|
== Llojet e autizmit ==
Eksistojnë dy lloje te autizmit, sindroma e Apsbergut dhe sindroma e Kanerit. Sindroma e Apsbergut veçohet me një formë më të lehtë te simptomave te autizmit,ku edhe shanset e shërimit jane më të mëdha. Ndersa sindroma e Kanerit veçohët me simptomatik shumë te rëndë të autismit dhe ku mundësia e shërimit është minimale.
Është me rëndësi shumë të madhe diagnostifikimi i hershëm i autismit dhe i diferencimitdiferencimi me qëllim tëi ndermarrjes së maseve përkatëse medicionale dhe edukative. Po ashtu për vetë prindërit te cilët kanë fëmijë autist është me rendësi njohja me simptometsimptomat e autizmit dhe llojet e diferencuara të autismit.
'''Sindromen e Kanerit''' (emri i studiusitstudiuesit amerikan qe beri analizën e parë te simptomatikës tese këtikëtij lloji te autismit) i cili është i njohur edhe si autismi i hershëm femijorfeminor. Kjo për shkak të paraqitjes shumë të hershme në fëmijeri zakonisht prej moshës afër 2 vjeqarevjecare (në disa raste mundënmund të paraqiten edhe më herët por vështërsiavështiresia e diagnostifikimit është shumë e madhe).
Te ky lloj i Autizmit është e veçantë se femija në dukje i "shëndoshshëndoshe" fillon të stagnojë në aspektin e sjelljeve,të komunikimit(verbal apo te folurit), te perqendrimit, te lojës dhe interesimeve te pazakonshme te fëmijes,të ushqimit, me fjalë të tjera fëmija nuk sillet në mënyrë të zakonshme.
Shumica e prindërve këto sjellje të femijes nuk dinë t'i vlersojnë si diçka që duhet për ta konsultuar mjekun e fëmijes,por e sqarojnë se fëmija është i "vonshëm" apo është fëmijë i "vështirë".
Vetëm kur sjelljet e fëmijes fillojnë dramatikisht te keqësohen atëherë dërgohet fëmija tek mjeku.
Është me rëndsirëndesi të madhe që gjatë bisedës me mjekun prindërit të tregojnë me hollësira të gjitha problemet që i vërejne tek femija me qëllim të informimit sa më të hollësishem dhe në një mënyrë që mjeku të ketë bazë për një diagnozdiagnoze të drejtë.
Si një nga simptomet e para të autismit është shmangija e kontaktit me sy, ku fëmija i largohet cdo llojë kontakti me sy, si me femijët e tjerë po ashtu edhe me prindërit, shpeshhere kjo shpjegohet në mënyrë të gabuar se "femija ka turp",ku fëmija në vend qe ti përgjigjet kontaktit me sy shikon anash apo në shumicën e rasteve lartë mbi kokën e personit kontaktues.
Stagnimi në të folur apo në disa raste edhe as fillimi i te folurit është një prej shenjave të para te A.,mirpo duhet të kemi kujdes gjatë vlersimit të të folurit si një prej simptomeve të A. është se kjo duhet te hyje vetëm ne kontekst të A.kur sjelljet e përgjithshme janë të cregulluaracrregulluara,sepse është normale që fëmijët kanë fillime të ndryshme në të folur. NdodhëNdodh që fëmija edhe mbasipasi ka filluar të flasflase ka filluar ti "harrojë" fjalët sa që të mbërrijë deri në atë gjendje që nuk mundet të flasflase asnjë fjalë,që fatëkeqësishtfatkeqësisht në këtë gjendje mbesin tërë jetën, pra nuk janë më ne gjendje të flasin .
Me kalimin e kohes vërehen ndryshime të mëdha në sjelljet e fëmijës duke filluar se fëmija është shumë i tendosur ,qanë "pa arsye",në dallim me fëmijët e tjere ai nuk është në gjendje të luajë me lodra apo posacërisht të luajluaje me fëmijet e moshës së vete,ku gjithnjë e kërkon praninpranine e prindëritprindit me qellim që ti realizojë dëshirat e veta.
Po ashtu fëmija nuk është në gjendje(në befasi të prindërve) të kryejkryeje veprime të pavarura si p.sh.topin hedhur nuk është në gjendje ta kthejë prapë,ose të vendosë një figurë në vendin e duhur në tabelen përkatëse.
