Origjina e fjalës Allah: Dallime mes rishikimesh

Content deleted Content added
Faqe e re: ==Origjina e emrit Allah== Fjala “Allah” vjen nga fjala arabike al-ilah. AL eshte nje nyje shquese dhe ILAH do te thote Zot. Pra AL-ILAH ose AL-LAH perkthehet “Zoti” . Pra e s...
(Pa ndryshime)

Versioni i datës 27 qershor 2013 22:03

Origjina e emrit Allah

Fjala “Allah” vjen nga fjala arabike al-ilah. AL eshte nje nyje shquese dhe ILAH do te thote Zot. Pra AL-ILAH ose AL-LAH perkthehet “Zoti” . Pra e shohim se fjala “Allah nuk eshte nje emer i pervecem i Zotit, por nje emer i pergjithshem. Po keshtu, shohim se kjo fjale eshte ekskluzivisht arabike dhe nuk perdoret per zotat jo-arabe. Nuk mund te themi psh Allahu i te krishtereve, apo Allahu i Hinduve. Ky eshte nje dallim me fjalen hebraike EL apo ELOAH ose ELOHIM, te cilat perdoren per cdo lloj zoti. Poshte po sjell disa referenca nga Enciklopedi te ndryshme ne lidhje me kete emer: Enciklopedia e Feve thote: "Allahu eshte nje emer pre-islamik, i cili i korrespondon Baalit Babilonian” (ed. James Hastings, Edinburgh, T. & T. Clark, 1908, I:326). "Allahu gjendet ne pershkrimet arabike qe perpara Islamit" (Encyclopedia Britannica, I:643) "Arabet, para kohes se Muhamedit adhuronin nje zot suprem qe e quanin Allah " (Encyclopedia of Islam, eds. Houtsma, Arnold, Basset, Hartman; Leiden: E.J.Brill, 1913, I:302) "Allahu njihej nga arabet pre-islamike. Ai ishte njeri nga hyjnite e Mekes” (Encyclopedia of Islam, ed. Gibb, I:406) "Fjala “ilah” perdorej ne poezine paraislamike. Fjala “Al-ilah”, nga frekuenca e shpeshte e perdorimit u shkurtua ne “Allah” " (Encyclopedia of Islam, eds. Lewis, Menage, Pellat, Schacht; Leiden: E.J.Brill, 1971, III:1093) "Emri Allah gjendet para Muhamedit" (Encyclopedia of World Mythology and Legend, "The Facts on File", ed. Anthony Mercatante, New York, 1983, I:41) “Fjala Allah daton para Muhamedit. Muslimani duhet te perdore nje fjale tjeter nqs i referohet nje zoti tjeter " (Encyclopedia of Religion and Ethics, ed. James Hastings, Edinburgh: T & T Clark, 1908, I:326) "Ne kohen e Muhamedit…Allahu ishte i njohur midis arabeve" (The Bible and Islam: or, the Influence of the Old and New Testament on the Religion of Mohammed, New York: Charles Scribner's Sons, 1897, p.102) “Emri Allah gjendet ne zbulimet e koheve paraislamike ne Arabi. " (The Call of the Minaret, New York: OUP, 1956, p.31) "Vitet e fundit, eshte bere gjithmone e me bindese se per te kuptuar karrieren e Muhemedit, duhet te kuptohet besimi i mekasve ne Allahun. Ky ishte nje zot i larte. Pra, ishte nje forme paganizmi, pak e ndryshme nga ajo qe kuptohet pergjithesisht" (Mohammad's Mecca, p.vii. See also his article, "Belief in a High God in pre-Islamic Mecca", Journal of Scientific Semitic Studies, vol.16, 1971, pp.35-40) "Nuk ka asnje arsye per te pranuar idene se Allahu u mor nga te krishteret apo judenjte " (Islam: Beliefs and Observations, New York: Barrons, 1987, p.28) "Ne Arabine e lashte, perendia e diellit shihej si femer dhe perendia i henes si mashkull. Ashtu sic eshte permendur nga shume shkollare, duke perfshire dhe Alfred Guilluame, perendia i henes njihej me emra te ndryshem, nje nga te cilet ishte dhe Allah. “ (op.cit., Islam, p.7) "Emri Allah njihej si emri personal i perendise se henes, se bashku me tituj te tjere qe i atribuhoeshin ketij perendie. …Allah, perendia i henes, u martua me perendeshen e diellit. Se bashku ata linden tre perendesha qe njiheshin si “bijat e Allahut”. Emrat e tyre ishin Al-Lat, Al-Uzza, dhe Manat…Bijat e Allahut, se bashku me Allahun dhe perendeshen e diellit njihehsin si “zotat e larte” . Ata ishin ne krye te panteonit te perendive arabe. (Robert Morey, The Islamic Invasion, Eugene, Oregon, Harvest House Publishers, 1977, pp.50-51).

