Teurati: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Rreshti 125:
kap. 19-40 Dhënia e Ligjit në malin Sinai
Mosheu (gr. Moisiu) është njeriu që Perëndia e formoi për të vepruar si përfaqësues i tij: ai duhet ta çlirojë popullin duke e nxjerrë nga robëria e Egjiptit për ta sjellë në tokën e premtuar të Izraelit. Në malin e Perëndisë, Perëndia e ngarkoi Mosheun (Moisiun) me këtë dëtyrë, kur Ai i shfaqjet atij me anë të kaçubës, e cila megjithëse ishte e ndezur flakë, nuk digjej! Pas çlirimit, Mosheu e sjell popullin drejt këtij mali. Atje, Perëndia i shfaqjet popullit në një mënyrë shumë madhështore, e lidh besëldhjen e tij me kombin dhe ia jep kartën e tij kombëtare, d.m.th. ligjet e tij. Mjerisht, pak më vonë, populli e shkel besëlidhjen duke adhuruar demin prej ari – një formë idhujtarie, me të cilën u njohën në Egjipt. Por, Perëndia ia fal mëkatin dhe e përtërin besëlidhjen. Pastaj Perëndia i jep kombit një varg udhëzimësh për mënyrën se si duhet të adhurohet në shkretëtirë. Ndoshta na habit rreptësia e këtyre udhëzimeve, por duhet marrë parasysh se Perëndia është i shenjtë (parimisht i ndryshëm nga ne), dhe se nuk mund të lejojë që shenjtëria e tij të komprometohet nga një qëndrim kryengritës ndër popuj të pa rilindur. Edhe një faktor që duhet marrë parasysh ishte ky: kombi izraelit ishte ende shumë i ri dhe në qoftë se Perëndia nuk e trajtonte rreptësisht duke zhdukur shfaqjet e së keqes, populli nuk do të shpëtohej gjallë! Cilat ishin, pra, ngjarjet e Daljes? Pas një periudhe të gjatë të banimit në Egjipt, izraelitët papritur gjenden në skllavëri, për shkak të ndryshimit të regjimit egjiptian. Ky regjim i ri refuzon t’u jetë i favorshëm dhe i mban për rrezik potencial. Mbreti egjiptian (faraoni) filloi një politikë të gjenocidit për të penguar shtimin e racës. Pastaj, mbreti i skllavëroi izraelitët. Por, po afrohej koha kur Perëndia ia kishte premtuar izraelitëve t’i çlironte, sepse ishin pasardhësit e Avrahamit dhe kështu trashëgimtarët e premtimeve hyjnore. Së pari Perëndia vendosi njeriun e tij, Mosheun, që bëhet përfaqësuesi i tij para mbretit egjiptian. Faraoni refuzon t’i çlirojë izraelitët dhe për këtë Perëndia dërgon në Egjipt një varg fatkeqësish, dhjetë gjithsej. Asnjëra nga këto fatkeqësi nuk bie në izraelitët që banojnë në krahinën e deltës së Nilit, e cila quhej Goshen. Por, mbreti refuzon të mëshirojë dhe bëhet gjithnjë e më shumë zemërgur deri në ardhjen e fatkeqësisë së fundit: vrasjen e bijve të parëlindur. Gjatë kësaj fatkeqësie të fundit, Perëndia urdhëron që çdo familje izraelite të vrasë▼
▲shpëtohej gjallë! Cilat ishin, pra, ngjarjet e Daljes? Pas një periudhe të gjatë të banimit në Egjipt, izraelitët papritur gjenden në skllavëri, për shkak të ndryshimit të regjimit egjiptian. Ky regjim i ri refuzon t’u jetë i favorshëm dhe i mban për rrezik potencial. Mbreti egjiptian (faraoni) filloi një politikë të gjenocidit për të penguar shtimin e racës. Pastaj, mbreti i skllavëroi izraelitët. Por, po afrohej koha kur Perëndia ia kishte premtuar izraelitëve t’i çlironte, sepse ishin pasardhësit e Avrahamit dhe kështu trashëgimtarët e premtimeve hyjnore. Së pari Perëndia vendosi njeriun