Elbasani: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Rreshti 34:
[[Skeda:Elbasan Castle 1.JPG|thumb|left|[[Kalaja e Elbasanit]]]]
[[Skeda:Katolicky kostol elbasan albansko.JPG|thumb|Kisha Katolike]]
Historia e trevave të Elbasanit e ka zanafillën e saj në shekullin II p.e.s. me vendbanimet e hershme ilire. Të dhënat arkeologjike besohet se emri i pare i Elbasanit ka qene mansius që do të thotë vend-qëndrim shumë arkeologe besojnë se vendburimi me i madh arkeologjik i qytetit antik mund të jetë në zone lindore të Elbasanit pranë rrapit të mances për shkak të ngjashmërisë midis emrave dhe rrënojave. Në [[Shekulli II|shekullin II]] qyteti njihej me emrin Skampius e më vonë me emrin Skampi dhe ishte në varësinë administrative të Durrahut ([[Durrës]]it). Duke qenë i vendosur në kryqëzimin e rrugëve Veri-Jug dhe Lindje-Perëndim, ai ka shërbyer si pikë e rëndësishme kalimi dhe si stacion i rëndësishëm, duke u përmendur si qendër urbane, ushtarake e peshkopale. Gjatë periudhës romare Skampius njohu lulëzimin e tij më të madh sepse ishte një kryqëzim rrugësh ku perandoria romake ndërto rrugën [[Via Egnatia]] një rrugë me strategji ushtarake dhe ekonomike ku do lidheshe Roma me Kostandinopojën ku në Skampius kryqëzoheshin dy rruge ajo që vinte nga dyrrahu dhe Apolonia, ku kjo rrugë e rëndësishme strategjike shërbeu edhe gjatë luftërave fetare [[kryqëzatat]]. Pas bllokimit të rrugës Via Egnatia nga dyndjet e barbarëve, qyteti i Skampinit nuk përmendej më dhe u shkatërrua nga bullgarët dhe ostrogotët gjatë migrimit sllavo-bullgar diku nga [[Shekulli VI|shekulli VI]]-[[Shekulli VII|VII]].
Elbasani u themelua nga Sulltan Mehmeti II në [[Shekulli XV|shekullin XV]]. Iu vu ky emër sepse ishte një ndër trevat e para të pushtuara nga osmanët, ELI-BASAM (vura dorë). Pas disfatës që pësoi në rrethimin e dytë të Krujës, Sulltan Mehmeti II, rindërtoi në kthim në vitin [[1466]] kalanë e vjetër, për ta pasur si pikë mbështetje të mëvonshme. Kalaja u ndërtua në vetëm 25 ditë dhe në ndërtimin e saj ndihmuan 150.000 njerëz.
Rreshti 63:
=== Teatrit “Skampa” ===
Biblioteka e qytetit është ndërtuar në vitin 1934 me kontributet financiare filantropike të një familje elbasanase, familjes Baholli. Kjo bibliotekë ka një fond shumë të pasur në sektorin e Albanologjise. Frekuentoudiuesish të sferave të nd▼
=== Biblioteka e qytetit ===
▲Biblioteka e qytetit është ndërtuar në vitin 1934 me kontributet financiare filantropike të një familje elbasanase, familjes Baholli. Kjo bibliotekë ka një fond shumë të pasur në sektorin e Albanologjise.
=== Kinema “Millenium ===
Line 72 ⟶ 74:
Kinema “Vullnetari”, e ndërtuar në vitin 1972, me kapacitet 450 vendesh. Nga viti 2000 kjo kinema funksionon si Qender Rinore “REIMAR”, mbështëtur nga CEFA. Ne qender jane hapur kurse per te rinj ne artizanat, vizatime, pingpong, futboll, lojra te ndryshme, biblioteke, etj.
===
Shtëpia e Kulturës është godina ku nuk është bërë asnjë investim pasi mendohet që kjo godinë do të prishet për hapjen e rrugës. Lidhur me kete plani rregullues duhet te shqyrtoje kete ide dhe ne rast se propozohet prishja e saj duhet te identifikoje nje shesh te ri. Brenda këtij institucioni funksiononte një sallë koncertesh me kapacitet rreth 250 personash.
