Dallime mes rishikimeve të "Sllovenia"

1.356 bytes added ,  9 vjet më parë
ska përmbledhje të redaktimeve
[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
v (Bot: Migrating 199 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q215 (translate me))
No edit summary
{{KUTIASllovenia}}
'''Republika e SllovenisSllovenisë''' ([[Gjuha Sllovene|sllovenisht]]: ''Republika Slovenija'') është një vend bregdetar pranë [[Alpe]]ve në [[Evropë]]n jugore. Në perëndim kufizohet me [[Italinë]], [[Detin Adriatik]] në jug-perendim të saj ndodhet [[Kroacia]] ndërsa [[Hungaria]] në lindje-perendim dhe [[Austria]] në veri.
 
Republika e Sllovenisë në pjesën jug lindore të Evropë zëka një sipërfaqe prej afro 20 .256 km<sup>2</sup> në të cilën jetojnë diçka më shumë se 1,95 milion banorë. Për kryeqytet ka Lublana (Ljubljana) ndërsa për gjuhë zyrtare shtetërore gjuhen sllovene/sllovenishtja.
 
Është një vend i pasur me pyje, më së shumti nxjerrën xehet e qymyr gurit dhe hekurit. Ndërsa më e zhvilluar është industria e letrës dhe e metaleve të ngjyrosura.
 
== Politika ==
: '''''Artikulli kryesor [[Sistemi shtetrorshtetëror në Slloveni|Sistemi shtetrorshtetëror]]'''''
== NjësitëNdarja administrative ==
=== Bashkitë ===
: '''''Artikulli kryesor [[Njësitë administrative - Sllovenia|Njësitë administrative në Slloveni]]'''''
Zyrtarisht, Sllovenia është e ndarë në 211 bashki (njëmbëdhjetë nga të cilat kanë statusin e bashkive urbane). Bashkitë janë të vetmet njësi të autonomisë lokale në Slloveni. Çdo bashki drejtohet nga një kryetar bashkie (zhupan), i zgjedhur çdo katër vjet me votim popullor, dhe këshillin bashkiak (svet občinski). Në shumicën e bashkive, këshilli bashkiak zgjidhet përmes sistemit të përfaqësimit proporcional; vetëm disa bashki më të vogla përdorin sistemin e votimit maxhoritar. Në bashkitë urbane, këshillat bashkiake quhen këshilla të qytetit. Çdo bashki gjithashtu ka një shef të Administratës Bashkiake (načelnik občinske uprave), i emëruar nga kryetari i bashkisë, i cili është përgjegjës për funksionimin e administratës lokale.
Në Slloveni pos njësive administruese të cilat ndahen në dy nivele ka edhe disa njësi tjera të cilat shërbejnë më tepër për informim apo janë njësi historike pa ndonjë d.m.th në ditët e sotshme por që përmenden.
 
=== Qarqet administrative===
Sllovenia ka 11 bashkësi të njësie administrative dhe 193 njësi administrative të quajtura "obqina" (org.: ''občine'', Nj. ''občina''). Për bashkësitë mendohet të krijohen regjione. Si do që të jetë tani ato shërbejnë për qëllime statistikore ndërsa qeveria lokale lidhet drejtpërsëdrejti me atë shtetërore.
Nuk ka njësi të ndërmjetme zyrtare midis komunave dhe Republikës së Sllovenisë. Të 62 qarqet administrative, të quajtur zyrtarisht "Njësitë administrative" (enote upravne), janë vetëm nën-njësi territoriale të administratës qeveritare dhe janë të emëruar pas kryeqytetit të tyre. Ata janë kryesuar nga një shef i Njësisë (načelnik upravne enote), i emëruar nga Ministri i Administratës Publike.
{|border=1 align=leftcellpadding=4 cellspacing=0 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
| colspan="2" |Bashkësitë e njësive lokale janë:
|-----
| width="30%" valign="top" |
# [[Celje]] (''Cilli'')
# [[Koper]] (''Capodistria'')
# [[Kranj]] (''Krainburg'')
# [[Ljubljana]] (''Laibach'')
# [[Maribor]] (''Marburg an der Drau'')
# [[Murska Sobota]] (''Olsnitz'')
| width="30%" valign="top" |
<ol start=7>
<li>
<li>
<li> [[Nova Gorica]] (''Neu-Görz'')
<li> [[Novo Mesto]] (''Rudolfswert'')
<li> [[Ptuj]] (''Pettau'')
<li> [[Slovenj Gradec]] (''Windischgrätz'')
<li> [[Velenje]] (''Wöllan'')</ol>
|}
 
