Herakliu: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Rreshti 18:
Herakliu e ndëgjoi. Shkoi në Arg, u vendos në Tirint, qytetin e babait, jo larg Mikenës dhe iu paraqit Euristeut në shërbim. (Ishte kjo qendër vërtet e denjë për Herakliun : Tirinti me muret e veta të trasha prej dhjetë deri pesembëdhjetë metra është njëri prej qyteteve më të mbrojtura deri më sot në botë). Kur e pa mbreti Euriste, nga pamja e tij e fuqishme dhe muskujt e fryrë e kaploi asi tmerri sa që nuk pat guxim që drejtpërdrejt t'i urdhërojë çkadoqoftë, por këtë ia besoi Kopreut, kasnecit të vet, mirëpo, për Herakliun trillonte detyra gjithnjë e më të guximshme.
*1.Luani i Nemeut.
Për detyrën e parë Herakliu nuk pat nevojë të presë shumë. Duhej ta mbyste luanin i cili jetonte jo larg në malet nemease. I tërë rrethi frikësohej prej luanit, sepse ai ishte dy herë më i madh se sa të tjerët dhe ishte i paplagosur, për arsye se e kishte lëkurën e papërshkueshme. Herakliu e gjeti strofullën e tij (shpella sot e kësaj dite u tregohet turistëve), u vërsul në te dhe me goditje të forta me çomagë e trullosi, e pastaj thjeshtë e mbyti. Pasi që e kreu këtë vepër e kapi në krah luanin dhe e çoi në Mikenë. Euristeu nga trishtimi gati u nguros sa prej luanit të tmerrshëm, aq më tepër prej fuqisë së shërbëtorit të vet. Në vend të mirënjohjes i tha që në të ardhmen mos të vijë më në Mikenë. Mjafton që dëshmitë e kryerjes së detyrave të veta t'i sjellë para mureve, ndërsa ai nga muret do t'i vlerësojë. Tani le të përgatitet për kryerjen e detyrës së dytë: për ta vrarë Hidrën (kulshedrën)!
*2.Hidra e Lernës.
Hidra ka qenë përbindësh me trup gjarpri dhe me nëntë koka dragojsh prej të cilave njëra ishte e pavdekshme. Jetonte në moçale, në afërsi të qytetit Lerna në Argolidë dhe shkretëronte rrethinën. Njerëzit ishin të paaftë ndaj saj. Herakliu mësoi se Hidra ka ndihmësen, gaforren e madhe me pishkazët e mprehta. Prandaj edhe vetë e mori me vete ndihmësin, trimin Jolaun, djalin më të vogël të të vëllait, Ifikliut. Prapa moçaleve të Lerneut e kalli pyllin që Hidres t'ia bëjë të pamundshme ikjen. Në flakë i skuqi shigjetat e vet dhe e filloi betejën. Shigjetat e skuqura vetëm e pezmatuan Hidrën. U vërsul në Herakliun, por kjo i kushtoi një kokë. Sa çel e mbyll sytë në atë vend i dolën dy koka të tjera. Hidrës i erdh në ndihmë edhe gaforrja, por kur e kafshoi këmbën e Herakliut, Jolau e mbyti me një goditje të qëlluar mirë. Në çastin kurrë Hidra e befasuar u kthye kah përcjellësja dhe ndihmësja e saj, Herakliu e shkuli nga toka drurin e ndezur dhe Hidrës ia kalli kokën. E reja nuk u paraqit më. Tani Herakliu mësoi se si duhej të luftojë kundër saj. Gradualisht ia preu kokat, ndërsa Jolau me drurin e ndezur i ndizte filizat e kokave që i dilnin. Më në fund, kështu ia preu dhe ia dogj të gjitha kokat, ndonëse Hidra e dëshpëruar mbrohej edhe me atë kokë të vetmen, të pavdekshme. Mbeturinat e saj të shkrumuara Herakliu menjëherë i shtini në dhe e në atë vend e vuri edhe hurin që mos të mund t'i dalë më koka. Kur Hidra ishte mbytur, si dëshmi se e kishte mbytur e preu trupin e saj në copëza dhe në tëmëthin e saj i lag majet e shigjetave të veta. Plagët e krijuara prej tyre ishin të pashërueshme. I përcjellë nga popullata vendase e çliruar, Herakliu dhe Jolau u kthyen triumfalisht ne Mikenë. Mirëpo, para dyerëve të luanit priste kasneci Kopre me detyrë të re: ta çlirojë tokën prej shpendëve stimfalikë - të Stimfalidëve.
