Kristo Luarasi: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Rreshti 21:
 
Kristo Luarasi e përshëndeti me entusiazem ardhjen e Fan Nolit në 3 nëntor 1911, te këtij demokrati revolucionar që erdhi në Sofje me ftese te vete Kristos ku ai mbajti dy mesha në gjuhen shqipe. Sinodhi i popullit bullgar vuri në dispozicion te tij kishën “Sveti Spas”. Me ketë rast Fan Noli mbajti përpara shqiptareve te Sofjes një konference te gjate ku u tregoi shqiptareve se ishin në prag te çlirimit kombëtar. Ai vizitoi tipografinë “Mbrothësia” dhe shtëpinë e Kristos.
<!-- -->
U martua në vitin 1904 me Polikseni Dhespotin nga Lunxheria e Gjirokastrës që ishte mësuesja e pare e shkollës se pare te vashave në Korçe. Gjate gjithë jetës ajo ka qene një bashkëpunëtore e ngushte e Kristos në punët e tipografise duke u marre gjerësisht me korrektimin e librave që shtypeshin. Prej saj ai pati tri djem dhe një vajzë. Me i madhi Thomai që pat mbaruar shkollën për diplomaci, Skenderi që mbaroi shkollën për inxhinier- arkitekt dhe Theodhorin i cili punoi për gjithë kohen në shtypshkronje te cilën e administroi edhe pas vdekjes se Kristos, si dhe vajzën Margarita.
 
U martua në vitin 1904 me Polikseni Dhespotin nga LunxheriaLunxhëria e Gjirokastrës që ishte mësuesja e pare e shkollës se pare te vashave në Korçe. Gjate gjithë jetës ajo ka qene një bashkëpunëtore e ngushte e Kristos në punët e tipografisetipografisë duke u marre gjerësisht me korrektimin e librave që shtypeshin. Prej saj ai pati tri djem dhe një vajzë. Me i madhi Thomai që pat mbaruar shkollën për diplomaci, SkenderiSkënderi që mbaroi shkollën për inxhinier- arkitekt dhe Theodhorin i cili punoi për gjithë kohen në shtypshkronje te cilën e administroi edhe pas vdekjes se Kristos, si dhe vajzën Margarita.
Në vitin 1922 Kristoja u transferua familjarisht dhe me te gjithë shtypshkronjën në Tirane ku vazhdoi punën e tij te mëparshme. Ai vdiq me 7 korrik 1934 në Tirane. Në vitin 1937 Theodhori që administronte shtypshkronjën i ndërroi emrin asaj duke ia kthyer në shtëpia botuese “Kristo Luarasi”. Kështu ajo vazhdoi deri në vitin 1947 kur u shtetezua pa asnjë shpërblim nga qeveria komuniste e asaj kohe.
 
Në vitin 1922 Kristoja u transferua familjarisht dhe me te gjithë shtypshkronjën në Tirane ku vazhdoi punën e tij te mëparshme. Ai vdiq me 7 korrik 1934 në Tirane. Në vitin 1937 Theodhori që administronte shtypshkronjën i ndërroi emrin asaj duke ia kthyer në shtëpia botuese “Kristo Luarasi”. Kështu ajo vazhdoi deri në vitin 1947 kur u shtetezuashtetëzua pa asnjë shpërblim nga qeveria komuniste e asaj kohe.
 
Kristo P. Luarasi ishte një nga rilindasit e fundit te Shqipërisë për nga koha, por kulmor për nga rëndësia.
 
