Polinezia franceze: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
Shqpsh (diskuto | kontribute) No edit summary |
Shqpsh (diskuto | kontribute) No edit summary |
||
Rreshti 72:
=== Administrimi ===
Polinezia franceze, bashkesi pertej detit, pervec kesaj qe nga viti 2004 mban statusin qyteti pertej detit. Mbrojtja dhe ruajtja e rendit te kolektivitetit francez pertej detit, jane te siguruara nga departamentet franceze, nga Armée de terre (ushtria), Marine nationale (Marina),nga Armée de l'Air( forcave ajrore),dhe nga xhandarmeria,
Line 83 ⟶ 84:
* [[Ishujt Austarale]]
== Politika ==
Protektorat francez qe nga viti 1842, polinezia u be territor pertej detit ne1946. Ne saje te ligj- kuader Deffere mbi decentralizimin, ka perfituar ne 1984, nje status te pare te autonomise se brendeshme. Njezet vjet me pas u rishikua dhe perforcua per te katerten here. Formulimi i ri vendos, nder te tjera, nje sistem te “diskriminimit pozitiv”, ne lidhje me punesimin dhe me pronesine mbi token, ne favor te qytetareve te cilet mund te deshmojne per nje periudhe te caktuar qendrimin ne Paqesor. Duke ndjekur modelin Kaledonia e Re, gjithashtu prezantohet nocionin loi du pays (ligji i vendit), edhe pse jo me te njejten vlere ligjore si ajo ne Kaledonia e Re.
Ne kete te fundit, ne fakt, ligjet e vendit jane subjekt i keshillit kushtetues dhe per kete arsye kane, pas ratifikimit, forcen e ligjit, ndersa ne Polinezi keto "ligje" transmetohen nga Keshilli i Shtetit, i perbere vetem nga aktet administrative me karakter te vecante.
Autonomia polineziane ka miratuar nje kufizim me mundesine per te krijuar marreveshjeve nderkombetare me shtetet e tjera dhe organizatat nderkombetare, jo vetem ne Paqesor. Nje tjeter ndryshim i rendesishem ka te beje me Kryetarin e Qeverise se polinezise franceze, e cila behet "presidenti i polinezise franceze" dhe eshte zgjedhur nga radhet e anetareve te asamblese te polinezise franceze. Ne shtator te 1955, Franca ngjalli protesta te medha ne te gjithe boten per rinisjen e tesitimit berthamor ne atoll te Mururoa, pas nje moratoriumi tre -vjecar. Ekspermentet perfunduan ne janar te vitit 1996.
== Demografia ==
{{...}}<!--
-->
Shumica dërrmuese janë me origjinë polineziane ose pjesërisht polineziane. Pjesa tjetër, një pakicë, janë kinezë, evropianë (francezë) dhe amerikanë.
▲[[Skeda:Tahitiennes en robe mission.jpg|parapamje|majtas|250px|Vajza tahitiane , 1860–1879.]]
Line 96 ⟶ 102:
== Ekonomia ==
Polinezia franceze ka nje ekonomi mestare te zhvilluar, e bazuar ne importin e mallrave ne turizem dhe ne ndihmen finaciare nga ana e Frances. Komplekset turistike, jane shume te perhapur dhe ne pjesen me te madhe ndodhen ne ishujt me te rendesishem. Peshkimi dhe eksporti i vajit te kokosit jane dy aktivitetet kryesore tradicionale, turizmi perfaqeson 13 % te GDP-se te ketyre ishujve, qe ne 2002 kane pritur 190.000 turiste. Perla e Tahitit ka reflektime ngjyre jeshile, jargavani, argjendi, ari dhe kalteroshe. Perla Bujqesore puneson rreth 7000 njerez dhe importuesit e medhenj jane Japonia dhe Kina.
| |||