dhe industri.
== Historia ==
Bioteknologjia nuk limitohet në aplikime mjekësore/shëndeti (ndryshe nga inxhinieria biomjekësore, te cilat përfshijnë shume bioteknbioteknologji). Megjithëse nuk mendohet shpesh si bioteknologji, agrikultura qartësisht nxë në përkufizimin e "përdorimi i sistemit bioteknologjik për te bere produkte" te tilla që kultivimi i bimëve mund te shihet si ndërmarrja me e herët e bioteknologjisë. Agrikultura është teorizuar te jete bere mënyra me dominante e prodhimit te ushqimit që nga revolucioni Neolitik. Proceset dhe metodat e agrikulturës janë përmirësuar nga shkenca te tjera biologjike dhe mekanike që nga fillimi i tyre. Gjate bioteknologjisë se herët, fermerët ishin te afte te zgjidhnin produktet me te përshtatshme dhe me rendiment me te mire për te prodhuar ushqim te mjaftueshëm për te mbështetur rritjen e popullsisë. Përdorime te tjera te saj u kërkuan ndërsa te mbjellat dhe fushat u rriten dhe u be e vështire te mbahen. Organizma specifike dhe organizma nga produkte u përdorën për te fertilizuar, ridepozituar azotin, dhe kontrolluar pesticidet. Nëpërmjet përdorimit te agrikulturës, fermerët në mënyre te pa paralajmërueshme kane alternuar gjenet e te mbjellave te tyre duke i prezantuar ato me ambiente te reja dhe duke i rritur bime tjera te formës se pare te bioteknologjisë. Kultura te tilla si ato në Mesopotami, Egjipt, dhe Indi zhvilluan proceset e prodhimit te birrës.
{{Teknologjia}}
|