Thjerra optike: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
Faqja u zëvendësua me '===thjerrezat optike=== Kategoria:Optikë'
Kolega2357 (diskuto | kontribute)
v U kthye versioni 1436977 i bërë nga 46.99.39.119 (diskutimet)
Rreshti 1:
===thjerrezat'''Thjerrëzat optikeOptike'''===
 
*Me thjerrëza optike nënkuptojmë mjedisin optik i kufizuar me dy sipërfaqe që ka inkeks të thyerjes të ndryshëm nga rrethi. Zakonishtë janë të ndërtuara prej qelqi ose kuarci , kur bashkohen dy syprina që kanë boshtin optik të përbashkët. Kanë aplikim të madhë në praktikë dhe nuk mund të paramendohet puna e instrumenteve optike pa thjerrza . Thjerrëza varsisht nga forma mund të jetë cilindrike dhe sferike. Në praktik me tepër kanë gjetur aplikim thjerrëzat sferike për të cilat ne do të bëjme fjalë. Thjerrëzat sferike mund të jenë konvergjente ose konvekse dhe divergjente ose shpërndarëse. Thjerrza sferike konkave paraqet pjesën e hapsirës ndërmjet dy sferave që ndoshën njëra afër tjetrës.
*Me Anët e thjerrzave janë sipërfaqe sferike që mund të kenë rreze të ndryshme.qendra e sipqrfaqeve sferike quhet qendra e lakueshmërisë, që te thjerrzat janë dy. Drejtëza që kalon nëpër dy qendrat e lakueshmërisë quhet boshti optik kryesor. Boshti optik kryesor kalon nëpër qendër të thjerrzës që quhet kulmi (K) i thjerrzës. Sipërfaqet e thjerrzave janë të lëmuara mirë dhe të holla, ashtu që me rreze paraksiale fitohen fytyra të qarta dhe të pa deformuara.
Thjerrëzat konvekse mund të jenë bikonvekse, plankonvekse etj, ndërsa thjerrëzat konkave mund të jenë bikonvekse, plankonkave etj.
rrezet paralele që bien në thjerrza konvergjente pas thyerjes të gjitha priten në një pikë F në boshtin optik që quhet vatër ose fokus.
*Distance e saj nga qendra e lakueshmërisë së thjerrzës quhet largësi fokale që e shënojmë me . Në këtë aspect shihet ngjashmëria me pasqyre, te të cilat definohet largësia fokale gjatë reflektimit të rrezeve të dritës. Mirëpo, këtu ekziston ndryshimi, sepse thjerrëza është dyanësore. Te thjerrëzat drita mund të kaloj edhe nga ana tjetër.
Rrezet paralele që bien në të pas thyerjes gjithashtu priten në një pikë F’ në boshtin optik. Edhe kjo pikë quhet vatër. Distanca e saj prej qendrës së lakueshmërisë po ashtu quhet largësi fokale
Vlera reciproke e largësisë fokale të thjerrëzave gjendet nga ekuacioni thyerjes së dritës nëpër sipërfaqe sferike.
 
==='''Rrezet karakteristike'''===
 
*Rrezet kryesore me ndihmën e të cilave mund të konstruktohet fytyra te thjerrëzat konvergjente janë:
*Rrezja paralele që kalon paralel me boshtin kryesor optik dhe pas thyerjes kalon nëpër pikën fokale (F)
*Rrezja kulmore që kalon nëpër kulm të thjerrëzës (K) dhe pas thyerjes vazhdon drejtimin e përhapjes së saj,
*Rrezja fokale që kalon nëpër vatër apo focus dhe pas thyerjes kalon paralel me boshtin optik të saj.
 
==='''Thjerrëzat e holla bikonvekse'''===
 
Trashësia e thjerrëzave të holla bikonvekse(konvergjente) nuk përfillet prandaj të gjitha distancat nuk merren nga kulmi i thjerrëzës, por prej qendrës së lakueshmërisë. Për të nzjerrur ekuacionin e thjerrzave bikonvekse marrim dhe vendosim një trup para thjerrëzës me dimensione TT1.
Fitohet fytyra e trupit me dimensione AA’ shënojmë distancën e trupit nga thjerrëza me të fytyrës nga thjerrëza me, ndërsa të largësive fokale me .(si shihet në figurë). Shihet qartë se trekëndëshi AA’K dhe trekëndëshi BB’K janë të ngjashëm, prandaj vlen proporcioni:
'''AA’:BB’= AK:BK'''
dhe
 
'''AA’:KO = AF:FK.'''
*Nga figura shihet se është '''KO = BB’''' ,prandaj anët e majta të dy ekuacioneve të sipërme janë të barabarta, nga rjedh se edhe anët e djathta do të jenë të barabarta mes vete,pra
'''AK:KB = AF:FK'''
'''AK =,KB =,AF =dheFK ='''.
Zëvendësojmë këto madhësi në ekuacionet e mësipërme:
 
=='''Ky ekuacion thotë:'''==
*Vlera reciproke e largësisë fokale të thjerrëzës është e barabart me shumën e vlerave reciproke të largësisë së trupit nga thjerrëza (a) dhe largësisë së fytyrës nga thjerrëza (b).
*Me qenë se largësia fokale për thjerrëzëne dhënë është madhësi konstante , nga kjo del se shuma e vlerave reciproke a dhe b është gjithashtu konstante. Kjo do të thotë se me zvoglimin e distancës së trupit nga thjerrëza duhet të rritet distanca e fytyrës së trupit. Kjo rritje ndodh deri sa trupi të vendoset në vatër, atëherë fytyra do të gjendet në infinit.
*Ne qoft se thjerrëza gjendet ne ndonjë mjedis tjetër optik atëherë ekuacioni i thjerrëzës është: