Wikipedia

Republika Çeke: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
No edit summary
Rreshti 6:
| SKEDA_EMBLEMA = Coat of arms of the Czech Republic.svg
| SKEDA_EMBLEMA_MADHESIA = 90px
| SKEDA_HARTA = Czech_Republic_in_Europe.svg
| SKEDA_HARTA_GJERESI = 250x250px
| MOTO_KOMBETARE = Pravda vítězí<br />[[shqip]]: Vërteta qëndre
| HIMNI_KOMBETARE = [[Kde domov můj]]<br />[[shqip]]: Ku është shtëpia ime?
| HIMNI_KOMBETARE_KENGA = .ogg
| KRYEQYTETI = [[Praga]]
| KRYEQYTETI_LOCACIONI =
| QYTETI ME I MADH = [[Praga]]
| GJUHAZYRTARE =
| QEVERIA =
| KRYEMINISTRI = KryeministriBohuslav Sobotka
| KRYETARI = KryetariMiloš Zeman
| EMRIIKRYEMINISTRIT = [[Jiří Rusnok]]
| EMRIIKRYETARIT = [[Miloš Zeman]]
| DITAEPAVARESISE =
| SIPERFAQJA = 78,886
Line 47 ⟶ 45:
| ANETAR =
}}
'''Republika Çeke''' është një shtet në [[Evropë]]n Qëndrore. Ajo ndan kufinjtëkufizohet me [[Poloni]]në në veri, me [[Austri]]në në jug, me [[Sllovaki]]në në lindje dhe me [[Gjermani]]në në perëndim.
 
== Historia ==
Line 53 ⟶ 51:
Viset e Çekisë, në bazë të të dhënave arkeologjike çeke, kanë qenë të banuara që nga parahistoria. Që në nga [[Shekulli III]], fise [[kelte]] kanë migruar në këtë pjesë. Ndër fiset e para kanë qenë Boi (fis keltë) dhe më vonë fisi gjermanë i markomanëve dhe fisi Quadi. Gjatë kohës së dyndjeve të mëdha të fiseve gjermane, nga pjesa qendrore e Evropës janë larguar në anë tjera shumë fise, po ashtu edhe nga viset e Çekisë. Gjatë kohës së këtyre dyndje vëren edhe elementet e para të fiseve sllave të ardhur nga Deti i Zi dhe regjioni i Karpateve. Lëvizje kjo që është vërejtur edhe nga shumë fise tjera sllave që vinin na Siberia dhe Evropa lindore (hunët, avarët, bullgarët, magjarët etj.). Fiset gjermane që jetonin më parë në viset Çeke u shpërngulen në viset jugore, shumica e tyre në [[Austri]]në e sotshme.
 
Gjatë [[Shekulli VII|shekullit VII]], murgu françeskanëfrançeskan, Samo i ndihmonte sllavët që të i luftonin avarët. Nga kjo ndihmendihmë e tij u krijua edhe shteti i parë sllav i njohur në Evropën qendrore. Mbretëria e Moravës ishte vazhdimësia e këtij shteti sllav në [[Shekulli VIII|shekullin VIII]].
 
Shteti Çek pas disa konflikteve në vitet e vona të [[Shekulli IX|shekullit IX]]-të u bashkua nga "[[Přemyslids]]". Mbretëria e Bohemisë ishte një fuqi vendore, mirëpo konfliktet fetare të ngjashme si ato të shekullit XV dhe të shekullit XVII nuk e linin të ngrihej në një fuqi më të madhe. Kështu bie nën ndikimin e HabsburëveHasburgëve dhe më vonë bëhet pjesë e Perandorisë së Austro Hungarisë.
 
Me fillimin e Luftës së I-rëParë Botërore dhe shpërbërjen e [[Perandorisë Austro-Hungareze]], Çekia dhe shteti fqinjëfqinj i saj [[Sllovakia]] thirrenkrijuan shtetin e tyre të përbashkët, [[Çekosllovakinë]] në vitin [[1918]]. Vendi i ri sovran në përbërjen e popullsisë së sajtij kishte një numër të madh banorësh gjermanë të cilët do të ndihmojnëndihmonin aneksimin nga gjermaniaGjermania fashistenaziste të Çekosllovakisë në vitin [[1938]] me marrëveshjen e Mynhenit(München). Gjatë kësaj kohe në Çeki u vendos një qeveri që përcilltepërfaqësonte interesat e gjermanëve, ndërsa Sllovakisë ju dha një autonomi e gjerë.
 
