Hermeneutika: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
Addbot (diskuto | kontribute) v Bot: Migrating 50 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q102686 (translate me) |
No edit summary |
||
Rreshti 1:
'''Hermeneutika''' (nga greqishtja ''hermeneunin'' në kuptimin ''kallëzimi me dëftimi'') është art dhe teori e vendosjes së teksteve. Hermeneutika është teoria e interpretimit të tekstit, sidomos interpretimi i teksteve biblike, letërsisë, dhe tekste filozofike. Termat e hermeneutikës dhe ekzegjezës janë përdorur ndonjëherë interchangeably. Hermeneutika është një disiplinë të gjerë që përfshin komunikimin shkruar, verbal dhe joverbal. Eksegjeza fokusohet kryesisht mbi tekstet<ref>{{cite book |title=The Cambridge Dictionary of Philosophy |last= Audi|first=Robert |edition= 2nd |year=1999 |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge |isbn=0521637228 |pages=377}}</ref><ref>{{cite book |title=Dictionary of Philosophy and Religion|last=Reese |first=William L. |year=1980 |publisher=Harvester Press |location=Sussex |isbn=0855271477 |page= 221}}</ref>.
Ky art është kultivuar që nga antika, ndërsa në mesjetë u kultivua në mënyrat teologjike të dëftimit të teksteve. Nga koha e humanizmit, posaçërisht në fushën e filologjisë u përdorë dhe në [[Shekulli XIX|shekullin XIX]] ndahej në '''hermeneutica sacra''' (dëftim i teksteve të shenjta) dhe në '''hermeneutica profana''' (letërsi klasike). Më vonë [[Friedrich Schleiermacher|F.D.E. Shlainmaieri]], ''hermeneutikën'' e caktoi si mësim i përgjithshëm i artit të të kuptuarit. Më tutje, [[Wilhelm Dilthey|Dilthey]] e përpunoi në metodë themelore për shprehje nga shkencat krijuese (artistike) dhe e zgjeroi. Metoda ''hermeneutike'' (metoda e të kuptuarit) tani, për dallim nga shkencat natyrore shpjeguese, përdorej për të dëftuar veprat dhe veprimet e krijuara njerëzore, tekstet, veprat artistike. Këto dëftime në vete përmblidhnin edhe kuptimin e qenies së krijimtarisë njerëzore. Kjo metodë përdorej në disa lëmi, si në teologji, filologji, arkeologji, letërsi, shkencat e artit dhe muzikë. Sipas [[Martin Heidegger|Martin Haidegerit]] është një ''qark hermeneutikë'' i tillë që ''e kuptuara'' (vëzhguesi) duhet të ketë dijeni sa do të vogël e të krijuar në bazë të përvojave vetjake mbi ''gjënë për tu kuptuar'' (krijimtaria). Në estetikë, ''hermeneutika'' është ''dhënia kuptim'' dhe dëftim i punës artistike ashtu që të përmbledhë formën dhe vlerën karakteristike të saj (pune artistike).
|