|
Nektari është burimi kryesor i karbohidrateve të cilin bletët e shndrrojnë në sheqer, glukozë dhe fruktozë.
Mjalti përmban mbi 15% [[uji|ujë]], bletët në zgjua e mbulojnë me [[dylli|dyll]] i cili e mbron nga lagështia dhe prishja. Mjalti gjithashtu përmban [[minerale]], [[aminoacide]], acide organike si p.sh acidi i thneglës, acidi i mollës, acidi i limonit dhe pigmente pastaj derivate të klorofilit dhe komplekse të vitaminës B. Mjalti i malit që ka ngjyrë të errët përmban 13 herë më shumë minerale se mjalti i luleve është i pasur me hekur.
Vlera e mjaltës është, jo në sasinë e tepërt të sheqernave (76% karbohidratet) , por në efektet e tij biologjike, p.sh. mikroelemente, enzimat dhe fermentet. Thuaja në asnjë ushqim që ne e përdorim, nuk ka përbërje më biologjikisht të freskëta si në mjaltë. Bioefektet, enzimat dhe materiet eterike ruhen më se miri në mjaltë. Mjalti me ligje ndërkombëtare trajtohet si ushqim i zakonshëm, sidomos mjaltin e konsiderojnë si ëmbëlsire ose produkt me të cilën bëhen ëmbëlsirat shtëpiake ose industriale. Historia antike thotë se mjaltin e kanë përdorur zotat e atëhershëm ose njerëzit e shenjt dhe nënkupton ushqimin specifik dhe të rrallë, kurse filozofet e vjetër edhe inteligjenca njerëzore e kanë përdorur si ushqim delikates dhe si ushqim shërues. Nga historia mësojmë se mjalti është përdor si ushqim delikates, si ëmbëlsire dhe si ilaç. Në të vërtet, mjaltin mund ta përdorim si të duam e më e rëndësishmja është që në të kemi dobi nga ky produkt i mrekullueshëm.
==Interesi i industrisë dhe i politikës nga mjalti==
Vlera superiore e mjaltës është, jo në sasinë e tepërt të sheqernave (76% karbohidratet) , por në efektet e saje
biologjike, p.sh. mikroelemente, enzimat dhe fermentet. Thuaja në asnjë ushqim që ne e përdorim, nuk ka përbërje më biologjikisht të freskëta si në mjaltë. Bioefektet, enzimat dhe materiet eterike ruhen më se miri në mjaltë. Mjalti me ligje ndërkombëtare trajtohet si ushqim i zakonshëm, sidomos mjaltin e konsiderojnë si ëmbëlsire ose produkt me të cilën bëhen ëmbëlsirat shtëpiake ose industriale.
Historia antike thotë se mjaltin e kanë përdorur zotat e atëhershëm ose njerëzit e shenjt dhe nënkupton ushqimin specifik dhe të rrallë, kurse filozofet e vjetër edhe inteligjenca njerëzore e kanë përdorur si ushqim delikates dhe si ushqim shërues.
Nga histori mësojmë se mjalti është përdor si ushqim delikates, si ëmbëlsire dhe si ilaç. Në të vërtet, mjaltin mund ta përdorim si të duam e më e rëndësishmja është që në të kemi dobi nga ky produkt i mrekullueshëm.
