Versioni i datës 21 dhjetor 2013 15:43 redakto Arlindiiii (diskuto \| kontribute) 2 edits No edit summary ← Redaktim më i vjetër		Versioni i datës 21 dhjetor 2013 15:48 redakto zhbëje Arlindiiii (diskuto \| kontribute) 2 edits U kthye versioni 1398453 i bërë nga Arlindiiii (diskutimet) Ndryshimi më pas →
Rreshti 1: {{për përmirësim}} ~~[[File:Skema elektronike e klorit.jpg\|thumb\|Skema elektronike e klorit]]~~ '''Klori''' është një [[gazi\|gaz]] i gjelbër vdekjeprurës, që përdoret për të prodhuar zbardhuesit. Në trupin e njeriut ai lidhet me [[natriumi]]n duke formuar [[Kripa e kuzhinës\|kripën e kuzhinës]]. Përndryshe përqindja e klorin në trupin e njeriut normal është diku rreth 0.35%. ~~<ref name="shkenca">[http://www.facebook.com/Shkencore Shkenca], burimi i këtij artikulli.</ref>~~ '''Klori''' është element kimik i cili sëbashku me Jodin (I), Bromin (Br), Astasin (At) dhe Flourin (F) bëjnë pjesë në grupin e 17-të të sistemit periodik duke u identifikuar edhe si substanca (lat.) halogjene që do të thotë (sq.) kripëformues. Klori në nivelin e jashtëm energjetik ka 7 elektrone të cilat paraqesin edhe valencën e tij. Klori formon jone negative kur bashkohet me atomet e elementeve të tjera dhe arrinë konfiguracionin stabil sikurse të gazrave fisnike me elektrone në nivelin e jashtëm energjetik. ~~Klori si element halogjen me metale formon konponime jonike, ndërsa me jometale formon konponime me lidhje kovalente. Klori në temperaturë të zakonshme gjindet si element dy atomik Cl2.~~ [[Molekula]] e klorit eshte e perber nga: Kloruri i hidrogjenit eshte me i njohuri nder halogjenuret e hidrogjenit.Nga tretja e tij ne uje perftohet acidi klorhidrik(HCL),nje nga acidet halogjenhidrike me te rendesishme.Kloruri i hidrogjenit perftohet me ane te sintezes.Por ai mund te perftohet edhe nga veprimi i kolurit te natriumit me acid sulfurik te perqendruar me nxehje: ~~== Historia ==~~ Klorin e zbuloi kimisti suedez Karl Vilhelm Shele (Karl Wilhem Scheele) më 1774 me ngrohjen e acidit klorhidrik (HCl) me dioksidin e manganit. Emri klor rrjedh nga fjala (grek.) kloros që do të thotë (sq.) ngjyrë e gjelbër. nxehje Nacl+H2SO4 ----- Na2SO4+HCL HCL jonizohet plotesisht ne uje duke sjelle si acid i forte: ~~== Përhapja në natyrë ==~~ Klori është element halogjen (kripëformues) më i përhapuri në korën e Tokës. Meqënese klori është shumë aktiv ai nuk mund të gjindet në natyrë si substancë elementare por vetëm si komponim. Ai gjithashtu gjindet edhe në disa liqene të njelmëta duke ndihmuar në formimin e kripës së kuzhinës në reaksion me natriumin (Na), sipas reaksionit kimik '''Na + Cl → NaCl'''. ~~Ai gjendet edhe në fromë të mineraleve të halit ose të kripës së gurit siç janë: NaCl, silvin, KCl, silvinit NaCl, KCl, karnalit, MgCl2 pastaj 6H2O etj.~~ HCL+H20 --- H30+ + cl- ~~== Përfitimi ==~~ Klori përfitohet në dy mënyra në laborator dhe në industri. Klori përfitohet edhe me oksidimin e acidit klorhidrik (HCl), me dioksidin e manganit (MnO2), permanganatin e kaliumit (KMnO4), me dikromat kaliumit (K2Cr2O7) etj. ~~Në laborator klori përfitohet sipas reaksionit: '''4HCl + MnO2 → MnCl2 + Cl2 + 2H2O'''~~ Nga ana tjetër me elektrolizën e tretësirës së klorurit të natriumit, NaCl, ku përftohen tri produkte kryesore: hidrogjeni, H2 që reduktohet në katod (-), klori, Cl2 që oksidohet në anodë (+), ndërsa hidroksidi i natriumit NaOH mbetet në tretësirë. ~~Klori në industri përfitohet sipas reaksionit kimik: 2NaCl + 2H20 → 2NaOH + Cl2 + H2~~ == ~~Vetitë~~Përdorimi ~~fizike të~~i Klorit == Klori në kushte të zakonshme është substancë me ngjyrë të verdhë në të gjelbër ai është 2,5 herë më i rëndë sesa ajri, ka erë dherëse ngulfatëse dhe është shumë helmues. Tretet mirë në ujë dhe formon tretësirën ujore të klorit që quhet "ujë klori". ~~== Vetitë kimike ==~~ Klori është element shumë reaktiv ai bashkëvepron me metalet, gjysmëmetalet dhe jometalet. Klori me oksigjenin (O) formon disa lloje acidesh siç janë: (Cl2O, Cl2O3, Cl2O3, Cl2O5) me valencë ose numër oksidues +1, +3, +5, +7. ~~Klori bashkëvepron drejtëpërdrejtë me metale dhe formon kloruret përkatëse si p.sh. kloruri i natriumit (KCl), kloruri i magnezit (MgCl2), kloruri i aluminit (AlCl3) etj.~~ Klori bashkëvepron edhe me baza, por produktet e reaktantëve varen kryekëput nga kushtet në të cilat zhvillohet reaksioni qofshin ato natyrore apo artificiale. Në të ftohtë klori bashkëvepron me hidroksidin e natriumit (NaOH) duke përfituar hipokloritin e natriumit sipas reaksionit: 2NaOH + Cl2 → NaCl + NaOCl + H2O ~~== Përdorimi ==~~ Klori gjen zbatim ne shumë fusha, Klori (Cl) gjithashtu përdoret edhe për dezinfektimin e ujit mirëpo vetëm kur bashkëvepron me oksigjenin (O) sepse i vetëm në ujë ka veti helmuese. Klori gjithashtu përdoret edhe në industri si në ate të tekstilit për zbardhjen e leshit, pastaj pë përfitimin e lëndëve plastike, të pesticideve, të letrës, të helmeve kimike, p.sh klori si helm për herë të parë u përdor në Luftën e Parë Botërore nga gjermanët kundër francezëve në pjesën e frontit Iperi më 22 prill 1915. Në këtë sulm u helmuan afër 15000 ushtarë francezë ku si pasojë vdiqën 5000 prej tyre.

Klori: Dallime mes rishikimesh