Wikipedia

Vehbi Dibra: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
No edit summary
No edit summary
Rreshti 1:
{{Biografia-Box
{{Faqe e palidhur|data=shtator 2012}}
|Emri Mbiemri = Vehbi Agolli (Dibra)<br>Nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë
{{merge|Myfti Vehbi Dibra}}▼
|FOTO = [[Figura:Vehbi Dibra portret nga Arben Morina.jpg|250px]]
Komentuesi më i mirë i Kur’anit më gjuhën shqipe, Kryetari i parë i Parlamentit, Kryetari i Parë i Komunitetit Mysliman, dijetari i madh.
|Emri = Vehbi
|Mbiemri = Dibra
|Emri Alt =
|Prof =
|DL = [[12 mars]] [[1867]]
|VL = [[Dibër]]
|DV = [[24 mars]] [[1937]]
|VV = [[Tiranë]]
|Nacion = [[Shqiptar]]
|}}
'''Haxhi Vehbi Agolli''' (Dibra), ([[12 mars]] [[1867]]-[[24 Mars]] [[1937]]) ishte klerik dhe aktivist politik shqiptar, [[Nënshkruesit e Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë|nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë]], Kryetari i parë i Parlamentit të Shqipërisë, Kryetari i parë i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.
 
'''Haxhi Vehbi Agolli''' ([[Dibra]]) lindi në Dibër të Madhe me [[12 mars]] [[1867]]. I ati i tij, Ahmet Agolli, ishte Myfti i Dibrës së Madhe. Mësimet fillestare dhe ato të mesme i kreu në Dibër, ndërsa studimet e larta në Stamboll. Pas kryerjes së studimeve teologjike dhe specializimit në fushën e filozofisë islame, logjikës, shkencave juridike etj, emërohet myfti i Dibrës, detyrë që e ushtroi deri më [[1912]]. Në vitin [[1909]] merr pjesë në Kongresin e Dibrës, ku u zgjodh kryetar i tij. Më [[1912]] shkon delegat në Kuvendin Historik të Vlorës, ku zgjidhet kryetar i Pleqësisë (Senatit) (Organ konsultativ në ndihmë të Qeverisë së Përkohshme të Vlorës), zëvendësonte Ismail Qemalin kur ai mungonte, por nuk ishte zv.kryeminister.
 
==Veprimtaria politike==
Zotëronte arabishten dhe osmanishten. Haxhi Vehbi Dibra u emërua myfti i Shqipërisë pas shpalljes së Pavarësisë, e më pas në [[1923]] në Kongresin e Parë Mysliman u zgjodh kryetari i parë i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Gjatë kësaj kohe Komuniteti Mysliman zgjidhi shumë çështje. Sistemoi të gjitha pronat e vakëfeve, i evidentoi këto me dokumentacionin përkatës të përpiktë, normalizoi shërbimin fetar në qytete e fshatra, realizoi një varg reformash centralizuese, sidomos në drejtim të vartësisë së faltoreve dhe kuadrove, ai hodhi edhe idenë për formulimin e statutit.▼
Më 1909 mori pjesë në [[Kongresi i Dibrës|Kongresin e Dibrës]] ku u zgjodh kryetar i Kongresit.<ref name="HSH Ak.Shk">[http://www.shqiperia.com/lajme/lajm/nr/372/Kongresi-i-Dibres-(23-29-korrik-1909) Historia e Shqiperise sipas Akademise se Shkencave te Shqiperise]</ref> Më 1912, mori pjesë në Kuvendin e Vlorës, si përfaqësues i Dibrës firmoi vendimin e pavarësisë me siglën në turqisht “''Vehbi Dibra''”.<ref>{{cite book |title=Entstehung und Ausbau der Königsdiktatur in Albanien, 1912–1939 |last= Schmidt-Neke|first=Michael |year=1987 |publisher=Oldenbourg Verlag |isbn=3-486-54321-0 |page=320 |url=http://books.google.com/books?id=vpIFsca3lKYC&pg=PA320&dq=%22Dhimit%C3%ABr+Ilo%22&hl=en&ei=DaPtS6mcKMG88gbUw9j9Cg&sa=X&oi=book_result&ct=book-thumbnail&resnum=2&ved=0CC0Q6wEwAQ#v=onepage&q&f=false |ref=Schmidt-Neke }}</ref>
 
