[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v r2.7.3) (roboti shtoj: yi:סרי לאנקא
No edit summary
Rreshti 1:
{{KUTIAShiri Lanka}}
 
'''Sri Lanka''' dikur i njohur edhe si '''CiriloniCejloni''' deri në vitin 1972, është një shtet ishullor në [[Oqeani Indian|oqeaninOqeanin indianIndian]] pranë pjesënbregut jugorejugorsipërfaqes së brendshme është malore (deri 2 525 m mbi niv. det.), e rrethuar nga githa anët nga rrfshët (3/5 e Shiri Lankës). Në veri dhe lindje pasojnë pyjet monsune, përndryshe xhungël[[India|Indisë]].
 
Historia e dokumentuar e Sri Lanka përfshin tre mijë vjet. Vendodhja e saj dhe portet e thellë i kanë dhënë asaj një rëndësi të madhe strategjike që nga koha e lashtë e "Rrugës së Mëndafshit" deri në Luftën e Dytë Botërore. Sri Lanka është një shtet me shumë fe, pakica etnike dhe gjuhë. Shkrimet e para budiste janë bërë në këtë ishull. Sinhalezët përbëjnë shumicën e popullsisë. Pakicat përfshijnë tamilët, Moorët muslimanë, Burgherët, Kafirët, Malajët dhe autoktonët Vedda. Historia e kohëve të fundit në vend ka qenë e njollosur nga një konflikt 30 vjeçar ndëretnik i cili përfundoi në mënyrë të vendosur por të diskutueshme me një fitore ushtarake në vitin 2009.
Për nga përkatësia e popullsisë dominojnë budistët, tamilët (hindusë), të përzierit.
 
Sri Lanka është një republikë e qeverisur nga një sistem presidencial. Kryeqyteti [[Sri Jayawardenapura-Kotte]], të cilit një president i vuri emrin e tij, është një periferi e qytetit më të madh, Kolombo. Sri Lanka është një prodhues i rëndësishëm i çajit, kafesë, gurëve të çmuar, arrave të kokosit, gomës dhe kanellës. Ajo është quajtur pika e lotit e Indisë për shkak të formës dhe vendodhjes së saj dhe njihet si "perla e Oqeanit Indian", për bukuritë e saj natyrore. Sri Lanka njihet edhe si "vendi njerëzve të qeshur". Ishulli përmban pyje tropikale, dhe peizazhe të ndryshme me biodiversitet të lartë.
Bujqësia dallohet me koprën (produkt i kokosit), plantazhët e çajit, kauçukut, ndërsa pasuri natyrore llogaritet të jenë gurët e çmuar, grafiti dhe kaolini.
 
Vendi ka pasur një histori të gjatë të angazhimit ndërkombëtar, duke qenë anëtar themelues i [[Shoqatës së Azisë Jugore për Baskëpunim Rajonal|SAARC]] dhe anëtar i Kombeve të Bashkuara, Kombeve të Komonuelthit, G77 dhe Lëvizjes së të Paangazhuarve.
Në Kolombo, kryeqytetin e Shiri Lankës gjenden porta detare dhe ajrore më e njohura.
 
== Gjeografia ==
Ishulli përbëhet kryesisht nga fusha dhe kodrina në pjesën bregdetare, ndërsa malet ngrihen vetëm në pjesën jug-qendrore. Maja më e lartë Pidurutalagala është 2.524 metra mbi nivelin e detit. Klima është tropikale dhe të ngrohtë, për shkak të efekteve zbutëse të erërave të oqeanit. Temperatura mesatare shkon nga 17°C në zonat malore qendrore, ku ngrica mund të ndodhë për disa ditë në dimër, në një maksimum prej 33°C në zonat e ulëta.
 
== Historia ==
Pjesë të ShiriSri Lankës që nga 1505/18-1518 ishin nën sundimin portugezeportugez, pastaj nga 1656/58-1658 bien nën holandezët nga të cilët i marrin britanikët më 1796. Po më vonë më 1802 e tërë ShiriSri Lanka shpallet pjesë e Kolonive Mbretërore Britanike. Më 4 shkurt 1948 u shpall e pavarur ndërsa si republikë qëndron që nga 1972-tashi. Më 1983 shpërthen një luftë civile në mes të popullit shumicës (singalezëve) dhe pakicës tamile në veri dhe lindje të vendit. Pakica e popullit tamil nga joajo kohë ka paraqitur synimin për krijimin e një shteti të tyre. Nga 1994-ta president i shtetit është Kandrika Kumaratunga (Chandrika Kumaratunga) ndërsa krye qeveritarë që nga 1994 ishte Sirimavo Bandaranaike (lindur më 1916; ishte edhe më parë 1960 deri 1965 dhe 1970-1977).
 
== Politika ==
Nga 1994 deri në 2005 presidente e shtetit ishte Kandrika Kumaratunga (Chandrika Kumaratunga) dhe që nga viti 2005 president është Mahinda Rajapaksa
 
== Gjeografia ==
 
== Ekonomia ==
Line 29 ⟶ 32:
 
== Lidhje të jashtme ==
 
* [http://adragaj.blogspot.com/ Agron Dragaj - Reportazh nga Jaffna]
 
{{VendeAzise}}