*3.Shpendët Stimfalikë.
Këta shpendë quheshin ashtu sepse jetonin pranë liqejve të Stimfalisë në Arkadi, rrethinën e së cilës e shkretëronin më keq se sa karkalecat. I kanë pasur kthetrat dhe puplat prej remi të fortë, kurse gjatë fluturimit kanë mundur t'i hedhin puplat sikurse edhe të afërmit e tyre të sotëm nga radhët e bombarduesve. Lufta kundër tyre si të të thuash, ka qenë e pashpresë, sepse që do të shtinte kundër tyre do të gjendej nën shiun e shigjetave të tyre prej të cilave askush nuk ka mundur të ikë. Prandaj Herakliu ngjjtet në lis të lartë, i frikësoi me rraktataken dhe kur filluan të sillen rreth tij një shumicë të madhe i goditi me shigjeta të drejtuara mirë. Shpendët e tmerrshëm më kot i hedhnin shigjetat e metalta në tokë. Më në fund, nga frika fluturuan përtej detit dhe kurrë nuk u kthyen më.
*4.Drenusha e Artemisës.
[[File:DSC00179 - Ercole abbatte la cerva di Cerinea - Fontana romana, sec. I a.C. - Foto di G. Dall'Orto.jpg|thumb|300px|Herkuli zë Sorkadhen e Kerineas]]
Pas kësaj Herakliut iu dha detyra e re: që ta zëjë drenushën me brirë të artë dhe këmbë prej remi e cila jetonte në Kerine (në kufi të Akesë dhe të Arkadisë) dhe i ka takuar hyjneshës Artemida. Euristeu shpresonte se hyjnesha e pushtetshme do të zemrohej në Heraikliun dhe se do t'ia topit vetebesimin e tij. Të zihet drenusha gjithsesi nuk ka qenë punë e lehtë, sepse ka qenë tejet frikacake dhe e shpejtë. Herakliu e ndoq tërë vitin deri sa nuk iu ka afruar në shënjestër. Drenushën e plagosur e zuri dhe e solli në Mikenë. Nuk harroi që t'i kërkojë ndjesë Artemidës për shkak të veprës së tij kundërhyjnore dhe që ta qetësojë zemërimin e saj me flijim të begatshëm, kështu që ajo ia fali.
[[File:Herakles Eurystheus boar Louvre F202.jpg|Herakles Eurystheus boar Louvre F202|Herakliu i sjell derrin e egër Euristeut]]
*5.Derri i Erimantit.
Detyra e re e Herakliut, pas kësaj, ishte e ngjashme me atë të parën. Qe i detyruar që ta zëjë derrin e egër nga Erimanti, i cili e shkretëronte rrethinën e qytetit Psofida dhe me dhëmbët e mëdhenj të tij të syrit i mbyste kafshët dhe njerëzit. Kur e futi në borë të thellë, Herakliu ia lidhi këmbët dhe të gjallë e solli në Mikenë. Mbreti uluriste nga frika para kafshës së madhe u fsheh në fuçi dhe nga aty, i shastrisur, e luste Herakliun që sa më parë të largohet me derrin e egër dhe se për këtë do t'i japë detyrë më të parrezikshme: që t'i pastrojë shtallat e Augiut, mbretit të Elidës.
*6.Qilaret e Mbretit Avgjia.
Kjo punë nuk ka qenë e rrezikshme.
*7.Demi i Kretës.
Për ta kryer detyrën e re është dashur që
*8.Kuajt e Diomedit.