Rekomandohet që mjalti të konsumohet sa më shumë, që të ketë vende punë dhe fitim sa më të madh, ku ndërkohe bletari i rrit rendimentet bujqësore shumëfish: bletari përfiton nga mjalti, bujqit përfitojnë nga prodhimet bujqësore, kurse ekonomia politike e ka përfitimin e përgjithshëm. Pushtetarët e mëhershëm kërkonin që të ketë sa më shumë prodhim të mjaltës, po ashtu edhe sa më shumë konsumues, kjo nënkupton që edhe politika e sotshme kërkon të njëjtën gjë. Mbretërit dhe të pasurit e kanë përdorur (dhe e përdorin) si ushqim delikates (për kënaqësi shpirtërore), kurse në anën tjetër dijetaret e kanë përdorur (dhe e përdorin) si ushqim shërues. Cilin nga këta shembuj duhet ta zgjidh sot njeriu? P.sh.: për përfitime ekonomike, për shije delikates - si ëmbëlsire, apo si ilaçe për mjekime. Me siguri gjeja më e rëndësishme është për shërim, për mjekim, pra për ilaç! Bletarët mendojnë se duhet të behet propagande që të shitet dhe prodhohet sa ma shumë, e unë (autori i këtyre shënimeve) mendoj se është ide e gabuar, sepse në ketë rast, bletarët në mënyrë të vazhdueshme koncentrohen në prodhimin e sasisë më të madhe të mjaltës, e jo në cilësinë e mjaltës. Kur të ka sasi të madhe çmimi i mjaltës është më i ultë dhe kualiteti i saj më i dobët. Sa ma shumë që përdoret mjalti për kënaqësi si lloj ëmbëlsire, aq më shumë prishet cilësia e tij, si çdo ushqim tjetër që konsumohet në tërë boten në këtë rrafsh. Mirë është që mjalti të përdoret si ilaç e jo vetëm si ushqim. Nuk është mirë vetëm ta mbushim barkun, por është mirë të kemi dobi shëruese nga mjalti. Një prej dijetareve dhe filozofeve të kombit si dhe shumë filozof të njerëzimit kanë thënë se mjalti përmban në vete gjysmën e medicinës botërore, element që edhe ekzistojnë padyshim në mjaltë, siç janë substancat më të rëndësishme të njeriut: fermentet dhe enzimat, elementet dhe mikroelementet, përfshirë të gjitha llojet e vitaminave. Pastaj sheqernave (sakarozë, fruktozë, glukozë), si dhe materiet kimike (kalium) dhe efektet biologjike (bioefektete). Substancat më të rëndësishme të njeriut gjenden në mjaltë dhe ruhen më se miri (në mjaltë këto substanca të rëndësishme ruhen me vite të tëra). Në ushqimet e përditshme nuk mund të ruhen sikur në mjaltë.
'''Interesi i industrisë dhe i politikës nga mjalti'''
Rekomandohet që mjalti të konsumohet sa më shumë, që të ketë vende punë dhe fitim sa më të madh, ku ndërkohe bletari i rrit rendimentet bujqësore shumëfish: bletari përfiton nga mjalti, bujqit përfitojnë nga prodhimet bujqësore, kurse ekonomia politike e ka përfitimin e përgjithshëm.
Pushtetarët e mëhershëm kërkonin që të ketë sa më shumë prodhim të mjaltës, po ashtu edhe sa më shumë konsumues, kjo nënkupton që edhe politika e sotshme kërkon të njëjtën gjë.
Mbretërit dhe të pasurit e kanë përdorur (dhe e përdorin) si ushqim delikates (për kënaqësi shpirtërore), kurse në anën tjetër dijetaret e kanë përdorur (dhe e përdorin) si ushqim shërues.
Cilin nga këta shembuj duhet ta zgjidh sot njeriu? P.sh.: për përfitime ekonomike, për shije delikates - si ëmbëlsire, apo si ilaçe për mjekime. Me siguri gjeja më e rëndësishme është për shërim, për mjekim, pra për ilaç!
Bletarët mendojnë se duhet të behet propagande që të shitet dhe prodhohet sa ma shumë, e unë (autori i këtyre shënimeve) mendoj se është ide e gabuar, sepse në ketë rast, bletarët në mënyrë të vazhdueshme koncentrohen në prodhimin e sasisë më të madhe të mjaltës, e jo në cilësinë e mjaltës.
Kur të ka sasi të madhe çmimi i mjaltës është më i ultë dhe kualiteti i saj më i dobët. Sa ma shumë që përdoret mjalti për kënaqësi si lloj ëmbëlsire, aq më shumë prishet cilësia e tij, si çdo ushqim tjetër që konsumohet në tërë boten në këtë rrafsh. Mirë është që mjalti të përdoret si ilaç e jo vetëm si ushqim. Nuk është mirë vetëm ta mbushim barkun, por është mirë të kemi dobi shëruese nga mjalti.