e tij, Mosheun, që bëhet përfaqësuesi i tij para mbretit egjiptian. Faraoni refuzon t’i çlirojë izraelitët dhe për këtë Perëndia dërgon në Egjipt një varg fatkeqësish, dhjetë gjithsej. Asnjëra nga këto fatkeqësi nuk bie në izraelitët që banojnë në krahinën e deltës së Nilit, e cila quhej Goshen. Por, mbreti refuzon të mëshirojë dhe bëhet gjithnjë e më shumë zemërgur deri në ardhjen e fatkeqësisë së fundit: vrasjen e bijve të parëlindur. Gjatë kësaj fatkeqësie të fundit, Perëndia urdhëron që çdo familje izraelite të vrasë
një qengj e t’i futë gjakun në ballësore dhe në dy shtalkat e derës. Kur bie fatkeqësia, engjëlli vrasës kalon pranë dyerve të familjeve izraelite, por hyn në ato egjiptiane. Kështu shpëtohen gjallë të parëlindurit izraelitë kurse vriten të parëlindurit egjiptianë. Më në fund, mbreti egjiptian bindet
dhe i lejon izraelitët të shkojnë. Pas nisjes së tyre, ndërron mendje dhe dërgon pas tyre forcat e tij elite me qerre lufte. Ata i zënë izraelitët në grackë me detin në shpinë. Por, Perëndia bën që deti të tërhiqet me anë të një erë të fortë dhe izraelitët kalojnë në terik nëpër terr. Në të gdhirë ushtarakët egjiptianë marrin vesh se ç’ndodhi dhe përpiqen t’i ndjekin. Por në këtë çast, Perëndia bën që të kthehet një baticë shumë e madhe. Kjo baticë e mbulon terikun dhe të gjitha forcat egjiptiane mbyten.
Line 298 ⟶ 295:
2) Flijimi i njeriut ndalohej.
Të gjitha flijimet kishin këto të përbashkëta; u kushtoheshin në kuptimin e kultit të adhurimit për Perëndinë. Adhurimi i Perëndisë përbëhej parimisht nga shprehja e nderimit për planin e Tij të përsosur për jetën si edhe për lulëzimin. Nganjëherë njerëzit bënin një flijim për nder të Perëndisë, për ta falënderuar e për të treguar që gjithçka që kishin i takonte në të vërtetë Perëndisë. Nganjëherë njerëzit bënin një flijim si shprehje e bashkësisë së tyre me Perëndinë. Në këtë rast adhuruesit e hanin gjysmën si shprehje e bashkësisë me Perëndinë, gjysmën tjetër e digjnin si shenjë që kjo pjesë i takonte Perëndisë. Nganjëherë bënin një flijim, sepse kishin mëkatuar kundër Perëndisë. Në këtë rast, vritej një bagëti dhe gjaku derdhej për të treguar që mëkati kushton jetën – ose
bagëtia duhet të vdesë ose njeriu, e Perëndia e jep bagëtinë në vend të njeriut, sepse nuk do që të vdesë mëkatari. Në qoftë se njeriu mëkatoi kundër Perëndisë, u vendos në të padrejtën dhe duhej të priste dënimin e Perëndisë. Për ta vënë njeriun përsëri në rregull me Perëndinë, duhej që për jetë të jetëve të flijohej një bagëti në vend të njeriut. Në këtë mënyrë, Perëndia u mësonte njerëzve se mëkati është shumë serioz dhe nuk mund të trajtohet me mendjelehtësi. Por, në mëshirën e tij, Perëndia na ka dhënë zgjidhjen e problemit – një bagëti (qenie të gjallë) për të vdekur në vend të njeriut. Kodifikimi i sistemit të flijimeve në librin e Kodit Priftëror ishte si vijon: ishin pesë lloje kryesore të flijimeve:
1) Flijimi i përkushtimit (hebr. ola): Bagëtia e caktuar për djegie sillej në Tendën e shenjtë ose në Tempull (d.m.th. në prani të Perëndisë) dhe atje digjej në tërësi. Njerëzit e kushtonin këtë lloj flijimi për nder të Perëndisë, për t’iu përkushtuar Atij plotësisht.