Pasi e zuri demin e Kretës, Herakliu udhëtoi me anije në Traki, ku sundonte Diomedi, mbreti i bistonasve, që sipas urdhrit të Euristeut, t'ia rre mbejë kuajt jashtëzakonisht të fuqishëm, të cilët ushqeheshin me mish njeriu. Me ndihmën e disa shokëve Heraikliu me sukses i shtie në duar kuajt dhe i sjell deri te anijet. Atje me ushtri e zë mbreti Diomed, duke u përpjekur që t'i kthejë kuajt. Herakliut, në betejë të ashpër kundër epërsisë së madhe numerike, i shkon përdore që ta ruajë plaçkën e vet. Mirëpo, në ndërkohë, kuajt e kanë shkyer Abderin, njërin prej shokëve më të mirë të tij, i cili i ruante te anija. I pikëlluar thellë, Herakliu i sjell kuajt në Mikenë. Mirëpo, Euristeu i liron, siç ka bërë më parë me demin e Kretës.
*9.Kopeja e Gorionit.
As pikëllimi i thellë dhe as përbuzja e rezultateve të tilla të ndërmarrjeve të tij nuk e thyen Herakliun. Me vendosmëri shkon në ujdhesën Erite nga është dashur që Euristeut t'ia sjellë kopenë e bagëtisë, e cila i ka takuar viganit me tre trupa, Gorion. Kjo ujdhesë gjendej larg në perëndim ku toka përfundonte me një rrip të ngushtë. Herakliu e theu me top urrën e vet dhe kështu në ngushticën detare të krijuar i vendosi dy shtylla (në antikë Gjibraltari quhej "shtyllat e Herakliut"). Në pjesën perëndimore të botës arriti pikërisht në çastin kur zoti
*10.Beteja me Amazonat.
[[File:Herakles Amazons Louvre F218.jpg|thumb|Herakles Amazons Louvre F218|Herkuli dhe Amazonat]]
Ndërmarrja e re heroike e Herakliut ishte ekspedita në tokën e luftëtareve të ashpra amazone nga ishte i detyruar t'ia sjellë bijës së Euristeut, Admetës, brezin e Hipolitës, hyjneshës së tyre. Niset për atje me një grup jo të madh shokësh dhe në rrugë ndalet në Mizi, ku sundonte mbreti Lik, i njohur për nga mikëpritja e tij. Mbreti i organizoi gosti madhështore. Deri sa ata gostiteshin në qytet sulmuan bebrikët e egër dhe filluan ta plaçkisin. Herakliu u çua nga tryeza dhe me shokët e vet i dëbon bebrikët, e vret mbretin e tyre dhe tërë tokën e tyre ia dhuron Likës, të cilën për nderë të tij e quan Heraklea. Me ngadhënjimin e vet fitoi aq famë sa që mbretëresha Hipolita vetë ia plotësoi dëshirën dhe vullnetarisht ia fali brezin e vet. Por, hyjnesha Hera e përhap lajmin se Herakliu tenton ta çojë Hipolitën në skllavëri dhe amazonet i besuan. I sulmuan shokët e Herakliut kështu që atyre nuk u mbet gjë tjetër përveç se të luftonin. Në fund amazonet u mposhtën, shumë prej tyre i zunë rob dhe në mesin e tyre dy udhëheqëse, Melanipa dhe Antiopa. Hipolita ia bleu lirinë e Melanipës me brez të vetin. Antiopën Herakliu ia dhuroi mikut të vet,
*Kapja e Cerberit.
Kështu Herakliu plotësisht i kreu dhjetë detyra, ndonëse në fillim Euristeu nuk ka dashur të pranojë se Hidra lernease është mbytur (me pretekst se Herakliu ka pasur ndihmesë), sikurse edhe pastrimin e shtallave të Augeut (sepse këtë kinse nuk ka dashur ta kryejë falas). Për ta kryer detyrën e njëmbëdhjetë, Herakliut i është dashur të shkojë në botën nëntokësore që ta sjellë vetë
*12.Mollët e Asparideve.
