Arbanasi (Bullgari): Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
v Roboti: Duke korrigjuar ridrejtimet |
No edit summary |
||
Rreshti 22:
== Historia ==
[[Skeda:Arbanasy Nativity.JPG|left|parapamje|
Nder dokumentet me te hershme
Regjistri i taksave shenon 1541-1544 përshkruani Arnavud Koy (edhe Ova Darisht), si një katund prej 63 familje dhe 72 burrave të pamartuar. Në vitin 1579-1580, ajo tashmë numërohen 271 familje dhe 277 burrat e pamartuar, ose një rritje të katërfishtë për dyzet vjet, duke treguar një fluks të kolonëve. Katundi i ruajtur karakterin e saj krejtësisht të krishterë dhe i shkoi mbarë në shekullin e 17.
Burime të tjera që përmend Arbanasi janë shënimet e Pavel Đorđić nga 10 janar 1595 në adresë të Sigismund Bathory Prince Transilvanisë.Fshati është përmendur edhe nga peshkopi katolik romak të Sofjes Bakshev Petar Bogdan, i cili vizitoi Ternovo në vitin 1640. Ai u shpreh se ishte një fshat deri në male, nga ku e tërë e Tarnovo mund të shihet, që kishte rreth 1,000 shtëpi, dhe popullsia e të cilit foli greqisht, ndërsa fshatrat fqinje nuk fliste greqisht fare. Një peshkop katolik romak, Anton Stefanov, i referohet Arbanasi në vitin 1685 si një fshat i grekëve dhe shqiptarëve e cila renditet e para në Dakia. Sipas tregimit të tij, ka pasur Arbanasi tregtarë në Itali, Hungaria, Polonia dhe veçanërisht në Moskovit.
=== Lulëzimi dhe rënia ===
▲[[Skeda:Arbanasy Nativity.JPG|left|parapamje|The Nativity of Christ church in Arbanasi, 16th - 17th century]]
[[Skeda:Arbanasi-Inscription.jpg|parapamje|
▲Nder dokumentet me te hershme Arbanasi permendet ne nje dekret perandorak [[Perandoria Osmane|osman]] te [[sultan]]it [[Sulejman te shkelqyeshem]] te 1538, ne baze te se cilit sulltani i ofroi vendet e Arbanasit, [[Lyaskovets]], [[Gorna Oryahovitsa]] dhe [[Dolna Oryahovitsa]] [[kunatit]] te tij [[Vezir i madh]] Rustem Pasha si dhurate. Te kater fshatrat jan ete bashkuar nen emrin ''Arnaud Kariyeleri'' ("fshatrat shqiptare") in the document, and the first settlers may have been Albanians ndofta edhe nga [[Epiri]]; although Albanian-sounding names could be found in the Ottoman tax registers, [[Eastern Orthodox Church|Orthodox]] and [[Slavic languages|Slavic]] names already prevailed.
Nuk është material në mënyrë të konsiderueshme më të pasur dokumentar, të tilla si kronisti korrespondencës dhe shënimet në librat fetarë, të ruajtura nga shekulli i 17 dhe 18, që evidenton se Arbanasi arritur lulëzim të saj ekonomik në mes të gjysmës së dytë të 17 dhe në fund të shekullit të 18-të.Vendbanim ka pasur mbi 1,000 shtëpi në atë kohë, popullsia e saj përbëhet kryesisht nga familjet e shquara shitës që tregtohen në Transilvani (kryesisht Sibiu dhe Brasov), principatave të Danubit, Rusia dhe Polonia. Zejtarisë ishin të mirë-zhvilluar, me bakër-dhe goldsmithing, vreshtari dhe prodhimin e mëndafshit duke luajtur një rol të rëndësishëm. Shtëpitë e tregtarëve të pasur, si dhe pesë kishave të ndërtuara gjatë viteve të progresit, dëshmoj rritje e shpejtë ekonomike dhe prosperitetit.
Në shekullin e 18-të, Arbanasi u dhurua rregullisht nga sundimtarët Phanariote e Vllahisë, dhe një numër i dëbuar fisnikëve Wallachian u vendosën përkohësisht në fshat, p.sh. Manolachi Brancoveanu, Ian Văcărescu. Në vitin 1790, ka pasur 17 fisnikët vllah me familjet e tyre në Arbanasi. Për këtë ditë, disa prej shtëpive në Arbanasi mbajnë emrat e tyre të ish-pronarëve Wallachian (Brancoveanu, Cantacuzino, Filipescu).
Si një rezultat i mirë-organizuar kusar bastisjeve në 1792, 1798 ad 1810, vendbanim është plaçkitur dhe djegur. Murtaja dhe epidemitë e kolerës dëmtuar më tej e qytetit mirëqenien. Tregtarët më të pasura iku në Vllahi dhe Rusisë. Një zgjidhje e re e bullgarëve filloi pas 1810, kur njerëzit zbriti nga pjesët e Elena dhe Teteven e Maleve Ballkan, por Arbanasi kurrë nuk mund të arrijë përsëri kulm e saj të mëparshëm. Një dekret mbretëror osman i 1839 privuar qytetin e privilegjeve të saj të mëparshëm dhe zhvillimin e handicraftsmanship pas Luftës së Krimesë pothuajse të pushuar.
▲[[Skeda:Arbanasi house brendancox.jpg|right|parapamje|Old house in Arbanasi]]
▲[[Skeda:Arbanasi-Inscription.jpg|parapamje|A 17th century inscription in [[Greek language|Greek]] from the Church of the Nativity of Christ, Arbanasi]]
== Kultura ==
Line 45 ⟶ 42:
== galeria ==
<gallery>
Image:Arbanasi Architectural Preserve 2.jpg|Arkitektura e vjetër shqiptare
Image:Arbanasi
Image:Arbanasi
Image:Saint Nikola Monastery, Arbanasi, Bulgaria.jpg|Manastiri
</gallery>
== Shih edhe këtë ==
* [http://arbanassi.org/indexen.html Arbanassi.org, The Official Website of Arbanassi]
* [http://www.arbanassibg.com/ ArbanassiBG.com, offering information about the history, sights, hotels and attractions in the village]
|