Një prej dijetareve dhe filozofeve të kombit si dhe shumë filozof të njerëzimit kanë thënë se mjalti përmban në vete gjysmën e medicinës botërore, element që edhe ekzistojnë padyshim në mjaltë, siç janë substancat më të rëndësishme të njeriut: fermentet dhe enzimat, elementet dhe mikroelementet, përfshirë të gjitha llojet e vitaminave. Pastaj sheqernave (sakarozë, fruktozë, glukozë), si dhe materiet kimike (kalium) dhe efektet biologjike (bioefektete). Substancat më të rëndësishme të njeriut gjenden në mjaltë dhe ruhen më se miri (në mjaltë këto substanca të rëndësishme ruhen me vite të tëra). Në ushqimet e përditshme nuk mund të ruhen sikur në mjaltë.
'''==Përbërja e Mjaltës''' ==
Në mjaltë ka: 76% karbohidrate (këto janë sheqerna të luleve dhe të pemëve), 18 deri 20 % janë ujë , 2 deri në 4 % janë elemente të rëndësishme që i duhen njeriut. Pikërisht për këto elemente mjaltin e konsiderojmë shumë të rëndësishëm për shëndetin e njeriut. Si krahasim të elementeve të mjaltës, në një kg (1000 gr.), gjinden afro 30-40 gr. substanca shëruese të cilat mjekësia i quan fermente enzime, koenzime, bioefekte, elemente dhe mikroelemente, sheqerna të fryteve etj. Kjo na jep të kuptojmë se në ushqimet e përditshme shumë më pak gjenden elementet që i ka mjalti. 3 deri 4 % të substancave të mjaltës gjenden në një kg mjaltë, kurse në ushqime tjera ky 3 deri në 4 % i elementeve të mjaltës, duhet të përfitohet nga shumë e shumë kilogram!
===Si ta përdorim mjaltin?=
Mjaltin nuk bën ta gëlltisim si çajin, ujin, kosin apo si ushqime tjera, por mjaltin e mbajmë në gojë, sikur të jetë djathë apo buke. Sa më gjatë që e mbajmë në gojë, aq më shpejtë depërton në gjak, dhe në këtë raste, na shërben si materie shëruese biologjike. Mjalti, sa më gjatë që tretet në gojë përmes gjëndrave pështymore, aq më efektive është për shëndetin e njeriut. Nëse mjalti pihet apo gëlltitet, pa e mbajtur në gojë, kalon direkt në lukth, ku lukthi i ka materiet për tretjen e ushqimit dhe drejtpërsëdrejti dobësohen efektet biologjike, sidomos enzimat dhe mbesin vetëm materiet dhe karbohidratet (sheqernat) që për shëndetin e njeriut munde të jenë të tepërta.
Në mjaltë ka: 76% karbohidrate (këto janë sheqerna të luleve dhe të pemëve), 18 deri 20 % janë ujë , 2 deri në 4 % janë elemente të rëndësishme që i duhen njeriut.
Pikërisht për këto elemente mjaltin e konsiderojmë shumë të rëndësishëm për shëndetin e njeriut .
Si krahasim të elementeve të mjaltës, në një kg (1000 gr.), gjinden afro 30-40 gr. substanca shëruese të cilat mjekësia i quan fermente enzime, koenzime, bioefekte, elemente dhe mikroelemente, sheqerna të fryteve etj.
Kjo na jep të kuptojmë se në ushqimet e përditshme shumë më pak gjenden elementet që i ka mjalti.
3 deri 4 % të substancave të mjaltës gjenden në një kg mjaltë, kurse në ushqime tjera ky 3 deri në 4 % i elementeve të mjaltës, duhet të përfitohet nga shumë e shumë kilogram!
==Sasia e të përdorurit të mjaltës==
'''Në cilat ushqime ka fermente?'''
Në radhe të pare duhet të dimë se mjalti për ke duhet të përdoret... si, sa dhe kur!
