Ndajfolja: Dallime mes rishikimesh

mënyre, vendi, kohe, shkaku, qëllimi, sasie.

 

 

Vjollca flet bukur frëngjisht.

 

Dritani u ngrit papritur.nga eri

 

Toka duhet punuar thellë.

 

Në Shqipëri më pritën dhe më përcollën bujarisht (në mënyrë bujare).

 

Ndajfoljet e vendit luajnë rolin e grupeve parafjalorë plotës vendi.

 

Ndajfoljet kryesore të vendit janë:

Makina u kthye djathtas (në anën e djathtë).

 

Ku po shkon ?

Nga je edhe pse ke ardhur ?

Në të vërtetë ku dhe nga janë ndajfolje pyetëse, po merren edhe si ndajfolje vendi:

 

Ndajfoljet e kohës luajnë rolin e grupeve parafjalore rrethanor kohe.

 

Erdha sot (=ditën e sotme) nga Tirana dhe do të nisem nesër (ditën e nesërme).

 

Së shpejti do të organizohet në Tiranë një konferencë për gjuhën shqipe.

 

Ndajfoljet e shkakut luajnë rolin e një grupi parafjalor rrethanor shkaku.

Ndajfoljet e shkakut janë: përse, pse të cilat përdoren për të pyetur për shkakun e kryerjes së një veprimi:

Këtu mund të fshihen edhe fjalët prandaj, andaj, (=për këtë shkak, për këtë arsye, për këtë qëllim) të cilat funksionojnë edhe si lidhëza.

 

Ndajfoljet e sasisë luajnë rolin e grupeve emërore rrethanor sasie.

E njoh mirë Butrintin, se e kam vizituar tri herë.

Gjeta një libër shumë të vjetër, të ruajtur shumë mirë.

 

Dëgjomë, mua plakun, se di më tepër se ti.

 

Ndajfoljet përdoren në shkallën pohore, krahasore dhe sipërore, kryesisht ndajfoljet e mënyrës: mirë, bukur, qartë, si edhe disa ndajfolje vendi e kohe: lart, poshtë, afër, larg, vonë, herët, etj.

Shkalla krahasore dhe shkalla sipërore e ndajfoljeve formohen me po ato fjalë me të cilat formohen shkalla krahasore e shkalla sipërore e mbiemrave.

Miri ecën shpejt

Miri ecën shumë shpejt.