Mirëpo keqësimet nuk mbarojnë me kaq,femija ka probleme të mëdha të gjumit,që do të thotë nuk flenë herët në mbrëmje por shumë vonë dhe atëme shumë me vështërsi ku prindërit vihen në sprova të mëdha fizike dhe psiqike,po ashtu femija nuk fle tërë natën pa u zgjuar por me ndërprerje ku edhe cdo herë duhen perpjekje maximale të prindërve për ta vënë në gjumë përsëri.
Tek disa fëmije paraqiten simptomet e autoagresionit(vetëlëndimit)ku me kalimin e kohës këtu fillojnë në mënyrë dramatike të keqësohen edhe për shkak se duke u rritur fëmija forca është më e madhe dhe pasojat e vëtë lëndimit janë më të mëdha.
Po ashtu problemi i mosmundësismosmundësise që në mënyrë të pavarur të përdorë duart e veta shkaktojnë probleme të mëdha gjatë ushqimit ku shpesherë prindërit duhet ta ushqejnë vetë fëmijën apo të jenë pranë fëmijës gjatë ushqimit që ta ndihmojnë.
Në disa raste paraqiten edhe te ashtuqujtëra stereotipe ku fëmija bën lëvizje të dorës në mënyre rrethore apo lëvizjen e përhershme të gishtërinjëve
në mënyrë të tendosur,kjo paraqet sidomos probleme gjatë koncentrimit dhe në kryerjen e veprimeve të zakonshme.
Pra si një perfundim nga gjithë kjo me lart,sindromi i Kanerit,paraqet formën e rëndë të autismit ,ku mundësitmundësiet për një shërim janë shumë të vogla,por kjo nuk do të thotë se nuk duhet të ndërmarrim asgjë sa i përket shërimit dhe ndihmës në aspektin medicional dhe edukativ ku ekzistojnë mundësi të mëdha të lehtësimit dhe përmisimitpërmiresimit të gjendjës .
RolëRol me rëndësi është diagnosa e hershme e autismit më se largu në moshën 3 vjecare ku edhe terapitë do të kenë më shumë sukses sesa kur ato fillojnë më vonë ku edhe efekti i terapisterapise është më i vogël,por sa i perket terapive do të shkruaj në faqen Trajtimi.
Duhet pasur të qarte prindërit se ky llojëlloj i autismit kërkon maximumin per ti ndihmuar,për ta edukuar,për të jetuar në familje dhe poashtupo ashtu është një sprovë e madhe për tërë familjen,por duhet pasur kujdes që jetën nuk duhet ta kufizojme vetëm me këtë problem sepse femija (i rrituri)me këtë sëmundje kërkon babë,nënë ,motër,vëlla të fuqishëm te cilet gjithëherë do ti vijnë në ndihmë.
'''Sindromit te Kanerit dhe tiparet klinike:
* Te folurit -pak apo asgjë.
* Aftësia të kryej veprime te pavarura(pakepak apo shume e kufizuar),
* Izolimi ne vetëvete, ku nuk ekziston apo shumë e kufizuar dëshira për të komunikuar me personat e tjerë (prej edhe vjen emri Autizem-i mbyllyr në vetëvete).
* Sa i përket shkallës së intelegjensës te fëmijve me autizëm duhet cekur se kjo është e ndryshme, ku ka raste që kanë intelegjensintelegjences tësë lartë me talente dhe interesime jo të zakonshme(si p.sh interesimi për numra, për planet e udhëtimit) mirpo fatëkeqsisht femijët me A. Kanerit kanë intelegjensintelegjence pak më të ulët se normalja.
'''Sindromi i Apsbergut''', forme më e butë e Autizmit. Kjo formë është e lehtë si në aspektin e shfaqjes të simptomeve e po ashtu sa i perket shërimit te vetvete sëmundjes.Fillon poashtupo ashtu mbas moshës 2 vjeqarevjecare me paraqitjen e sjelljeve tipike të A.,pra duke u perqendruar në vetëm një veprim,duke levizur të gjitha objektet në formë rrethi pa marrë parasysh se a është i pershtatshëm (si p.sh. një katror apo një libër),me probleme në të folur ku ka raste qe deri në moshen 3 vjeqare nuk flasin.Gjitashtu paraqiten forma më të lehta të vetëlëndimit si dhe një tendencë që në rast të mosrealizimit të dëshires te paraqiten shpërthime të mllefit në mënyrë ekstreme.
Mirpo çka e bën të ndryshojë kët llojë të A. nga forma e rëndë e A., është se fëmiu ka kompentenca më të mëdha në aspektin social dhe komunikativ,çka do të thotë se fëmiu nuk është shumë i kufizuar gjatë krijimit të kontaktit në familie dhe jashtë saj.
| 