Fermentet dhe enzimat gjenden edhe në kos, vere dhe birre, por në asnjërin ushqim tjetër nuk janë më të freskëta e më të ruajtura se në mjaltë.
Po e fillojmë p.sh. për fëmijët: Fëmija prej 1 deri në 3 muajsh, mundësisht mos të ushqehet me mjaltë, sepse fëmija është në njëfarë mënyre pasiv, e në këtë rast nuk ka si ta harxhon atë energji të fortë. Por në vend të fëmijës, mjaltin është mirë ta përdor nëna e cila e ushqen fëmijën me qumështin e vetë. Derisa fëmija i vogël ushqehet kryesisht me qumështin e nënës, duhet të dihet se qumështi qoftë i nënës apo i lopës ka përmbajtje të madhe të laktozës, që nënkupton lloj sheqeri, dhe në këtë raste mjalti mund të jetë i tepërt për fëmijën e vogël dhe i mundimshëm. Sasia e tepërt e karbohidrateve (sheqernave) në organizëm të fëmijës krijon nervoz, uri dhe sëmundje të tjera (dobëson inteligjencën dhe freskinë e fëmijës). Po ashtu edhe të të rriturit ndikon negativisht sasia e tepërt e karbohidrateve (sheqernave). Fëmija i cili fillon të eci zhagas për toke apo në këmbë, organizmi i tij fillon të paraqet kërkesa më të mëdha për energji. Sistemi i tretjes aktivizohet dhe aftësohet për nevoja edhe më të mëdha të ushqimit. Mos të harrojmë, kjo vlen si për fëmijë edhe për të rritur. Ai që dëshiron të konsumoj mjaltë le të konsumoj sa të dojë, por me kusht që sheqernat tjerë mos t'i përdor fare ose t'i rralloj dukshëm. P.sh. sasinë e qumështit, ëmbëlsirave të ndryshme, pemëve të ëmbla, sheqernat që përdoren në kafe ose në çaj etj., duhet të reduktohen ose mundësisht, të mos përdoren. Nëse përdoret mjalti dhe ushqimet e tjera të ëmbla, në vend se të ketë efekt pozitiv, mund të ketë efekt negativ. Rreziqet duhet t'i zvogëlojmë e jo t'i rrisim, të keqen duhet ta zvogëlojmë e të mirën ta rrisim, kjo është motoja ime, prandaj ju lus, nëse doni dikë ta shëroni (edhe vetveten), mjaltin kurrsesi mos e përzieni me sheqerna të tjerë, sepse nuk është mirë për shëndetin e fëmijëve dhe të rriturve.
'''Si ta përdorim mjaltin?'''
Mjaltin nuk bën ta gëlltisim si çajin, ujin, kosin apo si ushqime tjera, por mjaltin e mbajmë në gojë, sikur të jetë djathë apo buke. Sa më gjatë që e mbajmë në gojë, aq më shpejtë depërton në gjak, dhe në këtë raste, na shërben si materie shëruese biologjike. Mjalti, sa më gjatë që tretet në gojë përmes gjëndrave pështymore, aq më efektive është për shëndetin e njeriut.
Nëse mjalti pihet apo gëlltitet, pa e mbajtur në gojë, kalon direkt në lukth, ku lukthi i ka materiet për tretjen e ushqimit dhe drejtpërsëdrejti dobësohen efektet biologjike, sidomos enzimat dhe mbesin vetëm materiet dhe karbohidratet (sheqernat) që për shëndetin e njeriut munde të jenë të tepërta.
Vlera superiore e mjaltës është, jo në sasinë e tepërt të sheqernave (76% karbohidratet) , por në efektet e saje biologjike, p.sh. mikroelemente, enzimat dhe fermentet. Thuaja në asnjë ushqim që ne e përdorim, nuk ka përbërje më biologjikisht të freskëta si në mjaltë. Bioefektet, enzimat dhe materiet eterike ruhen më se miri në mjaltë.
