[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Rreshti 1:
 
{{për përmirësim}}
''''' Isak Njuton''''' ([[shqiptimi|ang]]. '''Isaac Newton'''),( 25 dhjetor 1642 - 20 mars 1727 ) ishte një fizikant astronom,filozof,teolog matematicien anglez i cili është konsideruar gjerësisht si një nga shkencëtarët më me influencë të të gjitha kohërave dhe si një figurë kyçe në revolucionin shkencor . Libri i tij Philosophiae Naturalis Principia Mathematica ( " Principet Matematike të Filozofisë Natyrore ") ,e botuar së pari në vitin 1687 , hodhi themelet për shumicën e mekanikës klasike .
[[Skeda:Sir Isaac Newton by Sir Godfrey Kneller, Bt.jpg|thumb|]]
Njutoni formuloi ligjet e levizjes dhe gravitetit universal që dominoi pikëpamjen shkencëtarëve të universit fizik gjatë tre shekujve të ardhshëm . Ai gjithashtu tregoi se nocionii i objekteve në tokë dhe atë e trupave qiellorë mund të përshkruhet nga të njëjtat parime .
'''''Isaac Newton''''' ([[shqiptimi|shq]]. '''Isak Njuton''') (''[[25 dhjetor]] [[1643]] — [[31 mars]] [[1727]]'') ishte [[fizikanë|fizikan]], [[astronomë|astronom]], [[filozofë|filozof]], [[teolog]] dhe [[matematikani|matematikan]] i shquar nga [[Britania e Madhe]].
Njutoni ka ndërtuar teleskopin e parë praktik që reflekton dhe ka zhvilluar teorine e ngjyrës në bazë të vëzhgimit se një prizëm zbërthen dritën e bardhë në shumë ngjyra të spektrit të dukshem. Ai ka formuluar edhe një ligj empirik të ftohjes dhe ka studiuar shpejtësinë e zërit .
Njutoni ishte një shoku i Trinity College dhe Profesor i dytë Lucasian i matematikës në Universitetin e Kembrixhit . Ai ishte një i krishterë i devotshëm , por joortodoks dhe ishte nje anëtar i Universitetit të Kembrixhit , ai refuzoi të marrë urdhra të shenjta në Kishën e Anglisë , ndoshta sepse ai privatisht refuzoi doktrinën e Trinitarizmi . Përveç punës së tij në shkencat matematikore , Njutoni nje pjese te madhe te kohes se tij ia kushtoi studimin e alkimisë dhe kronologjisë biblike , por shumica e punës së tij në ato zona ka mbetur e pabotuar deri shumë kohë pas vdekjes së tij . Në jetën e tij të mëvonshme, Njutoni u bë president i Shoqërisë Mbretërore. Ai shërbeu gjithashtu qeverinë britanike si antar i keshillit drejtues.
Isak Njutoni së bashku me [[Carl Friedrich Gauss|Gaussin]] dhe [[Arkimedi]]n bëjnë pjesë në të ashtuquajturën ''"treshe të artë"'' të [[matematikë]]s.
Ai ka formuluar tri ligjet kryesore të mekanikës :
Line 10 ⟶ 12:
 
== Jeta ==
'''Isak Njutoni''' lindi (sipas kalendarit Julian në përdorim në Angli në atë kohë) në ditën e Krishtlindjeve, 25 dhjetor 1642, në Woolsthorpe Manor në Woolsthorpe-nga-Colsterworth, një fshat i vogël në qarkun e Lincolnshire. Ai ka lindur tre muaj pas vdekjes së babait të tij, një bujk i begatë i quajtur gjithashtu Isaac Newton. Lindur para kohe, ai ishte një fëmijë i vogël, nëna e tij Ana Ayscough.Kur Njutoni ishte tre vjeç, nëna e tij u martua dhe shkoi për të jetuar me burrin e saj të ri, Barnabus Reverend Smith, duke lënë djalin e saj në kujdesin e gjyshes së tij, Margery Ayscough.Njutoni asnjehere nuk u martua.
'''Isak Njutoni''' lindi në fshatin Woolstrop ''[[Linkolnshir]]'' në [[Angli]]. Shkollimin e filloi në ''The King's school'', në ''[[Grantham]]''. Libri i tij ''[[Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica]]'' i publikuar në [[1687]], konsiderohet të jetë libri më me ndikim në historinë e shkencës. Në këtë punim, '''''Newtoni''''' përshkroi '''''[[Ligji gravitacional i Njutonit|gravitacionin universal]]''''' dhe [[tre ligjet e lëvizjes]], ku vuri bazat e mekanikës klasike.
Në [[mekanika|mekanikë]], '''''Newtoni''''' formuloi parimin e inercisë.
 
Line 22 ⟶ 24:
'''''Njutoni''''', siç demonstrohet nga një sondazh të vitit [[2005]], është ndër shkencëtarët më të mëdhenj në historinë e shkencës.
 
== Trivia ==
 
 
Kontributet shkencore
 
Ne moshen adoleshente Njutoni iu dedikua plotesisht matematikes edhe pse ajo i duhej per te zgjidhur problemet e fizikes.
 
== Lidhje të jashtme ==