Njësitë=== Rajonet tradicionale: ===
[[Skeda:Kronlander Slowenien.png|thumb|left|Njësitë historike:<br /><small>1: [[Primorska]]<br />2: [[Kranjska]] (Krain)<br />2a: [[Gorenjska]]<br />2b: [[Notranjska]]<br />2c: [[Dolenjska]] und [[Bela krajina]]<br />3: [[Koroška]]<br />4: [[Štajerska]]<br />5: [[Prekmurje]]</small>]]
Rajonet tradicionale ishin të bazuara në ish-tokat e kurorës së Habsburgëve që përfshinte Carniola, Carinthia, Steiermark, dhe Littoral.
 
{| class="infobox bordered" style="width: auto;"
|+ '''Rajonet Tradicionale të Sllovenisë'''
|-
||[[File:Borders of the Historical Habsburgian Lands in the Republic of Slovenia.png|center|250px]]
|-
| <center> <span style="color:#3f3f3f">'''1'''</span> [[Bregdeti Slloven]]; <span style="color:#3f3f3f"> '''Karniola:''' '''2a'''</span> [[Karniola e Sipërme|e Sipërme]] <br> <span style="color:#3f3f3f">'''2b'''</span> [[Karniola e Brendshme|e Brendshme]], <span style="color:#3f3f3f">'''2c'''</span> [[Karniola e Poshtme|e Poshtme]] <br> <center> <span style="color:#3f3f3f">'''3'''</span> [[Karinthia Sllovene|Karinthia]]; <span style="color:#3f3f3f">'''4'''</span> [[Styria (Sloveni)|Styria]]; <span style="color:#3f3f3f">'''5'''</span> [[Prekmurje]]</center>
|}
 
Kryeqyteti Ljubljana ishte historikisht qendra administrative e Karniolës dhe i përkiste Karniolës së poshtme, me përjashtim të qarkut Šentvid, i cili ishte në Karniolën e Sipërme ku ishte kufiri midis zonës gjermane të pushtimit dhe Provincës së Lubjanës gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Njësitë tradicionale:
 
=== Rajone statistikore ===
* [[Primorska|Bregdeti]] (''Primorska'')
[[Figura:Slovenia, administrative divisions - Nmbrs (statistical regions) - colored.svg|thumb|left|250px|Rajonet statistikore: 1. Gorizia, 2. Carniola e Sipërme, 3. Carinthia, 4. Drava, 5. Mura, 6. Sllovenia Qendrore, 7. Sava Qendrore, 8. Savinja, 9. Bregdetar-Karstik, 10. Carniola e Brendshme-Karstike , 11. Sllovenia Juglindore, 12. Sava e Poshtme]]
** Istra sllovene (''[[Slovenska Istra]]'')
Dymbëdhjetë rajonet statistikore nuk kanë asnjë funksion administrativ dhe janë të ndarë në dy makrorajone për qëllime të politikës rajonale të Bashkimit Evropian. Këto dy makrorajone janë:
* [[Krain]] (''Kranjska'')
*Sllovenia Lindore (Vzhodna Slovenija - SI01), që përfshin Murën, Dravën, Karinthian, Savinjën, Savën Qendrore, Savën e Poshtme, Slloveninë Juglindore, dhe Karniolën-Karstike.
** [[Oberkrain]] (''Gorenjska'')
*Sllovenia Perëndimore (Zahodna Slovenija - SI02), që përfshin Slloveninë Qendrore, Karniolën e Sipërme, Gorician, dhe Bregdin-Karstike.
** [[Innerkrain]] (''Notranjska'')
** [[Unterkrain]] (''Dolenjska'')
** [[Weißkrain]] (''Bela krajina'')
* (Unter-)Kärnten (''[[Koroška]]'')
* (Unter-)Steiermark (''[[Štajerska]]'')
* Murland (''[[Prekmurje]]'')
<br clear=left>
 
== Gjeografia ==