Kuçi (Vlorë): Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Rreshti 302:
Demet materiale nga shovenet greke me 1912-16 janë te renda: u grabiten 5000 koke bagëti, 50-60 qe, lope, kuaj; u shkatërruan te mbjellat, bletët, u prenë pemët frutore, u prishen muret, ledhet etj, u dogj sharra etj, vec djegieve te fshatit e humbjeve njerëzore, te plagosurve e te internuarve. Gjate luftës italo-greke ushtria greke grabiti me force bereqetin, gjene e gjalle dhe pasuri te tjera. Si greket dhe italianet morenë kafshët e ngarkesës dhe te zotet e tyre ne pune angari për hapjen e rrugëve dhe furnizimin e frontit, por nuk u bene vlerësime te sakta, qe ishin te renda, vec vuajtjes se popullsisë neper kasolle, shpella etj. ne vijën e frontit Kuç-Vranisht. Gjate LANÇ-it Kuçi u dëmtua edhe me rende ekonomikisht. Vlerësimet e pjesshme te bëra ne vitet '80 janë: shtëpi te djegura me tere inventarin 4.500.000 leke; 200 krerë bagëti te trasha 500.000 leke;10.000 krerë bagëti te imta 2.000.000 leke; 150 kafshe ngarkese 750.000 leke; 5.000 peme frutore 500.000 leke; tërësisht zogjtë e bletëve 450.000 leke; shkolla fillore e fshatit me tere pajisjet 250.000 leke; 10 dyqane e kafene me tere inventarin 1.200.000 leke; 10 ullinj e derstila 100.000 leke; gjithsejtë dëme 10.250.000 leke, vec humbjeve njerëzore rreth 15 vete. Këto dëme njerëzore dhe ekonomike kane qene genocide te pastra dhe ende këto as propagandohen as behet kërkesë zyrtare për dëmshpërblime nga fuqie pushtuese e kuislinget vendës. Rindërtimi i Kuçit është bërë sa herë ai është shkatërruar. Pas çlirimit në 1944,rindërtimi filloi me krijimin e komisionit më 1946 përmes çetave vullnetare,së pari për rindërtimin e shtëpive të dëshmorëve bij të vetëm, shkollave, linjave telefonike e telegrafike,dyqaneve, banesave, rrugëve e tje., punë që patën filluar qysh në 1944-45 sapo u ndoq armiku. PTT e parë u ngrit në 1875 dhe më 1922. KAMIONI "LUANI I MALEVE" IU DHURUA Kuçit për hapjen e rrugëve, që kish filluar Borsh-Kuç në 1925 dhe kamioni i parë mbwriti në Kuç më 1939. Më 1945-46 u rindërtua ajo Kuç-Vranisht. Asfalti vajti në Kuç në qershor 2005 për herë të parë. Kuçiotët morën pjesë në rindërtimin e vendit në shumë e krahina: në rrugë, hekurudha, fabrika, miniera, ferma etj., veç robërve italianë e gjermanë në çlirim në rrugët e zonës. Kuçi u islamizua i fundit si fshat në Labëri me fjalën e urtë: "Tahir me pahir" dmth.i detyruar. Gratë kuçiote nxorën këngën: "Ah,moj Shenmëri-Edhe kur shkojnë xhami-Zëmrën e kam tek ti! Islamizimi filloi sidomos pas zisë së madhe të bukës më 1670 e 1750 kur dhespoti i Himarës nuk u dha leje të thyenin kreshnat. Në kohën e Ali Pash Tepelenës u ndërtua edhe xhamia e vetme në Kuç qendër. Sipas arkivit të Ankarasë (dosje nr.62) më 1583 Kuçi pat l8 shtëpi të krishtera dhe 42 myslimane. Në 1695,sipas V.Baraçit, mësuesi kuçiot Zaharia nuk u islamizua dhe shkoi e u dorëzua prift në Kudhës ku sot janë reliktet e tij tek trashëgimtarët. Kuçi nuk pranoi të bëhej bektashi dhe ka patur vetëm një teqe nga familja Shehaj me hoxhe me shkollë. Xhamia e Kupit u dogj aksidentalisht në 1923 dhe nuk u bënë riparime të plota, ajo gati u kthye në klasa të shkollës. Fshati nuk kish gjithmonë hoxhë dhe për të vdekurit një pjesë merrnin në Fterrë a Kallarat. Gjermanët e dogjën edhe atë pjesë të xhamisë në 1943 dhe nuk u rindërtua më as bëheshin rite fetare.
Kuçi është vend kuvendesh popullore dhe zakonore i mirënjohur në jug të vendit. Ky zakon vijoi deri në 1950. Sipas enciklopedisë së madhe greke në Kuç (të Himarës (është bërë kuvendi ballkanas për luftë kundër Turqisë më 1712. Nga kuvendet më të njohura janë ai i 1908 për faljen e hasmërive,i 1909 i "Klubit Afërdita" për përhapjen e shkronjave shqipe, i nëntor 1912 kundër ushtrive shovene greke dhe ultimatumeve të Spiro Milos; kuvendi i Katundit të vjetër i qershorit 1914 me përfaqësues të jugut për përballimin e agresionit grek; ai i Grabovës në 1920 për çlirimin e Vlorës, kuvendi a kongresi i Kuçit në nëntor 1924 me pjesëmarrje të Labërisë dhe krahinave nga vendi për reformën e të drejtave zakonore; i 1931 për ndalimin e dollisë (mallkuar qoftë dollia (ai i 6 prillit 1939 kundër pushtimit italian, ai i 25 qershorit 1942 "Ja vdekje ja liri" i LANÇ-it,ai i nëntor 1942 për asgjësimin e pushtetit fashist në Kuç dhe ai për çlirimin e n/prefekturës bërë nga gratë dhe shkolla më 28 nëntor 1942, ai i festimit të çlirimit të Kurveleshit po atë ditë; i prillit 1943 pas djegies së Kuçit për forcimin e LANÇit për çlirimin e vendit, ai i korrikut 1943 për demaskimin e Ballit Kombëtar dhe heqjen e eksponentëve të BK e kuislingë, ai i gushtit 1943 për mobilizimin vullnetar të të rinjve në LANÇ, ai i Gjibufit në Kallarat për shpejtimin e rindërtimit të rrugës Kuç-Brataj, ai i 1956 për krijimin e kooperativës bujqësore dhe i qershor 1961 për thyerjen e bllokadës revizioniste për prodhimin e bukës në Kuç etj. Kuçi ka marrë pjesë në kuvëndet krahinore të ndryshme në shek. e XI, XVIII, XIX, XX në kuvendet e Vilajetit. Kuçi ka patur njerëz të shquar si Gjikuta (Gjokutaj), Zenel Hito Gjoleka, Arif Mëhilli, Hasan Bedo Balili etj. që kanë gjykuar në fshat dhe krahina në jug të vendit sipas kanunit të Labërisë e në veçanti zakonit kuçiot. Kuçi ka qenë qendër kulturore me rëndësi ku janë shquar rapsodët si Tartar Zeka, Hamit Sita, Sino Xheli, Kamber Ismaili, Bilal Shahini, Abaz Goxhi, Nuro Luçi, Riza Kacaboni, Damo Bega, Sejdo Nurçe, Sejdi e Haxhi Peçi, poetët Memo
</ref>
== Arsimi ==
== Burimet ==
|