Mbeti edhe detyra e fundit, të cilën Herakliu është dashur ta kryejë. Euristeu i urdhëroi që t'ia sjellë tri mollë të arta nga kopshti i Hesperidës, bijës së Atlantit, titanit të pushtetshëm i cili për shkak të kryengritjes kundër zotërave u denua që në supa ta mbajë kupën qiellore. Se ku gjendeshin këto kopshte askush nuk e ka ditur. Mirëpo, dihej se rruga që çonte deri te ato ruhej prej Ladonit, dragoit i cili kurrë nuk ka fjetur, pastaj nga vigani Anteu, i cili secilin e mposht dhe e vret, dhe poashtu edhe vetë titani Atlant. Herakliu u nis për në Egjipt, kaloi Libinë dhe të gjitha tokat, të cilat i ka mësuar gjatë udhëtimit për bagëtinë e Gerionit. Por kopshtet e kërkuara nuk i gjet. Mu kur arriti larg në veri deri te ujërat e pakufijshëm të Eridanit, nimfet e atjeshme e këshilluan që për të të pyesë Nereun, zotin e detit. Mirëpo, Nereu do t'ia tregojë pasi që ta detyrojë për këtë. Prandaj Herakliu papritmas e sulmoi Nereun dhe pas betejës së rëndë gjatë së cilës Nereu përherë e ndërronte pamjen e vet, e lidhi dhe nuk e lëshoi, deri sa nuk mësoi krejt çka ka dashur të dijë. Kopshtet e Hesperideve ishin diku në perëndimin e largët, diku ndërmjet Marokut të sotëm dhe Francës.▼
[[File:Taten des Herakles dt 16Jh Atlas.jpg|thumb|Taten des Herakles dt 16Jh Atlas|Herkuli dhe Atlasi]]
▲Mbeti edhe detyra e fundit, të cilën Herakliu është dashur ta kryejë. Euristeu i urdhëroi që t'ia sjellë tri mollë të arta nga kopshti i
Herakliut i është dashur që sërish të shkojë në Libi dhe pastaj në tokën ku jetonte vigani [[Anteu]], i biri i Gjeas, hyjneshës së tokës. Sipas zakonit të vet Anteu e fton në dyluftim. Në këtë dyluftim Herakliu e mund vetëm për arsye se në luftë e kuptoi nga e merrte fuqinë e vet vigani. Kur në të vërtetë Anteu e ndien se po dobësohej, puqet mirë për toke, me nënën e vet dhe kështu mbledh fuqinë për betejë të re. Herakliu e shkoqit nga toka dhe e çon lartë. Në këtë gjendje vigani mbeti i paaftë dhe Herakliu e mbyti. Në rrugën deri te Hesperidet Herakliu qe i detyruar që t'i mposhtë dhe t'i kapërcejë pengesat e shumta, të cilat udhëtarëve ua krijojnë cubat dhe sunduesit. Ndër të tjera e menjanon edhe mbretin egjiptian, Buzirisin, i cili i kapte të huajt dhe ua flijonte zotërave. Më në fund, Herakliu arrin deri te Atlanti. Kur ia shpjegoi se pse ka ardhur tek ai, Atlanti me një mikëpritje të dyshimtë i propozoi se vetë do t'ia sjellë mollët poqese gjatë kësaj kohe Herakliu do t'ia mbante kupën qiellore. Herakliu u pajtua me këtë. Atlanti e plotësoi premtimin e vet. Por vetë deshti t'i çojë mollët në Mikenë, e pastaj të kthehet. Dinakërisë mund t'i përballohet vetëm me dinakëri. Herakliu sa për sy e faqe pranoi, por e luti Atlantin që për një çast t'ia mbajë peshën vetëm deri sa të bëjë mbështetësen për supa që kupa mos t'i shkaktojë plagë. Posa Atlanti u gjet në pozitën e mëparshme Herakliu i mori mollët dhe iu falënderua njerëzishëm viganit dhe askund nuk u ndal deri në Mikenë. Euristeu nuk u besoi syve të vet dhe nga vetë befasia ia ktheu mollët. Herakliu i ofroi si fli hyjneshës Athena dhe ajo ua ktheu Hesperideve. Me këtë u plotesua edhe detyra e dymbëdhjete dhe Herakliu tani më ishte i lirë.
=== JETA, DASHURIA DHE BËMAT NË LIRI ===
|