Detyrat epokale, që iu shtruan rilindjes kombëtare për ti zgjidhur e obliguan moralisht, shpirterishtshpirtërisht dhe materialishmaterialisht Kristo Luarasin me shokët e tij te luftonin gjithë jetën në mërgim dhe në atdhe për ti realizuar ato angazhime atdhetare. Kristo Luarasi ishte një personalitet poliedrik kombëtar, illuministiluminist, që shkruajti, botoi dhe përhapi me guxim mençuri dhe kurajo idetë me përparimtare te asaj kohe në te cilën ai jetoi. Jo vetëm kaq, por ai ishte edhe realizuesi praktik, luftëtar i zbatimit te atyre ideve edhe në atdheun e tij te zaptuar dhe shume te rrezikuar në fillimet e shekullit te XX. Jeta dhe vepra e Kristo Luarasit është bere njësh me historinë e shtypit shqiptar te rilindjes kombëtare në përgjithësi dhe në Bullgari në veçanti, duke filluar që nga viti 1897. Kontributi i tij në gazetarinegazetarinë shqiptare dhe sidomos te asaj, në kolonitë shqiptare në Bullgari, ka qene me gjere se ajo e gazetave dhe revistave që ai drejtoi dhe botoi. Për te mos e zgjatur shume mund te themi se Kristo P. Luarasi është një nga figurat kryesore te lëvizjes kombëtare, është një nga 28 atdhetaret me te shquar te rilindjes kombëtare, siç ka theksuar Fan S. Noli, duke u rradhiturradhitur kështu se bashku me Naum Veqilharxhin, Vaso Pashen, Hoxhe Tahsinin, Konstandin Kristoforidhin, vëllezërit Frasheri, Faik Konicen, Jani Vreton, Jani Vruhon etj.
 
Për te gjithë këto merita që u mundova ti rreshtoj shkurtimisht dhe shume te tjera te pacituara, në nëntor te vitit 1962 Kristo Luarasi u dekorua me urdhrin për veprimtari patriotike te klasit te II-te.
Rreshti 34:
Tridhjete me vone në nëntor 1992 u dekorua serish me urdhrin për veprimtari patriotike te klasit te I-re.
 
Emrin e tij e mban sot në qytetin e Tiranes një rrugë që përjetesonpërjetëson kështu emrin e Kristo Luarasit.
 
Në vitin 2011 iu dha titulli Qytetar Nderi i qytetit te ErsekesErsekës.
 
niperitnipërit dhe mbesat e tij jemi krenare për atë ç’ka Kristo Luarasi ka bere për popullin dhe atdheun tone.
 
Shtesa bere nga nipi i tij, Kristaq Theodhor Luarasi.
 
SHTEPIASHTËPIA E PARE BOTUESE SHQIPTARE “MBROTHESIA”“MBROTHËSIA”
 
Një dite vjeshte te vitit 1894, kur në shkollën shqipe te Luarasit te Kolonjës mësuesi 15-vjeçar Kristo P. Luarasi po u lexonte nxënësve te tij vargjet e Naimit nga “Bageti e Bujqesia”, në fshat u përhap si rrufe lajmi se për shkak te mungesave e te mjeteve financiare, si dhe te pengesave e vështirësive që nxirrnin qeveria turke dhe ajo greke, do te mbylleshin te gjitha shkollat shqipe te fshatrave te Kolonjës. Për sa kohe e deri kur asnjë nuk e dinte. Një gjë vetëm u be qarte për te gjithë ; kundër atyre që do te vazhdonin te jepnin mesim në gjuhen shqipe, do te merreshin masat me te renda.
 
Një dite vjeshte te vitit 1894, kur në shkollën shqipe te Luarasit te Kolonjës mësuesi 15-vjeçar Kristo P. Luarasi po u lexonte nxënësve te tij vargjet e Naimit nga “Bageti“Bagëti e Bujqesia”Bujqësia”, në fshat u përhap si rrufe lajmi se për shkak te mungesave e te mjeteve financiare, si dhe te pengesave e vështirësive që nxirrnin qeveria turke dhe ajo greke, do te mbylleshin te gjitha shkollat shqipe te fshatrave te Kolonjës. Për sa kohe e deri kur asnjë nuk e dinte. Një gjë vetëm u be qarte për te gjithë ; kundër atyre që do te vazhdonin te jepnin mesimmësim në gjuhen shqipe, do te merreshin masat me te renda.
<!-- -->
Nxenesit, shume prej te cilëve edhe moshatar me te, u ndanë me lot në sy me mësuesin e tyre dhe u kthyen neper shtëpi me trasten kraheqafe, ku ruanin si sytë e ballit ato libra te para shkollore te shtypyra me 1000 mundime në shtypshkronjën e kolonise shqiptare te Bukureshtit.