Tek Enciklopedia boterore Miteve dhe Legjendave thuhet: "Se bashku me Allahun, arabet adhuronin dhe nje ushtri me zota me te vegjel dhe “bijat e Allahut” (op.cit., I:61).

Sot dihet nga zbulimet arkeologjike se hena ne rritje ishte simbol adhurimi si ne Arabi, ashtu dhe ne gjithe Lindjen e Mesme ne koherat pre-islamike. Arkeologet kane zbuluar statuja te shumta me pershkrime hieroglifesh, ku Hena ne rritje ndodhej ne krye te nje perendie. Kjo simbolizonte adhurimin qe i behej perendise se henes. Ne te njejten kohe, perendia i henes konsiderohej si nje perendi femer ne lindjen e afert, ndersa tek arabet si perendi mashkull. Ne Mesopotami, zoti sumer Nanna, i quajtur ndryshe Sîn nga Akkadianet, adhurohej ne Ur. Aty ai nderohej si zoti kryesor i qytetit. Po keshtu dhe ne Haran te Sirise. Tekstet Ugarike flasin se perendia i henes adhurohej nen emrin Yrh. Neper monumente, ai perfaqesohej gjithmone me simbolin e henes ne rritje. Po keshtu ne Hazor te Palestines, nje tempull kaananit i periudhes se Bronzit permban nje pllake guri ku tregohen dy duar te ngritura ne lutje drejt henes ne rritje, qe tregon se ky tempull i ishte perkushtuar kesaj perendie. Adhurimi i fuqive qiellore ne vend te Yahweh, ishte nje nga tundimet e zakonshme te Izraelit. (Dt.4:19; Jer.7:18; Am.5:26; Ac.7:43). "Fisi i Kurejshiteve, prej nga lindi Muhamedi, ishte shume i perkushtuar ndaj Allahut dhe tre vajzave te tij, te cilat shiheshin si ndermjetesuese mes tij dhe njerezve…Adhurimi i tre perendeshave Al-Lat, Al-Uzza, dhe Manat, zinte nje vend te rendesishem ne adhurimet qe beheshin ne Meke. Dy te parat kane emra qe jane trajta femerore e emrit Allah…Emri i babait te Muhamedit ishte Abd-Allah. Xhaxhai i i tij quhej Obied-Allah. Keto emra tregonin devocionin qe familja pagane e Muhamedit kishte ndaj Allahut, perendise se Henes. “ (op.cit., Morey, p.51).

