Rinoceronti

Rinocerontit (rinoceront, ρινός grek (Rino), "hundë" dhe κερος (Keros), "bri"), i njohur me emrin e rinocerontit, jemi një familje e gjitar placental që i përket të ceratomorfos nënrend porositur Perissodactyla.

Aktualisht janë pesë lloje: rinoceronti e bardhë dhe e zezë rinoceront në Afrikë; dhe rinoceront Javan, rinoceront indian dhe Sumatran rinoceront në Azi. Sipas klasifikimit të gjendjes hartuar nga Bashkimi Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës dhe Burimeve Natyrore, speciet rinoceronti i zi dhe Java, Sumatra janë "të rrezikuar në mënyrë kritike" '; e Indisë është në "rrezik" dhe e bardhë është konsideruar "të prekshme".

Në spanjisht, plus rinoceront afat, ka fjalë abada1 për të përshkruar këto kafshë. Portugalisht nga Abbey, e cila përdoret për të caktojë rinoceront femërore, përdorimi i tyre aktualisht është i kufizuar. Të gjithe rinocerontet kanë shikimin dobët, një strukturë masiv, me trupin zgjatur dhe këmbët kolone, një kokë të madhe krye me një ose dy brirë, e cila pavarësisht qenit tepër fuqishme por nuk e materialit kockore e keratin, të njëjtën substancë që janë komponimet e flokëve dhe flokët. A janë barngrënësit por furnizimi me energji ndryshon në varësi të llojeve.

Dy specie afrikane janë rinocerontet e zinj (Diceros Bicornis) dhe rinoceronti i bardhë (Ceratotherium simum). Së pari dallohet nga struktura më të shkathët, të insellato, veshët pothuajse të rrumbullakët dhe, si emri sugjeron, një të errët, edhe pse nuk janë të zeza. Rinoceronti i zi është edhe më i vogël: meshkujt janë përafërsisht 3,75 m të gjatë, 1,5 m të lartë në shpatull dhe peshojnë 2 ton. Gjithashtu, rinoceronti i zi ka një cik goditje në formë dhe ushqehet me gjethet më të ulëta të pemëve. Rinoceronti i bardhë në vend të kësaj, katrore cik dhe ushqen prodhues barin dhe është gjithashtu më e madhe: meshkujt matur 3,9-4,5 metra e gjatë, 1,8-2 metra i gjatë në shpatull dhe 2.2 3,6 ton pesha. Në fakt, rinoceronti i bardhë është kafsha më e madhe e tokës pas elefantëve dhe hipopotameve së bashku, në mënyrë që në të vërtetë duket se ai është emëruar në një keqkuptimi, sepse në vend të një "e bardhë" të kërkuar për të thirrur atë "të gjerë" (i gjerë, i madh). Një tjetër ndryshim themelor qëndron në temperamentin: ndërsa rinoceronti i bardhë është paqësore dhe të qetë, e zezë mund të jetë shumë agresive dhe është i famshëm për pagesë të tij të zemëruar kundër xhipa dhe automjeteve të tjera në shkurret, të cilat shpesh janë të dëmtuara rëndë. Në film The Gods Must Be Crazy është treguar se rinocerontet afrikane, kur ai sheh një zjarr, ka instinkt të nxitojnë për ta kthyer atë me këmbët, sjellje për të cilat nuk ka asnjë dëshmi.

Tre lloje rinoceronte aziatike janë më pak të njohur. Ata janë rinoceronti indian, rinoceronti Javan dhe Sumatran rinoceront. Rinocerontet afrikanë ishin rreth 160,000 në 1970, por numri i tyre është reduktuar nga vitet në rreth 10.000, kryesisht rinoceronte te bardhë, ndërsa zezakët rinoceronte u shfarosën në masë të madhe. Shkaqet e kësaj rënie dramatike të numrit të mostrave të të gjendet në gjueti nga njerëzit.

Rinocerontet ishin të përhapura në Afrikë, si dhe në Azinë Jugore, por kontakti me burrat evropiane të vendosur për të dëbuar ata ishte për ta dramatik. Në fakt, strategjia e mbrojtjes që të miratojë këto kafshë nuk është fluturimi që do të mund të zbatojë në mënyrë efektive në sajë të cilësive të shpejtësisë dhe agility, por para-loading kundër agresorit. Një sjellje të vendosur kundërproduktive kundër armëve të sakta dhe të fuqishme si çifte të mëdha të cilat janë të pajisura me gjuetarët e reja evropiane.

Deri disa dekada më parë ata gjuajtur rinocerontet veçanërisht për qëllime argëtuese në safari e lojë të mëdha (atje ishin gjahtarë që kanë vrarë më shumë se 1000 mostra). Më pas mbizotëronte në vend joshjen për arsye ekonomike, qëllimi kryesor i të cilave është që të marrë përsipër bri rinovirusit, e përdorur nga arabët për të bërë trajton të daggers gjobë dhe nga kineze në recetat e mjekësisë tradicionale, e cila i jep atij një cilësitë e nxitës.

Joshjen e ka shkaktuar një masakër të këtyre kafshëve, të cilat janë të mbrojtura në mënyrë efektive pothuajse ekskluzivisht në Afrikën e Jugut, vendi në të cilin jetojnë vetëm popullsinë e Rhino bardhë; Kjo shpjegon pse numri i rinoceronteve te bardhë është tani më i madh se llojet e tjera.

Rinocerontet aziatike jane  më afër zhdukjes se afrikanet. Mbeten pak më shumë se 2000 rinoceronte indiane, 300-350 Sumatran rinoceronte, dhe pesëdhjetë Javani  rinoceronte. Të gjithë ishin gjuajtur për brirët e tyre.