===
Muzeu “Aleksandër Xhuvani”, gjendet ne pjesen veriore te kalase se elbasanit, ne shtepine ku lindi dhe u rrit prof. Aleksander Xhuvani i cili ka nje veprimtari te dendur politike, arsimore, kulturore dhe gjuhesore, duke u bere nje nga figurat me te rendesishme te etapes se fundit te epokes se rilindjes kombetare shqiptare.
===
Muzeu “K. Kristoforidhi” është ngritur ne vitin 1978, ne kuadrin e 100 Vjetorit te Lidhjes Shqiptare te Prizrenit dhe 150 Vjetorit te lindjes se Kostandin Kristiforidhit. Ky muze pasqyron ne menyre te permbledhur jeten dhe veprimtarine patriotike te studjuesit dhe levruesit te gjuhes shqipe dhe perfaqesues i epokes se Rilindjes Kombetare Shqiptare. Muzeu gjendet ne lagjen Kala ne nje shtepi karakteristike te saj ku lindi dhe u rrit ky personalitet. Pas riparimit, me financime te bashkise Elbasan ne vitin 2001, muzeu është i vizitueshem.
Line 129 ⟶ 131:
kete nuk di ta them. djali im e ka fituar punimin e bakrrit që i vogël. por tani është emigrant në itali dhe kam frikë se nuk do të kthehet tek ky zanat. pasionin e familjes brez pas brezi e ka ruajtur unë ndërsa për më tej nuk di se çfarë do të ndodhë. shrpesoj që djali im ta vazhdojë dhe të kthehet në punishten e bakrrit për të mos lejuar që familja ta humbë këtë zanat me të cilin kanë jetuar disa breza familjesh. do të ishte mirë që të ruhej por është shumë e vështirë. shteti duhet të ndërhyrë që këto zanate të mos zhduken. Elbasani ka patur qindra punues të artizanatit por tani kanë mbetur shumë pak nga vazhduesit e traditës. shumë familje kanë marrë mbiemrin nga zanati që bënin por tashmë shumë familja nuk kanë asnjë vazhdues të këtyre zejeve dhe më vjen keq që gjithçka që kishim nuk vazhdohet më.
== Politika
Kryetari i bashkise eshte
Elbasani ndodhet rreth 54 km larg [[Tiranë]]s, 82 km larg [[Durrës]]it, 70 km nga pika kufitare e kalimit në Qafë Thanë, 135 km nga qyteti i [[Korça|Korçës]], etj.
== Arsimi ==
Në Elbasan funksionojnë shumë institucione të arsimit parashkollor, nëntëvjeçar e të mesëm, si dhe [[Universiteti "Aleksandër Xhuvani"]].
== Ekonomia ==
Elbasani është një
Zhvillim industrial filloi gjatë regjimit të [[Mbreti Zogu I|Zogut]] me prodhimin e duhanit dhe [[Pije alkoolike|pijeve alkoolike]], dhe arriti kulmin gjatë regjimit komunist. Qytetit ka fituar rëndësi pasi kinezet ndërtuan një fabrikë të çelikut në vitin [[1974]]. Ka pasur edhe industritë e tjera që veprojnë në qytet gjatë regjimit komunist, dhe si rezultat qyteti tani vuan nga ndotja.▼
▲Zhvillim industrial filloi gjatë regjimit të [[Mbreti Zogu I|Zogut]] me prodhimin e duhanit dhe [[Pije alkoolike|pijeve alkoolike]], dhe arriti kulmin gjatë regjimit komunist. Qytetit
== Shiko edhe ==
Line 199 ⟶ 167:
{{Qarku i Elbasanit}}
{{AL-Vendbanime}}
[[Kategoria:Elbasan|*]]
[[Kategoria:Qytete në Shqipëri]]
Line 217 ⟶ 185:
[[es:Elbasan]]
[[et:Elbasan]]
[[fa:الباسان]]
[[fi:Elbasan]]
| |||