[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
Korrektim i përkthimit nga Google translate dhe pak gabimeve historike. Shtim informacionesh dhe referencash
korigjim gabimesh
Rreshti 3:
'''Justiniani''' ([[Latinishtja|lat.]]: '''Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus''', [[Greqishtja|gr.]]: Ιουστινιανός;) më përgjithësisht i njohur si '''Justiniani I''', apo (në [[Kisha ortodokse|Kishën Ortodokse]]) '''Shën Justiniani i Madh''', lindi në [[Tauresium]], të [[Iliria|Ilirisë]] rreth viteve [[482]]/[[483]] dhe vdiq natën mes 13 dhe 14 nëntorit [[565]] në [[Konstandinopoja| Konstantinopojë]]. Ishte [[Perandori|perandor]] i [[Bizanti]]t nga viti [[527]] gjer në vdekjen e tij, dhe anëtari i dytë i [[Dinastia|dinastisë]] [[Dinastia justiniane|justiniane]], pas dajos së tij [[Justini I|Justinit I]].<ref>Cameron A., et al. The Cambridge Ancient History, XIV: Empire and Successors, A.D. 425-600. Cambridge University Press, 2000, pp. 86-7.</ref>
 
Justiniani u lind në vendbanimin Tauresium të provinces së Dardanisë në vitin 482 ose 483 të erës sonë. Emri i tij i parë ishte Petrus Sabbatius, por pas birësimit prej të ungjit, Justinit I, u quajt Justinian. Sipas Prokopit të Cezaresë vinte prej një familjeje ilire. <ref>Procopius, Anekdota, VI. </ref> Gjatë mbretërimit të tij, ai themeloi qytetin e Justiniana PrimasPrima, jo shumë larg nga vendlindja e tij Tauresium-i. Për të mbrojtur banorët e Ilirisë dhe Dardanisë nga sulmet e popujve të veriut ka ndërtuar ose rindërtuarindërtuar fortesa të shumta në të dy provincat. Vetëm Dardani numri i tyre ishte 69.<ref>Akademia Shqiptare e Shkencave. Historia e Popullit Shqiptar. Tiranë, Botimet Toena, 2002, pp. 173-4.</ref> Nëna e tij - emri i së cilës nuk është ruajtur - ishte motra e JustinJustinit, që në rini kishte qenë pjesë e Gardës perandorake bizantine Ekskuibitorëve (Excubitors). Përpara se të bëhej perandor Justini e solli nipin në Konstandinopojë, dhe i siguroi edukimin. Justiniani u arsimua në lëndet e drejtësisë, teologjisë dhe historisë romake. Ishte gjithashtu një arkitet mjaft i zoti (mes të tjerave ka planifikuar ndërtimin e Shën Sofisë) dhe sot mendohet si një prej personazheve më eruditë të kohësshekullit së tijVI. Justiniani shërbeu për disa kohë në Gardën e Ekskuibitorëve por detajet e karrierës së tij të hershme janë të panjohura.
 
Kur perandori [[Anastasios|Anastas]] I vdiq në vitin 518, Justini u shpall perandor i ri, me ndihmën e Justinianit, të cilit ju ofrua gjithashtu posti i perandorit nga paria e Bizantit, por e refuzoi për t'ia lënë vendin të ungjit. Gjatë mbretërimit të Justinit I (518-527), Justiniani ishte një prej bashkëpuntorëve më të ngushtë perandorit. Mendohet se në vitet e fundit të sundimit të ungjit, Justinaini ishte drejtuesi i vërtetë perandorisë bizantine. Pas vdekjes Justin unëJustinit eI më 1 gusht 527, Justiniani u bë sovran i vetëm i perandorisë bizantine.
 
 
Në vitet e para të mbretërimit të tij, rrezikoi humbte fronin gjatë kryengritjes së Nikesë. Gjatë viteve të fundit të jetës, në 562, u zbulua gjithashtu një kompot i parisë bizantine kundër jetës së perandorittij.
 
Në vitin 540 u sëmur rëndë nga murtaja por arriti ta tejkalonte këtë sëmundje shfarrërosëse për bizantinët gjatëe sundimitshekullit të tijVI. EIshte shoqjamartuar me Teodorën e perandorit,Theodora, vdiqcila ndërroi jetë, ndoshta nga kancerisëmundja e kancerit, në vitin 548, në një moshë relativisht të re. Justiniani kishte gjithmonë ka pasurgjithnjë një interes të madh në çështjet teologjike dhe në mënyrë aktive ka marrë pjesë në debatet mbi doktrinën e krishterë. U bë edhe më i përkushtuar ndaj fesë gjatë viteve të mëvonshmefundit të jetës së tij. Kur ai vdiq, në natën e 13-14 nëntor të vitit 565, nuk la fëmijë, të njohur. U pasua nga Justini II, i biri i motrëstijmotrës, Vigilantia, i cili ishte martuar me Sofian, mbesën e perandoreshës Teodora. Pas vdekjes, trupi i Justinianitperandorit Justinian është varrosur në një mauzole të ndërtuar posaçërisht në Kishën e Apostujve të Shenjtë.
 
== Bizanti në kohën e Justinianit I ==