Aleksandri I: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
v r2.7.3) (roboti ndryshoj: mr:पहिला अलेक्झांडर, रशिया |
v Roboti: Duke korrigjuar ridrejtimet |
||
Rreshti 5:
{{Leter emri|Alexander I}}
{{Leter mbiemri|Pawlowitsch}}
{{Leter ditëlindje|[[23 Dhjetor|23 dhjetor]] [[1777]]}}
{{Leter vendlindje|[[Petersburg]]}}
{{Leter ditëvdekje|[[19 Dhjetor|19 dhjetor]] [[1825]] }}
<!--{{Leter vendvdekje|}}-->
{{Leter shtetësie|Perandori Ruse}}
Rreshti 16:
{{Leter Tabela Fund}}
'''Aleksandri I-rë i Rusisë''' (Aleksander Pavllovic Romanov [[23 Dhjetor|23 dhjetor]] [[1777]] - [[19 Dhjetor|19 dhjetor]] [[1825]]) lindi në [[Shën-Pjetërburg]]. Ai është biri i Pavel të I, carit të Rusise dhe Sofi-Doroté von Wurtemberg. Aleksandi i I-re qeverisi Rusinë nga [[1801]] deri në [[1825]]. Periudha e tij e mbretërimit perkoi me ate të Napoléonit, me të cilin ai u ndesh jo pak herë.
Aleksandri u rrit ne menyren franceze pasi me formimin e tij u mor nje kolonel zviceran i quajtur Federik Sezar de Laharpe. Ky i fundit ndikoi shume ne karakterin e Aleksandrit duke i zhvilluar ide liberale qe binin ndesh me ato ne te cilat besonte babai i tij, Pavel i Ire.
Gjyshja e tij Katarina e IIte, mendoi qe te Aleksandri te ishte pasardhesi i saj ne fron, por vdekja e papritur beri qe deshira e saj te mos behej kurre realitet.
Ne [[marsi|mars]] te [[1801]] Aleksandri u informua për nje komplot qe po organizohej kunder babait te tij. Naten e [[23
Disa muaj pas ngjitjes në fron Aleksandri mori një sërë masash për reformimin e kushtetutës në vënd dhe liroi skllavët e provincave balltike. Në vendimet e tij ai këshillohej nga vëllai Konstantin. Politika e tij do të braktisej pas ardhjes në fronin e Rusise, të carit [[Nikolla i I]]-re.
Rreshti 27:
Aleksandri i Ire ishte kundershtari ushtarak me i forte i [[Napoleon Bonaparte]] : Ai bëri aleancë me Austrinë dhe Prusinë, u mund në betejën e Austerlitz në [[1805]] dhe në atë të Friedland-it në [[1807]]. Gjatë [[1808]]-[[1809]] mbështëti fuqimisht Francën në luften kundër Anglisë dhe Suèdisë, me qellim për të pushutar Finlandën (sipas traktatit të Frederikshaven.
Aleanca me Francen u prish kur Aleksandri i Ire nënshrkoi me turqit traktatin e Bukureshtit. Ky ishte shkaku që solli pushtimin e Mokes nga Franca e më pas fitoren e Rusisë në Bérezina më [[29 Nëntor|29 nëntor]] të [[1812]].
Në aspektin fetar, duke filluar që nga [[1914]], Aleksandri i Ire, u perfshi nga méthodismi dhe u perpoq për te ndertuar nje shoqeri te ashtuquajtur biblike. Ne [[1825]], disa muaj para se te vdiste, ai lajrmeroi Papen Léon XII se deshironte te braktiste fene ortodokse, dhe te perfshinte Rusine ne Kishen Romake.
Ne vjështën e [[1825]], me motivin për te bere nje udhetim me bashkshorten e tij te semure, shkoi ne jug te Rusise. Nderkohe qe po pergatitej nje perballje luftarake midis Rusise dhe Perandorise Osmane, Aleksandri i Ire vdes me [[18 Nëntor|18 nëntor]] ne Taganrog. Vdekja e tij u shoqerua me shume dyshime pasi gjate ceremonies mortore shume nga te pranishmit kufoma nuk ngjante aspak me Carin. Thuhet se Cari kishte shpikur vdekjen e tij i shtyre nga deshira për te jetuar i qete.
I vetmi fakt ne te cilin historianet mbështësin te tilla hipoteza është se Aleksandri i III hapi varrin e Aleksandrit te Ire, por brenda nuk kishte asgje
| |||