'''Sasia e të përdorurit të mjaltës'''
Në radhe të pare duhet të dimë se mjalti për ke duhet të përdoret... si, sa dhe kur!
Po e fillojmë p.sh. për fëmijët:
Fëmija prej 1 deri në 3 muajsh, mundësisht mos të ushqehet me mjaltë, sepse fëmija është në njëfarë mënyre pasiv, e në këtë rast nuk ka si ta harxhon atë energji të fortë. Por në vend të fëmijës, mjaltin është mirë ta përdor nëna e cila e ushqen fëmijën me qumështin e vetë. Derisa fëmija i vogël ushqehet kryesisht me qumështin e nënës, duhet të dihet se qumështi qoftë i nënës apo i lopës ka përmbajtje të madhe të laktozës, që nënkupton lloj sheqeri, dhe në këtë raste mjalti mund të jetë i tepërt për fëmijën e vogël dhe i mundimshëm.
Sasia e tepërt e karbohidrateve (sheqernave) në organizëm të fëmijës krijon nervoz, uri dhe sëmundje të tjera (dobëson inteligjencën dhe freskinë e fëmijës). Po ashtu edhe të të rriturit ndikon negativisht sasia e tepërt e karbohidrateve (sheqernave).
Fëmija i cili fillon të eci zhagas për toke apo në këmbë, organizmi i tij fillon të paraqet kërkesa më të mëdha për energji. Sistemi i tretjes aktivizohet dhe aftësohet për nevoja edhe më të mëdha të ushqimit.
Mos të harrojmë, kjo vlen si për fëmijë edhe për të rritur. Ai që dëshiron të konsumoj mjaltë le të konsumoj sa të dojë, por me kusht që sheqernat tjerë mos t'i përdor fare ose t'i rralloj dukshëm. P.sh. sasinë e qumështit, ëmbëlsirave të ndryshme, pemëve të ëmbla, sheqernat që përdoren në kafe ose në çaj etj., duhet të reduktohen ose mundësisht, të mos përdoren. Nëse përdoret mjalti dhe ushqimet e tjera të ëmbla, në vend se të ketë efekt pozitiv, mund të ketë efekt negativ.
Rreziqet duhet t'i zvogëlojmë e jo t'i rrisim, të keqen duhet ta zvogëlojmë e të mirën ta rrisim, kjo është motoja ime, prandaj ju lus, nëse doni dikë ta shëroni (edhe vetveten), mjaltin kurrsesi mos e përzieni me sheqerna të tjerë, sepse nuk është mirë për shëndetin e fëmijëve dhe të rriturve.
'''Ku gjenden më së shumti karbohidratet (sheqernat)?'''
Në 100 gr. oriz gjenden deri në 80 gr. karbohidrate, në 100 gr. Shpageta, po ashtu, gjenden deri në 70 gr. karbohidrate, në 100 gr. bukë gjenden deri në 50 gr. karbohidrate, në 100 gr. sheqer gjenden 100 gr. karbohidrate, në 100 gr. molle janë 12 gr. karbohidrate, në 100 gr. banane janë 20 gr. karbohidrate, në 100 gr. patate janë 15 gr. karbohidrate, po ashtu, edhe mjalti i ka në 100 gr. deri në 78 gr. karbohidrate.
Perimet tjera: Lakra, lulelakra qepa, presha, etj., kanë më se pakti karbohidrate më krahasim me pemët.
Nëse mjaltin e përdorim për shërim, automatikisht i largohemi ose i rrallojmë sheqernat tjerë, sepse sheqernat që gjenden në ushqimet të ndryshme janë më të dobëta se sheqernat e mjaltës.
'''Sa i duhen sheqernat njeriut?'''
Brenda 24 orëve njeriut i duhen afër 50-60 gr. sheqerna. Për fat të keq tradita e ushqimit njerëzor, sheqernat i konsumon shumë ma tepër se sa i duhen organizmit. Supozohet se i përdorim ndoshta edhe 70-800 gr. karbohidrate në ditë. Sipas shkencëtarëve thuhet se zhvillohen deri në 3000 sëmundje të ndryshme nga përdorimi i tepruar i sheqernave.
