Torquato Tasso: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
v Robot: Changing Category:Italian
v Robot: Automated text replacement (-cdo +çdo)
Rreshti 7:
Pas gjysmes se dyte te viteve 70’ gjendja mendore e Tasos sa vinte e perkeqesohej. Nevrastenia qe e shqetsonte behej gjithnje e me shume akute. Skrupujt e tij fetare u renduan akoma me shume. Ne 1576 me kerkese te Tasos, erdhi per ta vizituar inkuizitori i Bologna, ndersa nje vit me pas ai i Ferraras gjate bisedes me te cilin kompromentoi disa personazhe te oborrit. I irrituar, gjithnje i pakenaqur, poeti u largua nga Ferrara per tu transferuar tek e motra ne Sorrento ku qendroi per disa muaj per tu nisur me pas ne drejtim te Torinos. Ne 1578 shkoi ne Ferrara. Sapo duka Alfonso e mori vesh ardhjen e tij, urdheroi qe Taso te mbyllej ne Spitalin e Sant'Anna ku poeti do te qendronte deri ne 1586. Ne 1580 arriti te siguronte nje leje per te dale por me kusht, mjeket lejuan vizitate te afermve ndersa vaktet gatuheshin nga kuzhina mbreterore.
 
Te nje njeri si Tasso, aktiviteti poetik zinte nje vend shume te rendesishem, deri diten qe mosoi te alternonte shpresen me zhgenjimin, dashurine me vetmine, vlerat me fatin e keq dhe jeten me vdekjen, te gjitha binome qe perfaqesojne kuptimin dramtik te ekzistences njerezore. Renia politike, ushtarake dhe ekonomike e Italise bene qe Tasso te transformonte ne poezi cdoçdo shenje mungese besimi ne aftesite e njeriut. Kunderoreforma e 1500es ne Itali, propozonte fene si justifikim i jetes. Taso mund te quhet me plot gojen si perfaqesuesi letrar i kesaj kundereforme per me teper pasi ai lindi ne nje periudhe kur Rilindja italiane ishte duke perenduar. Kjo klime ndryshimi zhvilloi te nje poet si ai dyshim artistik dhe ekzistencial. Per kete arsyej vepra e tij cilesohet si nje perpjekje per te pajtuar klasicizmin me angushtine fetare.
 
 
Ne 1981 mjeket vune re permiresimin e gjendjes se tij mendore dhe i mundesuan leje disaditore. Nderkohe Tasso kishe kuptuar se arsyeja e vertete e qendrimit ne spital ishte se duka Alfonso kishte frike nga dushimet fetare qe shpaloste poeti. Menyra se si ai trajtonte "fiksimin heretik”, qe dikur e kishte cuar ne banken e te akuzuarve te gjykates se Inkuisicionit, e demtonte politikisht Shtepine e Este-s, e cila shikohej me nje sy jo te mire nga Roma, aq me teper pas zgjedhjes se kalvinismit nga ana e princeshes Renata te Frances, e bija e Luigjit te XII dhe bashkshortja e Ercole IIte te Este-s. Vuajtjeve fizike dhe morale iu shtuan dhe ato te moshes, pa harruar dhimbejn e madhe qe i kishte sjelle publikimi i pa deshiren e tij te “Clirimit i Jeruzalemit” nje veper qe rregullisht shenjestrohej nga kritiket e asaj epoke.
 
Ne 1585, kunati Vincenzo Gonzaga e mori poetin ne Mantova, ku Tasso mundi te shkruaje qetesisht vetem per disa vite, duke qene se gjendja e tij mendore vazhdonte te perkeqesohej. Ne tetor te 1587 Tasso u nis ne drejtim te Modena-s ku qendroi per pak kohe per tu transferuar serish ne Bolonje. Ne 1588 shkoi ne Napoli ku u mikprit nga monarket e Monte Oliveto. Ndersa gjendja shendetesore perkeqesohej, Tasso gjeti kohe per te shkruar “Pushtimi i Jerusalemit”, veper qe do te publikohej ne 1593, duke respektuar cdoçdo dogme fetare dhe letrare. Dite e fundit te jetes Torkuato i kaloi ne Rome, ne manastirin e Sant'Onofrio. Ai u nda nga jeta me 25 prill te 1595, pak kohe perpara se Papa ti dorezonte kuroren e poetit.
 
[[Category:Biografi]]