Wikipedia

Komuna e Ferizajt: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
→‎Të tjera: USHTRIAQ
U largua krejt përmbajtja e artikullit
Rreshti 1:
{{Ky artikull|Ky artikull merret me '''Komunën Ferizaj'''. Për artikullin [[Ferizaj]] shiko në fletën përkatëse.}}
<!-- Fillimi i tabeles -->
{{Qytete|
emblema = logo_ferizaj.jpg |
vendndodhja = Ferizaj 2006.PNG |
sheshi = ferizaj1.jpg|
popullsia = 145.000 |
dëndësia = 201.3 |
sipërfaqja = 720 |
cilishtet = [[Kosova]] |
cilirrethe = [[Ferizaji]] |
adresaekuvendit = [[?]]|
numriipostes = 70000 |
prefiksi = 0381 290 |
faqezyrtareekuvendit = [http://www.ferizaj-komuna.org KK Ferizaj] |
kryetarimomental = [[Kryetarët e Ferizajit|Faik Grainca]] |
partiaudheheqese = [[LDK]] |
shënim = |
}}
<!-- fundi i tabeles -->
 
'''Komuna e Ferizajt''' është njësi administrative në pjesën jugore të pjesës qendrore të [[Kosova|Kosovës]] me qendër në [[Ferizaj]]. Komuna e Ferizajt është një udhëkryq i rëndësishëm, nëpër të cilin kalojnë rrugët kryesore lindje-perëndim dhe veri-jug. Nëpër këtë qytet kalojnë rrugët kryesore magjistrale që shkojnë edhe jashtë Kosovës. Ferizaji është një qytet relativisht i ri. Ka filluar të zhvillohet prej vitit [[1873]], kur këtu u ndërtua hekurudha dhe stacioni hekurudhor. Në atë kohë këtu ekzistonte një han (bujtinë), pronar i të cilit ka qenë Feriz Shashivari. Ferizaj e ka marrë emrin sipas pronarit të këtij hani.
 
== Pak histori ==
Qyteti i Ferizajt, është vedbanim relativisht i ri. është një ndër qendrat më të reja të Kosovës, andaj ekonomia e këti qyteti është zhvilluar në vitet e vonshme.
 
Një ndër faktorët më të rëndësishëm nga e kaluara historike për formimin e qytetit të Ferizajt dhe të zhvillimint ekonomik të tijë, është padyshim ndërtimi i vijës hekurudhore (1873) dhe stacionit hekurudhorë, linjë kjo shumë e rëndësishme për transportimin e udhëtarëve dhe të mallrave, që një kohësisht ndikoi shumë në ndryshimin e fizionomisë së vendbanimit shëndrruar atë në qytet.
 
Zanafilla e ekonomisë së qytetit tonë fillon me disa veprimtari, kryesisht zejtare dhe tregtare. Kështu p.sh në vitin 1900, Ferizaj nga 400 shtëpi sa kishte në atë kohë, 200 prej tyre ishin dyqane. Përveq fabrikës së tjegullave, të gjitha ndërrmarrjet tjera që egzistojnë në Ferizaj, janë themeluar në kohën e pas luftës së dytë botërore.
 
== Gjeografia ==
Ferizaj shtrihet në jug të pjesës qendrore të Kosovës. Paraqet një udhëkryq të rendësishëm, sepse nëpër Ferizaj kolojnë të gjitha rrugët e rendësishme që e përshkojnë Kosovën nga veriu në jug dhe nga lindja në perendim. Këto rrugë pastaj vazhdojnë edhe në shtetet fqinje dhe në rajon. Komuna e Ferizajt ka 720 km katrorë,ka gjithsejt 44 fshatra, në të cilat jetojnë gjusma e popullatës së kësaj komune.
 
Dy fshatrat më mëdha janë Gremja dhe Komogllava, në të cilat jetojnë nga 6.000 banorë. Komuna e Ferizajt ka afro 145.000 banorë ,prej tyre gjysma jetojnë në qytet dhe gjysma në fshatra. Nga komunitetet tjera jetojnë rreth 3700 banorë, kryesisht Ashkalinjë,Romë,Goranë,Musliman,Serbë, në të cilat përbëjnë rreth 2.06% të populates.
 
== Ekonomia ==
Ferizaji sot është shëndrrruar në qendër të rëndësishme ekonomike . Sot ende funksionojnë fabrikat dhe ndërrmarrrjet e dikurshme ,të cilat ishin bazë për zhvillimin ekonomik të komunës ,siq janë Fabrika e Tubave të Qelikta ,Fabrika e Vajit , Kombinati i Drurit , Fabrika për Përpunimin e Frutave Ekzotike ,Fabrika e Tullave ,etj. Komuna kishte gjithsejt 19 ndërmarrje shoqërore . Këto ndërmarrje edhe sot funksionojnë por me vështërsi dhe presin të privatizohen .Sot,ekonomija private paraqet bartësen kryesore të zhvillimit ekonomik të komunës .Në komunën e frizajt janë të regjistruara rreth 4000 biznese , ndersa numri i të punsuarve në ekonominë private është mbi 7000 mijë dhe është më i madh se numri i të punsuarve në ekonomin shoqërore .Komuna e Ferizajt ka një pjesë malore dhe ,të mbuluar me drunjë dhe kjo paraqet një pasuri natyrore të saj .Më herët kishte me qindra hektare plantacion pemësh , por tash për shkak të rrethanave nëpër të cilat ka kaluar ,janë lanë pas dore .Në fshatrat e Ferizajt kultivohet gruri,misri,luledielli,soja,patatja etj.
 