Hulumtimet shkencore na kanë bërë të ditur se sheqernat e tepërt (të panevojshëm) me të cilët e ngarkojmë organizmin, janë të dëmshëm, sepse organizmi detyrohet të marr masa shtesë për tu mbrojtur nga këta sheqerna të tepërt. Qelizat B, që janë të afta të krijojnë hormonet e insulinës, sterngarkohen me punë dhe shpesh herë nuk mund ta shfrytëzojnë energjinë e sheqernave.
'''Adoleshentët, të rritur dhe të moshuarit'''
==Si ta përdorim mjaltin?==
Mjaltin e përdorin sipas rregullave të mësipërme, edhe ata të cilët e përdorin për probleme shëndetësore, por dhe ata që nuk kanë probleme shëndetësore, por e përdorin si preventiv. Gjithmonë vihet si parim thelbësor, që gjatë konsumimit të mjaltës, të rrallohet konsumimi i ushqimeve tjera, kryesisht ato ushqime që përmbajnë sasi të mëdha të sheqernave si, p..sh. llojet e pemëve me koncetrim të madh sheqeri, ëmbëlsirat e kuzhinës etj. Parimi i të përdorurit të mjaltës nuk është vetëm si ilaç përmes të të ushqyerit, por, pa dilemë, mund ta përdorim edhe për kozmetik, për zbutjen e dhimbjes në rast të lëndimit të ndonjë pjese trupore si dhe për ndonjë dezinfektim p.sh. në plagë të hapura, qoftë në pjese të trupit ose të gojës.
Nëse mjaltin e përdorim vetëm me produkte biologjike siç janë: kosi, qumështi, çaji, lëngu i pemëve, etj., me këtë kombinim përfitohet ilaçi i natyrshëm pa efekte të kundërta, por mjalti, dhe të gjitha këto gjëra që i cekëm, trajtohen shumë natyrshëm, në të njëjtën kohë, edhe me barnat farmaceutike. Solucionet biologjike përdoren për ta zbutur strukturën e mjaltës që të mos jetë shumë ngjitëse dhe e mërzitshme. Mjaltin mund ta përdorim në format e dëshirueshme, pa ndonjë filozofi ose teknike shkencore - thjeshtë, p.sh. nëse është gjuri i lënduar, e marrim një rrobë leshi të dhenve, ku e qesim mjaltin, ja vejmë gjurit në pjesën e lënduar, në mënyre të thjeshtë, e lëmë ashtu një kohë që pjesa e lënduar t'i thithë materiet e mjaltës deri në substancën më të rëndësishme të trupit tonë, dhe pas disa përdorimeve e fitojmë një ndjenjë shëruese.
'''Si ta përdorim mjaltin?'''
Preferohet që ta përdorim para ushqimit ose menjëherë pas ushqimit për arsye se mjalti përmban edhe sheqerna në vete dhe mund të jetë ushqim ideal për t'i ushqyer bakteret e dhëmbëve. Menjëherë pas përdorimit të mjaltës është mirë të pastrohen dhëmbët.
'''Mjalti: kur përdoret, ku përdorët, sa përdoret, si përdoret, pse përdoret?'''
''Kur përdoret mjalti?''
Në mëngjes lyhet një risk me buke ku qitet pak gjalpë, pak mjaltë. Hahet vetëm si mjaltë, një deri në dy luge të çajit, para ushqimit ose pas ushqimit dhe, si zakonisht, duhet pastruar dhëmbët. Mjaltin e përdorim edhe kur jemi të uritur, kur punojmë kur merremi me sport, sepse është kompensim i mirë i energjisë. Natyrisht, mjalti përdore edhe si ilaç.
''Ku përdoret mjalti?''
Përdoret për varrë të hapura në trup si dhe në gojë. Mjalti përdoret si kozmetike - munde të zbutet me qumësht, me vezë, ujë apo me ndonjë lëng perimesh ose pemësh. Mjalti përdoret për çdo lloj ëmbëlsire... mjalti përdoret më së shumti në industrinë e ushqimit.