Haxhi Vehbi Dibra u zgjodh kryetar i Pleqësisë si dhe nënkryetar i qeverisë. Në vitin 1913, Qeveria e Përkohshme e Vlorës e ngarkon me detyrën e Myftiut të Përgjithshëm të Komunitetit Mysliman Shqiptar të mbarë Shqipnisë. Në vitin 1916 ngarkohet me detyrën e Kryetarit të Gjyqit të Lartë të Sheriatit.
NëHaxhi planinVehbi politikAgolli te Haxhi Vehbiu gjejmëishte një propagandist tëi shkëlqyer, që punonte gjithmonë për mbarëvajtjen e kombit e të atdheut. Në unitetin dhe bashkimin e gjithë shqiptarëve shihte të vetmen rrugë për të siguruar të ardhmen tonë. Ai do të thoshte në Kuvendin Kombëtar të Vlorës më [[28 nëntor]] [[1912]] se "Kristiani e myslimani janë vëllezër shqiptarë të pandarë". "Armikut të atdheut i pritet hovi e guximi në qoftë se na shef të bashkuar e të lidhur për një qëllim të naltë". "Naltësimi e përparimi i një vendi varet në sigurimin e qetësisë së brendshme. Atje ku mungon qetësia, nuk mund të përparojë industria, tregtia e burimet e tjera ekonomike që e lumturojnë një popull".▼
 
==Veprimtaria Fetare==
▲ZotëronteHaxhi Vehbi Dibra zotëronte arabishten dhe osmanishten. Haxhi Vehbi DibraAi u emërua myfti i Shqipërisë pas shpalljes së Pavarësisë, e më pas në [[1923]] në Kongresin e Parë Mysliman u zgjodh kryetari i parë i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Gjatë kësaj kohe Komuniteti Mysliman zgjidhi shumë çështje. Sistemoi të gjitha pronat e vakëfeve, i evidentoi këto me dokumentacionin përkatës të përpiktë, normalizoi shërbimin fetar në qytete e fshatra, realizoi një varg reformash centralizuese, sidomos në drejtim të vartësisë së faltoreve dhe kuadrove, ai hodhi edhe idenë për formulimin e statutit.
 
Komuniteti që fitoi njohjen juridike, filloi të botojë revistën e përmuajshme "Zani i Naltë". Ai ndikoi në hapjen e "Medresesë së Naltë" në Tiranë. Në këtë mënyrë autoriteti i Komunitetit Mysliman Shqiptar u rrit shumë dhe vendosi lidhje me shumë vende islame. Më [[1935]] H. V. Dibra shkon për herë të dytë në Qabe, ku u afirmua si një dijetar islam i kohës.
Line 14 ⟶ 32:
 
Në komentin që i bënte Haxhi Vehbiu disa citateve Kur’anore thoshte: "Me zgjedhë të aftin e të meritueshmin dhe me e vu në krye të detyrës, e pastaj ky me veprue e me gjykue me arsye, me drejtësi..."
 
▲Në planin politik te Haxhi Vehbiu gjejmë një propagandist të shkëlqyer, që punonte gjithmonë për mbarëvajtjen e kombit e të atdheut. Në unitetin dhe bashkimin e gjithë shqiptarëve shihte të vetmen rrugë për të siguruar të ardhmen tonë. Ai do të thoshte në Kuvendin Kombëtar të Vlorës më [[28 nëntor]] [[1912]] se "Kristiani e myslimani janë vëllezër shqiptarë të pandarë". "Armikut të atdheut i pritet hovi e guximi në qoftë se na shef të bashkuar e të lidhur për një qëllim të naltë". "Naltësimi e përparimi i një vendi varet në sigurimin e qetësisë së brendshme. Atje ku mungon qetësia, nuk mund të përparojë industria, tregtia e burimet e tjera ekonomike që e lumturojnë një popull".
 
Si mendimtar dhe bartës i vizionit të islamit ndër shqiptarët, Haxhi Vehbiu kuptoi qartë problemet dhe vështirësitë para të cilave gjendej Komuniteti Mysliman Shqiptar, të cilin ai e kryesonte. Ai kuptoi se islami në Shqipëri duhej t’i hynte një rruge të re për të vazhduar misionin dhe rolin e tij mirëbërës e civilizues në ndërtimin e të ardhmes së atdheut. Ai theksonte se: "Injorancën s’mund ta justifikojmë me pleqërinë tonë, as me mungesën e shkollave në atdheun tonë... pse jemi urdhnue për të studiue deri kur të vdesim, jemi urdhnue me udhtue deri në vendet më të largëta për të studiue". Sipas tij trashëgimia islame e mbetur prej të parëve duhej të bëhej e vazhdueshme në mënyrë që të barazohej me arritjet moderne, "duke i shtyrë kufijtë e diturisë në horizonte me të largëta se ç’kanë parafytyruar teologët dhe dijetarët e parë të trevave tona".
Line 21 ⟶ 37:
Haxhi Vehbi Dibra lindi në vitin 1867 dhe ndërroi jetë në Tiranë në vitin 1937. I lindur në Dibër të Madhe, në një familje të nderueme, në familjen e Agollëve, të njohur për veprimtari fetare dhe atdhetare, ishte djali i Ahmed Efendi Agollit, hoxhë i respektuar, Myfti i Dibrës së Madhe.
 