Historia na deshmon se Sabeanet ne Arabi adhuronin po ashtu perendine e Henes, Allahun, i cili u martua me perendeshen e diellit. Po keshtu pame se perdorimi i emrit te Allahut ishte i zakonshem ne emrat personale te fisit te Muhamedit. Fakti qe Allahu ishte njeri nga zotat pagane eshte i pakontestueshem. Tani le te shtrojme pyetjen: Perse zoti i Muhamedit ishte emeruar sipas nje perendie pagane te fisit te tij? Idhulli i Allahut ishte ne Meke se bashku me ato te zotave te tjere. Paganet luteshin drejt vendit ku ishin vendosur zotat e tyre. Pra, kjo tregon se cila ishte arsyeja se perse arabet drejtoheshin drejt Mekes dhe Qabes. Aty ishin vendosur zotat e atyre, se bashku me perndine e henes Allah. Ne kemi pare se adhurimi i Henes ishte ne te gjithe Lindjen e Mesme. Kjo shpjegon dhe faktin se perse Islami pati me shume sukses tek fiset qe me pare adhuronin perendine e henes. Po keshtu, kjo shpjegon dhe perdorimin e simbolit te gjysme-henes neper minaret islamike dhe flamujt e shteteve islamike. Po keshtu, muaji i Ramazanit lidhet me Henen. Yahweh, Allah, Vishnu apo Buddha nuk jane te njejtet. Pra, fakti qe dikush thirret Zot nuk e ben te ngjashem me dike tjeter qe po ashtu thirret Zot. Perdorimi i emrave personale ka te beje shume, sepse tregon cilesite personale te tyre, percakton teologjine e besimit ne ta, etiken, soteriologjine, eskatologjine apo teokracine. Ne nuk mund te injorojme keto gjera ne emer te nje “tolerance” nder-fetare. Yahweh, Zoti i Bibles nuk eshte Allahu – zoti i Kuranit dhe as Vishnu – zoti i Veddas apo zoti i budisteve. Dhe per me teper kur shohim zbulesen e Yahweh permes Yahshua-s (Jezusit), kjo diference behet akoma me e madhe. Keto fakte i pergjigjen qarte pyetjes: “Perse Allahu nuk percaktohet asnjehere ne Kuran?” dhe “Perse Muhamedi e nenkupton se arabet e njihnin se kush ishte Allahu?” Muhamedi ishte rritur ne nje shoqeri qe praktikonte fene e perendise se henes Allah. Ai shkoi nje hap me tej se bashkekombasit e tij arabe. Nderkohe qe ata besonin se Allahu ishte zoti me i madh, Muhamedi vendosi qe Allahu te ishte zoti i vetem. Kjo duket dhe ne deshmine islamike. Ata nuk thone: “Allahu eshte i madh”, por “Allahu eshte me i madhi” . Arabet asnjehere nuk e akuzuan Muhamedin se ai po predikonte nje Allah tjeter nga ia qe ata adhuronin. AI adhuronte te njejtin zot me ta, me dallimin e vetem se mohonte adhurimin e zotave te tjere me te vegjel. Pra, te mos i behej shok Allahut. Me ane te kesaj ai, donte te arrinte ne nje kompromis. Me arabet, ai perputhej ne faktin se adhuronte Allahun, ndersa me te krishteret dhe judenjte, se adhuronte nje zot. Ai u thoshte se Allahu ishte dhe Zoti i tyre. Por te dy keta e hodhen poshte pretendimin e tij, sepse ata besonin tek Yahweh, jo tek Allah. Al-Kindi, njeri nga apologjetet e pare te krishtere kunder islamit, tregon se Islami dhe zoti i tij Allahu, erdhen prej Sabeaneve dhe paganizmit. Keta adhuronin Allaun dhe tre bijat e tij al-Uzza, al-Lat, and Manat (Three Early Christian-Muslim Debates, ed. by N.A.Newman, Hatfield, PA, IBRI, 1994, pp.357, 413, 426). Dr. Newman po keshtu shprehet se "Islami provoi te ishte nje besim i cili mbiu nga idhujtaria" (Ibid., p.719). Fakti qe sot arabet jane monoteiste, nuk mundet t’i mohoje origjinat pagane te monoteizmit te tyre.

Rast tjeter i nje reforme te ngjashme

Paganet Arabe adhuronin perenedine e Henes, Allah, duke u lutur drejt Mekes disa here ne dite, duke bere pelegrinzah ne Meke ku perfshihej rrotullimi rrotull Qabes, puthja e gurit te zi, therja e nje kafshe si sakrifice, gjuajtja e djallit me gure, agjerimi pergjate nje muaji qe fillon dhe mbaron me Henen ne rritje, etj… Fakti qe sot Muslimanet adhurojne nje zot te vetem, pra jane monoteiste, nuk i ben ata adhurues te Zotit te vertete. Nje reformim i till i ngjashem ka ndodhur ne Egjipt, nen faraonin Akhenaton, i cili vendosi te behej monoteist duke adhuruar Zotin - Diell Aton dhe duke nxjerre jashte ligjit adhurimin e cdo zoti tjeter. Ketu mund te bejme keto paralelizma: (a) Te dy keta, Akhenatoni dhe Muhamedi bene zotin me te madh te politeizmit ku ishin rritur, zot te vetem . Asnje nga keta zota nuk ishte Yahweh, Zoti i Bibles. (b) Te dy keta perdoren simbole te ketij zoti (disku i diellit apo gjysme-hena) (c) Te dy keta i atribuan vetes elemente hyjnore. Akhenatoni si perfaqesuesi i ketij Zoti, dhe Muhamedi si profet i tij.