''Sa përdoret mjalti?''
Mjalti përdoret 1 deri 3 herë në ditë, varësisht prej kërkesave dhe nevojave të personit. Maksimalja në ditë është 100 gr. mesatarja është 50 gr. minimalja është 20 gr. Vlen të përmendet: sportisti e përdor ndryshe, plaku ndryshe, fëmija ndryshe dhe i sëmuri ndryshe.
Më së shumti guxon ta konsumon mjaltin sportisti dhe punëtori i cili punon shumë fizikisht - deri në 100 gr., që u cek edhe më herët, por me kusht që ëmbëlsirat tjera mos t'i përdor.
Më se paku guxon ta përdore plaku ose fëmija i vogël, sepse këta të dy lëvizin shumë pak ku kërkesat e nevojave për energji i kanë më të vogla në krahasim me sportistin dhe punëtorin.
I sëmuri, mjaltin e përdor sipas gjendjes fizike dhe peshës që e ka.
Nëse i sëmuri ka mbipeshë dhe është me diabet, mjaltin duhet ta përdor në mas shumë të kufizuar dhe të këshilluar. Ai i cili ka peshë normale dhe është i sëmure për ndonjë arsye i lejohet të përdor një
mesatare të sasisë prej 20 deri në 40 gr.
Kurse nga mjekësia e dimë se njeriut i mjaftojnë 50 deri në 60 gr. sheqerna në ditë (siç e kemi cekur në shembullin e lartpërmendur), prandaj çdo njeri i shëndoshë ose i sëmurë, punëtor ose sportist, duhet ta dijë masën e sheqernave që duhet ta përdore. Vlen të përmendet edhe një shembull: sasitë e tepërta të sheqernave e të karbohidrateve, nëse përdoren në sasi të tepërta, janë më të dëmshme se yndyrat. Si krahasim: njeriu mund të hajë shumë karbohidrate, ndoshta edhe 10 fish më shumë se sa që i nevojiten organizmit, dhe prapë nuk është në gjendje ta hetoj këtë rrezik, kurse yndyrë, nuk mund të hajë shumë, se njeriu ngopet nga yndyrat, edhe mjalti është ai që ka shumë sheqerna në vete dhe nuk ka fare yndyrë. Me sheqerna dhe karbohidrate nuk është për tu bërë shaka, dhe ky problem është shumë serioz në kohën e sotme.
Ose mjaltin ose sheqerna tjera!
Ose mjaltin ose bukën e orizin!
Ose mjaltin ose pemët!
Ose mjaltin ose ëmbëlsirat!
- 30 gr. mjaltë - bëjnë 25 gr. sheqerna;
- 100 gr. mollë - bëjnë 12 gr sheqerna;
- 100 gr. bukë - bëjnë 40 gr. sheqerna;
- 30 gr. oriz - bëjnë afër 20 gr. sheqerna
- 100 gr. banane - bëjnë afro 24 gr. sheqerna...
Gjithmonë, nëse dëshirojmë ta përdorem mjaltin për ilaç, në të njëjtën kohë, duhet të gjitha gjerat tjera që kanë ëmbëlsira, të reduktohen ose të zëvendësohen me mjaltë.
'''Pse e përdorim mjaltin?'''
Sepse vlerat biologjike që i ka, i ruan shumë të freskëta, bioefektin e ka drejtpërsëdrejti, efektin e ka, sidomos kur mjaltin e mbajmë sa ma gjatë në gojë. Mjaltin nëse e përpijmë, në lukth, përmes thartirës se tretjes, atij i dëmtohen vlerat ushqyese siç janë bioefektet e ndryshme dhe enzimat. Nëse është fjala për atë, i cili dëshiron ta hajë si ëmbëlsire mjaltin, nuk është patjetër të konsumohet çdo ditë.
