|
nani e lanit e dua se jam shqipetar
'''Lufta e pare Ballkanike''' filloi në vitin [[1912]]. Shkaku ishte përzënia e [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] nga Shtetet e Ballkanit. Këtë aleance e bëri [[Serbia]], [[Bullgaria]], [[Greqia]] dhe [[Mali i Zi]]. Ata i bene sulme të rufeshme Perandorisë Osmane dhe ariten ta përzënë Perandorinë Osmane. Pas Perandorisë Osmane në plan erdh ndarja e [[Maqedonia|Maqedonisë]] dhe [[Shqipëria|Shqipërisë]].
Tensionet në mesin e vendeve të Ballkanit mbi aspiratat e tyre rivale në krahinat e Rumelise osmane të kontrolluar, pikërisht Lindore Roumelia, Traki dhe Maqedoni, ulur disi pas ndërhyrjes së Fuqive të Mëdha në mesin e shekullit të 19-të, që synon sigurimin e mbrojtjes të dy më të plotë për Shumica krahinat 'të krishterë dhe ruajtjen e status quo. Nga 1867, Serbia dhe Mali i Zi kishin siguruar pavarësinë e tyre, e cila u konfirmua nga Traktati i Berlinit një dekadë më vonë. Por pyetja e realizueshmërisë të sundimit osman u rigjallërua pas Revolucionit të Turqeve te rinj ne korrik 1908 detyron Sulltanin për të rivendosur kushtetutën e pezulluar osmane, dhe zhvillimet e rëndësishme në vitet 1909-1911.
aspiratat e Serbisë drejt Bosnje-Hercegovinës u tërhoqën nga aneksimi austriak te provincës në tetor 1908. Serbët pastaj përqendruan vëmendjen e tyre në jug për zgjerim. Pas aneksimit turqit e rinj u përpoqën për të nxitur popullsinë myslimane të Bosnjes për të emigruar ne Perandorine Osmane. Këta emigrantë ishin vendosur nga autoritetet otomane në ato rrethe e në veri të Maqedonisë, ku popullsia muslimane është e dobët. Eksperimentet ishin shkatërruese. Ato elemente të popullsisë të cilat mund të jenë të detyruar të emigrojnë janë konsideruar kryesisht të paditur, te padisiplinuar, fanatik, dhe ekonomikisht te pavlefshëm. Prania e tyre në Kosovë dhe në veri të Maqedonisë provuar të jetë një katastrofë për Perandorine që ata të bashkuar lehtë me popullsinë ekzistuese të muslimanëve shqiptarë në serinë e kryengritjeve shqiptare para dhe gjatë pranverës së 1912. Këto revolucionarë mysliman ishin të shoqëruar nga disa prej trupave osmane, që kishin qenë të veprojnë kundër tyre, kryesisht me origjinë shqiptare. Në maj 1912 revolucionarët shqiptarë, pas drejtimit të automjetit nga osmanët nga Shkupi e vazhdueshm drejt Manastirit duke i detyruar osmanët të njohë rajonet e shtrira në Ballkanin perëndimor si shqiptar, në qershor 1912. Për Serbinë kjo është konsideruar gjithashtu problematike. Pas shpresat e saj të zgjerimit veriore u mbyllën për shkak të aneksimit të Austrisë e Bosnja tani gjendet ne drejtim të fundit të zgjerimit të jetë e mundur edhe për shkak të mbylljes krijimin e Shqipërisë si një shtet. Për Serbinë kjo do të thoshte një luftë kundër kohës për të shmangur krijimin e shtetit shqiptar.
Orarin e krijimit të Lidhjes së Ballkanit tregon se të kuptuarit në rritje paraluftës ndërmjet Serbisë dhe Bullgarisë vazhdoi paralelisht me suksesin e kryengritjes shqiptare, duke e bërë kryengritjen e çështjes shkak pas marrëveshjes serbo-bullgare dhe për këtë arsye Luftërave Ballkanike. Nga ana tjetër, Bullgaria ka përdorur kohën e favorshme per te detyruar Serbinë që do të vij për të kompromiseve shumë të dhimbshme në lidhje me aspiratat e saj në drejtim të Vardarit të Maqedonisë, sepse partia nën presion të kohës ishte Serbia [9]. Marrëveshjen me kusht që në rast të një lufte fitimtare kundër Osmanëve, Bullgaria do të merrte të gjitha tokat e Maqedonisë në jug të linjës Kriva-Palanka Ohër. zgjerimi i Serbisë në veri të kësaj linje, duke përfshirë edhe Kosovën, dhe se në bregdetin e detit Adriatik në perëndim. Kjo përfshin gjysmën veriore të Shqipërisë moderne, duke i dhënë akses Serbisë në det. Në qoftë se Serbia synon nderin e traktatit, atëherë ajo kishte shitur Maqedoninë për të blerë Shqipëri.
|