Pas Luftës së II-tëDytë Botërore, [[Çekosllovakia]] e rimëkëmbur bie nën ndikimin sovjetik (BRSS). Për shtypjen e kryengritjes ndaj këtij vendimi të fuqive botërore, marrshojnë [[pakti i Varshavës]] në Çekosllovaki. Në vitin [[1989]] Çekosllovakinë e përfshin "lëvizja paqësore demokratike" dhe më [[1 janar]] [[1993]] deri ndarja e Çekosllovakisë në dy Republika sovrane, ÇekiRepublika Çeke dhe SllovakiSllovakia. Në vitin [[1999]], Çekia (Republika Çeke) i bashkëngjitet paktit veriorëtë Atllantikut Verior (NATO) dhe në vitin [[2004]] anëtarësohet në bashkiminBashkimin EvropianëEvropian ([[Bashkimi Evropian|BE]]).
 
== Politika ==
: '''''Artikulli kryesor [[Sistemi shtetrorshtetëror në Çeki|Sistemi shtetrorshtetëror]]'''''
 
== NjësitNjësitë administrative ==
: '''''Artikulli kryesor [[Njësitë administrative - Çeki|Njësitë administrative]]'''''
Republika Çeke ndahet në 14 njësi administrative të llojit regjionrajon (org.:''kraje'', njëjës - ''kraj'') dhe kryeqytetit (''hlavní město'') [[Praga]] (Praha). Këto njësi administrative ndahen më tutjetej në 77 njësi të nivelit të komunave (org.:''okresy'', njëjës ''[[okres]]'')..
 
[[SkedaFigura:CZ-cleneni.svg|200px500px|left|Harta e Rep.Republikës Çeke me regjionerajone]]
{| border=0 align=right cellpadding=1 cellspacing=0 width=70% style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
 
|-
{| class="wikitable sortable"
!width="25"| <small>([[Targa e automjeteve|Targa]])</small>
|- style="line-height:1.25em;"
!Org. Kraj!!Regjioni!!Qendra
!style="font-size:80%;line-height:1.25em;"| [[Targa e automjeteve|Shkronja e Targës]]
 
!Emri i Rajonit <br> {{Shkronja të vogla|çekisht}}!! Emri i Rajonit <br> {{Shkronja të vogla|shqip}}!!Qendra
|-
|align=center|A
|[[Praga|Praha]] (Praha)|| -{{Emblema|Praga}} || -
|-
|align=center|S
|[[Středočeský kraj]] ||Regjioni Bohemia qendrorë{{Emblema||qendraRajoni zyrtareBohemian nëQendror}} || [[Praga|Pragë]] (Praha)
|-
|align=center|C
|[[Jihočeský kraj]] ||Regjioni Bohemia{{Emblema|Rajoni Bohemian Jugor}} jugore|| [[České Budějovice]]
|-
|align=center|P
|[[Plzeňský kraj]] ||Regjioni Plzenj{{Emblema|Rajoni Pilzen}} || [[Plzeň]]
|-
|align=center|K
|[[Karlovarský kraj]] ||Regjioni Karlovy{{Emblema|Rajoni Karlovi Vari}} Vary|| [[KarlovyKarlovi VaryVari]]
|-
|align=center|U
|[[Ústecký kraj]] ||Regjioni Ústí{{Emblema|Rajoni nadUsti mbi Labem}} || [[ÚstíUsti nadmbi Labem]]
|-
|align=center|L
|[[Liberecký kraj]] ||Regjioni {{Emblema|Rajoni Liberec}} || [[Liberec]]
|-
|align=center|H
|[[Královéhradecký kraj]] ||Regjioni {{Emblema|Rajoni Hradec KrálovéKralove}} || [[Hradec Králové]]
|-
|align=center|E
|[[Pardubický kraj]] ||Regjioni {{Emblema|Rajoni Pardubice}} || [[Pardubice]]
|-
|align=center|M
|[[Olomoucký kraj]] ||Regjioni {{Emblema|Rajoni Olomouc}} || [[Olomouc]]
|-
|align=center|T
|[[Moravskoslezský kraj]] ||Regjioni Moravia{{Emblema|Rajoni Moravian-SilesiaSilezian}} || [[Ostrava]]
|-
|align=center|B
|[[Jihomoravský kraj]] ||Regjioni Moravia{{Emblema|Rajoni Moravian Jugor}} jugore|| [[Brno]]
|-
|align=center|Z
|[[Zlínský kraj]] ||Regjioni Zlín{{Emblema|Rajoni Zlin}} || [[ZlínZlin]]
|-
|align=center|J
|[[Vysočina]] ||Regjioni Vysočina{{Emblema|Rajoni Vysocina}} || [[Jihlava]]
|}
<br clear=all>
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Republika_Çeke"