Mjaltin nuk është mirë ta vlojmë ose ta qesim në ujin në temperatura të larta, as në qumështin tepër të ngrohur, sepse temperatura shumë e lartë, mbi 45 grade, ia dëmton ose ia humbë efektin e vlerave biologjike që ka. Temperatura sa ma e lartë, aq ma shumë i dëmton vlerat biologjike.
'''Llojshmëritë e mjaltës'''
Mjalti vilet në pranverën e vonshme, në fillim të verës, në fund të verës edhe në fillim të vjeshtës.
Ka mjaltë të luleve të gështenje, bagremit (Akacia), livadhi, pishave, të pemëve dhe llojeve të ndryshme të drunjve. Këtu ka mjaltë që është shumë e lehtë për ta ngrenë dhe shumë e rende. Sa ma e lehtë që është, aq më pakë dhe më të theksuar e ka aromën. P.sh. bagremi, gështenjat, blini, është njëllojshmëri e produktit edhe e ka aromën e vete të theksueshme. Kurse mjalti i livadheve i ka aromat e kombinuara për shkaka të shumëllojshmërisë se luleve. Ne njëfarë mënyre është sikur llojshmëria (aroma dhe shija) e shumë pemëve dhe shumë drunjve të ndryshëm.
Dallon mjalti i letë prej mjaltit të fortë .
Mjalti i letë ka më pake llojshmëri të luleve, është më i letë për t'u ngrenë, ka aromë më të theksuar edhe efektet shëruese i ka më të dobëta se mjalti i fortë.
Mjalti i fortë ka shumëllojshmëri të aromave (deri në 150 lloje të aromave), të lë një përshtypje se aromën nuk e ka të mirë, kurse në të vërtetë, kjo ka shumë ma shumë efekt shërues se mjalti i letë.
Mjalti i letë është ai që vilet shumë herët, kur ka kullos të shkurtë, ose është vjel vetëm prej nj lloji të luleve dhe shpeshherë duket se është më i shijshme se mjalti i fortë.
Mjalti i fortë është ai që vilet shumë vonë. Bletët e kullosin nektarin prej fillimit të pranverës deri në fillim të vjeshtës. Mund të paramendoni sa lloje të aromave munden të jenë në këtë mjaltë, prandaj ky lloj mjalti duket shumë i rëndë dhe, pikërisht për këtë, ka efekt më të madh shërues.
Mjalti i fortë përdoret për të gjitha llojet e sëmundjeve, përpos lukthit, edhe atë, ai që ka problem me lukth, është mirë që ta forcoj lukthin vetëm përmes dozës shumë të vogël të këtij mjalti, siç është e preferuar nga mjekësia sot të përdoret mjalti i bagremit sepse është shumë i lehtë.
Preferohet që ta përdorim para ushqimit ose menjëherë pas ushqimit për arsye se mjalti përmban edhe sheqerna në vete dhe mund të jetë ushqim ideal për t'i ushqyer bakteret e dhëmbëve. Menjëherë pas përdorimit të mjaltës është mirë të pastrohen dhëmbët. Sepse vlerat biologjike që i ka, i ruan shumë të freskëta, bioefektin e ka drejtpërsëdrejti, efektin e ka, sidomos kur mjaltin e mbajmë sa ma gjatë në gojë. Mjaltin nëse e përpijmë, në lukth, përmes thartirës se tretjes, atij i dëmtohen vlerat ushqyese siç janë bioefektet e ndryshme dhe enzimat. Nëse është fjala për atë, i cili dëshiron ta hajë si ëmbëlsire mjaltin, nuk është patjetër të konsumohet çdo ditë. Mjaltin nuk është mirë ta vlojmë ose ta qesim në ujin në temperatura të larta, as në qumështin tepër të ngrohur, sepse temperatura shumë e lartë, mbi 45 grade, ia dëmton ose ia humbë efektin e vlerave biologjike që ka. Temperatura sa ma e lartë, aq ma shumë i dëmton vlerat biologjike.
''Mbajeni mend: mjaltë të keqe nuk ka, por ka mjaltë të lehtë dhe mjatlë të fortë... dhe shumë të fortë''
== Mjekim ==
| 