 
 
== Demografia ==
:'''Shiko : [[Lista e ardhacakëve - Ferizaj]]'''
{|border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" width="98%%" style="clear:all; margin:5px 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; font-size:95%; empty-cells:show"
|colspan="14" align=center style="background:#778899; color:white"|'''Përbërja etnike'''
|-
|- bgcolor="#FFEBCD"
!Viti/Etnia
!Shqiptar
!&nbsp;%
!Serbë
!&nbsp;%
!Ashkali / Romë
!&nbsp;%
!Goran / Boshnjak
!&nbsp;%
!Total
|- bgcolor="#f5f5f5"
|1991 regj.<small><sup>*</sup></small> ||81,737|| 85.9 ||8,191|| 8.6|| 2,081|| 2.2 || || ||95,156
|- bgcolor="#fffaf0"
|Tetor 1999 ||92,267|| 95.1|| 26 ||0.0|| 4,700|| 4.8|| || ||96,967
|- bgcolor="#f5f5f5"
|Tani (2005) ||140,000|| 97.4 ||147|| 0.1|| 3,594|| 2.3|| 248|| 0.2 || 143,842
|-
|colspan="14" align=center style="background:#dcdcdc;"|<small>Burimi: Source: 1991 Republika Srbija – “Others” included Montenegrins, Gorani, Croats, Yugoslavs, and Turks. 1999 from municipal data added to information provided by minority communities and estimates of Kosovo Albanians (which might include other groups as well). Current figures were received from the municipality and estimates provided by the minority communities. (*.) It is noted that the 1991 census was highly politicised and is thus unreliable..<br>Ref: [[OSCE]] ([http://www.osce.org/documents/mik/2005/12/1205_en.pdf PDF]/[http://www.osce.org/documents/html/pdftohtml/1205_en.pdf.html HTML]) </small>'''
|}
 
==Kultura==
Para masave të dhunëshme serbe të viteve [[1990]]-[[1999]], komuna e Ferizajt ka pasur 7 [[biblioteka publike]] me 60.565 [[libra]]. Biblioteka kryesore ka pasur 30. 913 libra, derisa degët në Graçkë, Kamogllavë, Talinoc të Muhaxherëve, Nerodime, Babush dhe Shtërpcë kanë pasur 29.525 libra, por pas [[Lufta e Kosovës|luftës]] bibliotekat dhe koleksionet e librave duke përfshirë edhe ndërtesat dhe inventarin kanë qenë shkatërruar. Për pasojë, kjo komunë tash ka vetëm 5 biblioteka me gjithësejt 26. 352 libra. Dy bibliotekat në Nerodime dhe Babush dhe 34. 213 libra kanë qenë shkatërruar.
 
== Personalitete ==
...
Zekerja Shaqiri - futbollist
Arlind Sylejmani - biznesmen
7me7 - grup rock
kthjellu - rock group
 
== Politika ==
...
*LPK
 
==Të tjera==
 
* Telekomunikacioni
* Transporti
* Ushtria
* Pushime
 
== Shiko dhe këtë==
* [[:Category:Ferizaj:Foto|Foto galeria]]
 
==Burim i të dhënave==
* <small>Dokumente të [[OSCE]]-së të gjetura në internet në vitin [[2006]], për profilet e komunave të Kosovës: [http://www.osce.org/documents/mik/2005/12/1205_en.pdf mik/2005/12/1205_en.pdf]</small>
* <small>Dokumente të [[Rrjeta Elektronike e Organizatave Mjedisore Kosovare|Rrjetës Elektronike të Organizatave Mjedisore Kosovare]] - Sharri.net [[2006]]: [http://www.sharri.net/admin/editor/downloads/komunat/ferizaj.pdf ferizaj.pdf]</small>
* <small>Dokumente të [[Posta dhe Telekomi i Kosovës|Postës dhe Telekomit Kosovës]] të gjetura në internet [[2006]]:[http://www.ptkonline.com/web/site/index.php?CatId=8&PageId=15&language=0 KodePostare.pdf]</small>
* <small>Dokumente të Misionit të Bibliotekës së Kosovës të gjetura në internet në vitin [[2006]]: Raporti i IFLA-s/FAIFE-së, prill 2000: [http://www.ifla.org/faife/faife/kosova/koan3alb.htm Anex 3]
</small>
== Lidhje të jashtme ==
*[http://www.ferizaj-komuna.org KK Ferizaj]
*[http://www.komunat-ks.net/eng/html/index.php Association of Kosovo Municipalities] - Asociacioni i Komunave të Kosovës
* [http://www.ferizaj.net/html/ Ferizaj net]
----
*[http://www.osce.org/documents/mik/2005/12/1205_en.pdf OSCE Profile of Ferizaj .pdf]
*[http://www.osce.org/documents/html/pdftohtml/1204_en.pdf.html OSCE Profile of Ferizaj .html]
*[http://www.sharri.net/admin/editor/downloads/komunat/ferizaj.pdf Rrjeta Elektronike e Organizatave Mjedisore Kosovare - Ferizaj] - sharri.net
*[http://www.iom.ipko.org/Projects/kdserhs/index.htm Organizata Internacionale e emigrimit]
*[http://www.ifla.org/faife/faife/kosova/kosorepo.htm#_Toc480784381 IFLA - International Federation of Library Associations and Institutions] - raport para dhe pas luftës - anglisht
----
 
{{KO-gjeo-cung}}
{{Kosova}}
{{Kosovë}}
 
<!-- Kategorizim dhe interwiki -->
 
[[Category:Ferizaj|*]]
[[Category:Qytete në Kosovë|Ferizaj]]
 
[[bs:Ferizovići]]
[[de:Uroševac]]
[[en:Uroševac]]
[[sv:Ferizaj]]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Komuna_e_Ferizajt"