== Krijimtaria ==
Mësimet fillestare dhe ato të mesme i kreu në Dibër, ndërsa studimet e larta në Stamboll, ku përveç studimeve fetare, merrej edhe me veprimtari atdhetare-kombëtare… Pas diplomimit, menjëherë kthehet nga Stambolli në Dibër, ku u emërua Myfti.
Përveç këtyre detyrave mepolitike shumëdhe rëndësi, me shumë përgjegjësifetare, Haxhi Vehbi Dibra është marrë edhe me krijimtari. ▼
 
=== Veprimtaria e tij për Shqipëri ===
 
Në vitin 1908, mori pjesë në Kongresin e Manastirit…
Në vitin 1909, mori pjesë në Kongresin e Dibrës, ku u zgjodh kryetar i Kongresit.
 
Në vitin 1912, mori pjesë në Kuvendin e Vlorës, në Ditën e Flamurit, Ditën e Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë, me 28 Nëntor, ishte përfaqësues i Dibrës…
Në Qeverinë e Parë të Shqipërisë, Haxhi Vehbi Dibra zgjidhet Kryetar i Pleqësisë, zgjidhet edhe nënkryetar i Qeverisë.
 
Kur Ismail Qemali për ndonjë arsye, mungonte, ishte Haxhi Vehbi Dibra që e zëvendësonte…
Në vitin 1913, Qeveria e Përkohshme e Shqipërisë e ngarkon Haxhi Vehbi Dibrën me detyrën e Myftiut të Përgjithshëm të Komunitetit Mysliman Shqiptar të mbarë Shqipërisë.
 
Në vitin 1916, nuk qe e rastit kur ngarkohet me detyrën e Kryetarit të Gjyqit të Lartë të Sheriatit…
Në vitin 1923, Haxhi Vehbi Dibra u zgjodh Kryetar i Kongresit të Parë të Muslimanëve Shqiptarë.
Në vitin 1924, ishte Haxhi Vehbi, ai që e përuroi Medresenë e Naltë në Tiranë.
 
▲Përveç këtyre detyrave me shumë rëndësi, me shumë përgjegjësi, Haxhi Vehbi Dibra është marrë edhe me krijimtari.
Ka shkruar, ka botuar shumë punime, studime, krijime e përkthime, që janë botuar në shtypin e kohës, kryesisht në revistën "Zani i Naltë", që botohej në Tiranë prej muajit tetor [[1923]] deri në prill [[1939]].
 
Rreshti 45:
Janë të shënuara, kanë mbetur të paharruara, fjalët e Haxhi Vehbi Dibrës në Kuvendin e Vlorës, në Ditën e Flamurit, në ditën e Shpalljes së Pavarësisë, me 28 Nëntor 1912, ku, ndër të tjera, tha: "Kristiani e myslimani janë vëllazën shqiptarë të pandarë."
 
Haxhi Vehbi Dibra u nda nga kjondërroi jetë, kaloi në jetën e vërtetë, memë [[24 Mars]] [[1937]], në moshën 70 vjeçare, duke lënë gjurmë të pashlyeshme ne historine shqiptare.
 
==Shiko edhe==
[[Nënshkruesit e Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë]]
 
==Burime informacioni==
{{reflist}}
 
[[Kategoria:Nënshkruesit e Deklaratës së Pavarësisë]]
[[Kategoria:Biografi shqiptarësh]]
[[Kategoria:Klerikë shqiptarë]]
[[Kategoria:Përkthyes shqiptarë]]
[[Kategoria:Lindje 1867]]
[[Kategoria:Vdekje 1937]]
 
[[bg:Вехби Аголи]]
▲{{merge|Myfti [[en:Vehbi Dibra}}]]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Vehbi_Dibra"