[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
No edit summary
Rreshti 7:
 
== Llojet e Monarkive ==
* Monarki absolute: ku monarku sundon si një autokrat, me fuqi absolute mbi shtetin dhe qeverinë. Monarku ka të drejtën për të sunduar me dekrete, nxjerr ligje dhe imponon dënime. Monarkitë absolute nuk janë domosdoshmërisht autoritare.
Ka tre lloje formash të monarkisë: absolute, parlamentare dhe kushtetuese.
* Monarki kushtetuese: ku monarku është subjekt i kushtetutës. Monarku shërben si një simbol ceremonial i unitetit kombëtar dhe të vazhdimësisë shtetërore. Monark është formalisht sovran por elektorati, përmes zgjedhjeve është ushtruesi i vërtetë i sovranitetit politik. Monarkët kushtetues kanë pushtet të kufizuar politik, përveç në Japoni, ku kushtetuta nuk garanton asnjë fuqi për Perandorin. Fuqitë tipike monarkike përfshijnë faljen dhe amnestinë për të burgosurit, dhënien e dekoratave dhe çmimeve, si dhe kompetencat e rezervuara, p.sh. të shkarkojë kryeministrin, shpërndarjen apo mosshpërndarjen e parlamentit, si dhe në raste të caktuara kanë të drejtën e vetos për ligje të ndryshme. Ata shpesh kanë gjithashtu privilegjet e paprekshmërisë, imunitetit dhe vendbanimit zyrtar. Fuqitë e monarkut dhe ndikimi i tij në monarkitë kushtetuese, mund të varen dhe nga tradita, precedenti, mendimi popullor dhe ligji.
 
* Monarkitë e kufizuara jokushtetuese: Ka raste kur pushteti i monarkut është i kufizuar jo nga kushtetuta, por nga shkaqe të tjera, siç është më i përhapuri: pushteti ushtarak. Raste të tilla kanë ndodhur në Perandorinë Romake. Ndërsa në mbretëritë helene, mbretërit shpesh zgjedheshin nga ushtria. Raste të tjera kur pushteti ishte në dorën e ndonjë ushtaraku, ndërsa monarku ishte kukull kanë ndodhur në Tajlandën moderne, Japoninë Mesjetare dhe Italinë Fashiste. Raste të ngjajshme kanë ndodhur kohë pas kohe edhe në Greqi dhe Rumani. Ndërsa në Spanjën e sunduar nga diktatori Francisko Franko, Spanja ishte zyrtarisht monarki, edhe pse nuk kishte asnjë monark në fron. Pas vdekjes së tij, Franko u pasua si kryetar shteti nga ana e trashëgimtarit të familjes Bourbon, Huan Karlosit të Parë, i cili e bëri Spanjën shtet demokratik me monarki kushtetuese.
* Monarki Absolute janë: ato monarki kur mbreti sundon apsolutisht [[Vatikani]], [[Arabia Saudite]], Sulltanati [[Omani]]t etj.
* Monarki Parlamentare jane ato monarki kur ka parlament: [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut]]
* Monarki Kushtetuese: [[Belgjika]], [[Hollanda]], Dukati i Madhë i [[Luksemburgu]]t, Perandoria e [[Japoni]]së etj.
 
== Monarkitë në Botë ==