Perëndia: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
v Roboti: Duke korrigjuar ridrejtimet |
|||
Rreshti 26:
==Historia e monoteizmit==
=== Monoteizmi dhe [[panteizmi]] ===
Dallimi mes Monoteizmit dhe panteizmit eshte nje dallim per ate se kush eshte Zoti. Monoteizmi paraqet besimin dhe njesimin (ar. Tawheed - التوحيد) i cili ne vete paraqet esencialisht natyren unike te Zotit per sa i perket Krijimit dhe Zoterimit te Tij. Ne Islam ky koncept eshte absolut duke mos u kufizuar vetem ne ato dy elemente te siperpermendura. Monoteizmi tek fete abrahamike eshte i njejte per sa i perket asaj qe permendem mirepo kulmi dhe persosmeria e tij gjendet ne Islam de facto. Duke u nisur nga teologu i njohur musliman Ibn Tejmijeh dhe nxenesi i tij Ibn Kajjimi, teorikisht monoteizmin apo thene ndryshe Teuhidin e kane ndare ne dy lloje duke u bazuar ne burimet e doktrines Islamike (Kur'anin si librin hyjnor dhe fjale e Zotit si dhe mbi traditen Profetike te Profetit te fundit (Muhamedit a.s. - Sunnah السنة).
1Lloji i pare i Teuhidit apo monoteizmit paraqet Besimin dhe njesimin ne Supremitetin, njeshmerine dhe persosmerine e Zotit sa i perket asaj se Ai eshte Krijuesi, Sunduesi, Mbykqyresi dhe Zoteruesi i mbare krijesave. Ai eshte i pashembullt dhe nuk i ngjan asnje krijese ne cdo cilesi dhe tipar te Tij absolut qe i takon. Keshtu p.sh. zoti eshte I Plotfuqishmi (ar. El-Kawij - القوي); nme kete rast Ai eshte i plote ne kete emer i cili ngerthen cilesine e Tij absolute ne fuqi dhe i pashembullt poashtu ne po kete cilesi. Keshtu njejte ne Diturine, Urtesine, Bukurine, Madheshtine, Durimin, Krijimin, Fisnikerine etj. Poashtu vlen te cektet qe Zoti ka cilesi dhe emra me nje numer te madh qe vetem Ai e din mirepo ne gjuhen arabe jane 99 emra qe ceken por kjo nuk do te thote qe jane vetem ato e nuk ka tjera duke u bazuar ne hadithet e theniet profetike te Profetit Muhamed a.s.
2.Lloji i dyte i Teuhidit/Monoteizmit quhet Teuhidi i uluhijetit, ilahijetit apo ubudijetit ( teuhid i adhurimit, hyjnizimit apo roberimit/nenshtrimit - التوحيد العبودية). Ky lloj teuhidi lidhet drejtpersedrejti me krijesat te cilat jane te nenshtruara kozmologjikisht Zotit (gjegjesisht ligjeve te Zotit ne natyre) dhe duhet t'i nenshtrohen Atij sheriatikisht apo ligjerisht urdherave e parimeve moralete cilat Zoti i urdheron permes profeteve e te derguarve me argumentet perkatese. Ky lloji i fundit i nenshtrimit vlenvetem per njerezit dhe xhindet te cilet jane te lire ne zgjedhje dhe qe kane arsye e intelekt per te dalluar te miren nga e keqja. Ne Islam ky lloj i teuhidit paraqet thelbin dhe qellimin e krijimit te mbare njerezve dhe xhindeve me crast ne fund do shperblehen ose do te denohen varesisht nga shkalla e tyre e nenshtrimit ndaj Zotit. Nuk duhet anashkaluar fakti i asaj se parimi i lehtesise ne Islam nderlidhet me subjektin perkates keshtu qe asnjeri nuk obligohet pertej mundesive te tij ne veprime e kerkuara si adhurimet dhe ritet fetare si namazi, agjerimi i ramazanit, pelegrinazhi ne haxh, dhenia e zekatit etj. Nenshtrimi nda Zotit nuk perkufizohet vetem ne keto qe permendem por keto ishin shtyllat kryesore te Islamit per ate se cfare jemi te obliguar e cfare jo. Lloj i nenshtrimit eshte edhe rrespektimi i urdherave morale si rrespektimi i prindit, i farefisit, mysafirit, bamiresia ndaj te varferve, jetimve, te ngrateve, vizita e te semurit, pergjigja e fteses, kerkimi i diturise, madje edhe vete buzeqeshja ndaj vellaut, mirembajtja e ambientit, pastertia trupore,mdashuria ndaj Zotit mbi dashurine ndaj ceokujt, shpresa ndaj Zotit mbi cdokend, frikerespektimndaj Zotit, morali i brendshem si pastertia shpirterore nga zilia, smira, ti duash tjereve ate qe do per vehte, permbajtja nga inati etj.
E kunderta e Monoteizmit ne Islam eshte politeizmi apo shirku (الشرك). Duke mos e zgjatur shirk praqet te shoqerosh dicka si pershembull shoqerimi i Zotit ne cilesite e Tij duke thene qe ka dy krijues, apo ka dy zoterues, apo eshte dikush i fuqishem si Zoti ose me teper, ose ta duash dike me shume ose ashtu sicme do Zotin, ose te betohesh ne dike tjeter pervec Zotit ose bashke me te, ose te thuash: Nese deshiron Zoti dhe filani... Dmth gjithcka qe duhet njesuar Zotit nese nuk e ben ate, atehere vetem se kemrene ne shirk (politeizem). Politeizmi ne Islam eshte mekati me i madh dhe padrejtesia me e madhe qe behet. megjithate ai eshte du llojesh. lloji i pare te nxjer prej fese ndersa i dyti jo.
Panteizmi paraqet nje filozofi ky vete natyren e paraqet si Zot apo Zoti eshte i shkrire ne natyre. Kjo gjeshkencerisht dhe logjikisht eshte dicka e gabuar ngase vete natyra eshte e krijuar dhe dicka e krijuar eshte e perkohshme, ndersa ajo qe eshte e perkohshme nuk mund te jete Zot. zoti eshte Ai i Perhershmi i cili nuk eshte i krijuar. Natyra qe ne shohim u shfaq para miliarda viteve mirepo ajo qe vlen te permendet eshte se nuk mund te del prej hapesires dhe kohes si dy elemente me te pergjithshme prej krijesave.
== Shiko edhe ==
* [[Ateizmi]]
| |||