2) Flijimi i miqësisë
3) Blatimi drithor (hebr. minha): drithi sillej në prani të Perëndisë. Kjo tregonte se Perëndia është pronari i gjithçkaje që kemi, dhe shenja e kushtimit të punës Perëndisë.
4) Flijimi i dëmshpërblimit (hebr. asham): Një bagëti vritej para Zotit si dëmshpërblim për dëmin që i kishte bërë një izraeliti tjetër ose Perëndisë. Në të dy rastet mëkati u bë kundër Perëndisë dhe po në të dy rastet, duhej të paguhej dëmi.
5) Flijimi i pajtimit (hebr. hatat). Njerëzit e bënin këtë flijim, duke therur bagëtinë, për të shlyer mëkatet e individit ose të kombit. Ja pikërisht lloji që e bëri Jezusi duke u flijuar. Fjala hatat do të thotë ose mëkat ose flijim.
Të gjitha këto flijime kishin për rit paraprak derdhjen e gjakut, e kjo ishte e nevojshme, sepse mëkatari vinte në prani të Perëndisë së shenjtë. Në Ditën e Pajtimit (hebraisht: Jom Kipur), një herë në vit, kryeprifti hynte në vendin e shenjtë të Çadrës, ose më vonë, të Tempullit. Së pari ai duhej të bënte një flijim për mëkatet e veta. Pas kësaj bënte flijimin e dy cjepve. Një cjap e therte, kurse tjetrin e largonte në shkretëtirë. Cjapi i parë simbolizonte vetë pajtimin (paga e mëkatit është vdekja), kurse i dyti simbolizonte pasojën e pajtimit (largimin e fajit). Të dy së bashku quheshin «fli pajtuese». Ja ç’bëri Jezusi në kryq për ne. Të gjitha flijimet me derdhjen e gjakut kishin katër parime:
Line 328 ⟶ 323:
flijim.
2) Sistemi nuk kishte vlerë për çdo lloj mëkati. Për përbuzjen e hapur të Perëndisë s’kishte asnjë flijim – mëkatari përjashtohej nga bashkësia e besëlidhjes dhe vritej me gurë. Mbreti David ishte pikërisht në këtë gjendje pasi bëri kurorëthyerje me gruan e tjetrit dhe shkaktoi vdekjen e burrit të saj në frontin e luftës. S’i mbeti tjetër veçse të hiqej në mëshirën e Perëndisë. Megjithatë mund të supozohet që, pas pendimit, një mëkat i tillë mund të shlyhej si asham (flijim i dëmshplërbimit)
3) Sistemi i flijimeve ishte një rregullim i përkohshëm që duhej të vepronte deri në ardhjen e Mesisë (Shërbëtorit të Zotit), i cili bëri flijimin më të mirë, një herë e përgjithmonë. Vetëm me arritjen e Besëlidhjes së Re paraqitet rasti i flijimit më të mirë. Flijimin që bëri Jezusi në kryq kishte veçoritë karakteristike që vijojnë:
1) Ky flijim na shpëton një herë e përgjithmonë. Na jep shpëtimin e përjetshëm, sepse është i vlefshëm për të gjitha mëkatet e kaluara, të tanishme dhe të ardhshme. Ndryshe nga flijimet sipas Besëlidhjes së Vjetër, ky flijim nuk përsëritet. Përse jo? Siç shpjegohet në Letrën drejtuar Hebrenjve, personi i cili u flijua, Jezusi, Biri i Perëndisë, është i përjetshëm, duke qenë Perëndi. Për këtë, pra, u flijua vetëm një herë, por flijimi pajtues i tij është përjetësisht i vlefshëm. Ky flijim nuk mund të përsëritet.
2) Ky flijim është i vlefshëm për çdo lloj mëkati. S’ka rëndësi ç’ke bërë, sa je i keq – në qoftë se pranon Jezusin për flijimin tënd, ti je i falur përjetësisht dhe bëhesh fëmijë i Perëndisë.
Tani që Mesia ka ardhur, sistemi i mëparshëm është anuluar. Mbetet vetëm një flijim për mëkatet që është i pranishëm para Perëndisë – flijimi i Birit të Tij, Jezusit, Mesisë.
| |||